Με 270 ταινίες να προβάλλονται επί δέκα μέρες στις επτά αίθουσες του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι φανερό ότι ο καθένας μπορεί να σχηματίσει εντελώς διαφορετική άποψη για τις ταινίες που παίχτηκαν φέτος.
Ο δικός μας απολογισμός περιλαμβάνει ταινίες με οδηγό την εμπειρία, το ένστικτο, τις πληροφορίες από τους σινεφίλ φίλους και φυσικά τον κατάλογο με τις περιλήψεις, (ο οποίος ωστόσο φέτος εξαντλήθηκε από την τέταρτη μέρα).
Διαβάζοντάς τον κατάλογο ξέρεις τι να διαλέξεις, αλλά κυρίως τι να αποφύγεις. Για παράδειγμα, όταν γράφει ότι «πρόκειται για ένα αλληγορικό ταξίδι σε ένα αχαρτογράφητο κινηματογραφικό σύμπαν» η μετάφραση συνήθως είναι: «Τρέξε όσο πιο γρήγορα μπορείς, μακριά». Και μέχρι εδώ όλα καλά, φεστιβάλ είναι, θα πάρεις και τα ρίσκα σου. Αλλά ακριβώς γι’ αυτό είναι εξωφρενικό η τιμή του εισιτηρίου να έχει φτάσει τα 7 ευρώ, επειδή είναι φεστιβάλ κι ένας πραγματικός σινεφίλ θέλει να δει πολλές ταινίες και να πάρει και τα ρίσκα του.
Στον κατάλογο με τις ταινίες που είδαμε οι ήρωες είναι απόκληροι, λιποτάκτες, μετανάστες, εργάτες και φτωχοί συνταξιούχοι, γυναίκες που απαγορεύεται να εξουσιάσουν το σώμα τους, παιδιά του πολέμου που αναζητούν νόημα.
Όπως οι ήρωες του Άκι Καουρισμάκι στα «Πεσμένα Φύλλα» στη Φιλανδία. Που απολύονται από τις κακοπληρωμένες δουλειές τους όταν παίρνουν για να χορτάσουν χωρίς να πληρώσουν ένα ληγμένο σάντουτς και σβήνουν τα φώτα όταν βλέπουν τον λογαριασμό του ρεύματος.
Όπως η συνταξιούχος καθηγήτρια στη Βουλγαρία που αποκτηνώνεται για να επιβιώσει σε έναν κόσμο που έχει σπάσει χρόνια πριν κάθε κοινωνικό συμβόλαιο στα συγκλονιστικά «Μαθήματα της Μπλάγκα, όπως οι Ασιάτες μετανάστες στις ΗΠΑ που έχουν «Κουσούρια» και τα πληρώνουν ακριβά.
Ξεχωρίσαμε επίσης, το «Αγόρι, δόξα τω θεό» από την Ιορδανία, αλλά και το «Οι Βασανισμένοι» από την Υεμένη, που φωτίζουν τη ζωή γυναικών καθώς αυτές προσπαθούν να ζήσουν σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, σε θεοκρατικά καθεστώτα.
Την «Τελευταία παμπ» του Κεν Λόουτς δεν την είδαμε, ήταν sold out σχεδόν από την αρχή, αλλά θα βγει στις αίθουσες, είδαμε όμως τον «Στρατιώτη που εξαφανίστηκε», έναν νεαρό λιποτάκτη από τον ισραηλινό στρατό και την ταινία για τη μεταπολεμική γενιά που την στοιχειώνουν τα φαντάσματα του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου στο «Μετά τον χειμώνα».
Στη «Σειρήνα», το animation για τον πρώτο πόλεμο στον περσικό κόλπο, οι συντελεστές της ταινίας κάλεσαν τους θεατές να τηρήσουν ενός λεπτού σιγή για την μαζική σφαγή στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και στη μνήμη της Μάχσα Αμίνι που ο θάνατός της πέρυσι πυροδότησε τη μεγάλη εξέγερση στο Ιράν.
Φέτος, ύστερα από 28 χρόνια οι «Ματιές στα Βαλκάνια», η ενότητα μέσα από την οποία βλέπαμε τη ζωή όπως εξελίσσεται στη γειτονιά μας, έχασε την αυτοτέλειά της. Συγχωνεύτηκε με την ενότητα «Γνωρίζοντας τους γείτονες», προφανώς κάτω από τις ανάγκες της αγοράς για συμπαραγωγές. Οι ταινίες από τα Βαλκάνια προβλήθηκαν διάσπαρτες στις αίθουσες του φεστιβάλ και οι φανατικοί θεατές της βαλκανικής ματιάς χάσαμε το καθορισμένο σημείο του «ραντεβού» που δίναμε κάθε χρόνο στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές», στο λιμάνι!
