Το θέμα της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας στην εκπαίδευση απασχολεί ολοένα και περισσότερους εκπαιδευτικούς όσο πληθαίνουν τα κρούσματα παρενοχλήσεων ή ακόμα και επιθέσεων απέναντι σε μαθητές και μαθήτριες LGBTQI. Αντίθετα όμως η συζήτηση για τις πολιτικές καταπολέμησης του εκφοβισμού μέχρι σήμερα έχει ελάχιστα ανοίξει. Όσο όμως εκπαιδευτική κοινότητα, γονείς και πολιτεία κρύβουν κάτω από το χαλί τη συζήτηση, τόσο τα θύματα εκφοβισμού παραμένουν στην αφάνεια.
Στην αντίθετη κατεύθυνση επιχειρεί να κινηθεί η Επιτροπή Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ η οποία σε συνεργασία με την Επιτροπή Φύλου και Ισότητας της Παιδαγωγικής Σχολής διοργάνωσαν Ημερίδα με θέμα: «Σεξουαλική διαφορετικότητα. Υπό διωγμό;».
Ανοίγοντας τη συζήτηση ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Γ. Τσιάκαλος, γνωστός για την ενασχόλησή του με την αντιρατσιστική και αντισεξιστική εκπαίδευση περιέγραψε πως στο παρελθόν όταν μπήκε στο πρόγραμμα σπουδών της Παιδαγωγικής Σχολής σχετικό μάθημα δημιουργήθηκαν αντιδράσεις.
“Ακούσαμε τα μύρια όσα. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να προχωρήσουμε”, είπε.
“Εγώ με αυτό το θέμα δεν είχα ασχοληθεί αλλά πήγα πριν 1 χρονο σε μια παρόμοια ημερίδα στο Δημαρχείο. Πρώτα είχε ταινία και έτσι καθυστέρησα. Όταν μπήκα έβλεπα να πέφτουν τα ονόματα και θεώρησα πως πρόκειται για τους τίτλους της ταινίας, για τους συντελεστές”, περιέγραψε.
“Αφού πέρασαν 3 λεπτά και συνέχιζαν αποφάσισα να παρατηρήσω τι ήταν. Ήταν ονόματα ανθρώπων τρανς που είχαν δολοφονηθεί σε όλο το κόσμο. Χιλιάδες ονόματα. Ήταν για μένα μια στιγμή που ένιωσα όχι απλώς σοκ αλλά ένα δέος μπροστά στην άγνο α που μπορεί να διακατέχει τους ανθρώπους και πόσοι άνθρωποι γίνονται καθημερινά θύματα μιας κοινωνίας”, προσέθεσε.
Από τη πλευρά του ο Γιώργος Μόσχος, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού τα τελευταία 12 χρόνια αναφέρθηκε σε περιστατικά εκφοβισμού που περιήλθαν σε γνώση του.
“Πολλές φορές έχουμε ακούσει παιδιά να αναπαράγουν απαράδεκτες και στερεότυπες αντιλήψεις της κοινωνίας. Τα παιδιά ψάχνουν συμβατές απαντήσεις με τον τρόπο που μεγαλώνουν” υπογράμμισε.
“Μπορεί να είναι ψυχική εξόντωση για ένα νέο που αναζητά την ταυτότητα του όταν γίνεται αντικείμενο διαφόρων μορφών επιθετικότητας. Έχουν έρθει παιδιά που έχουν μοιραστεί σοβαρά περιστατικά εκφοβισμού όπως ότι δεν τολμούν να περάσουν από σημεία του προαυλίου στο σχολείο γιατί τα κάνουν να νιώθουν σκουπίδια”, τόνισε.
Ο κ. Μόσχος υπογράμμισε την αναγκαιότητα να γίνει δουλειά με τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς σε επίπεδο ενημέρωσης και πληροφόρησης ακόμα και στο τι προβλέπει ο νόμος για την προάσπιση των δικαιωμάτων στην ταυτότητα φύλου. Όπως είπε ακόμα και στους ενήλικες οι μύθοι είναι πολύ συχνό φαινόμενο.
“Έχω ακούσει από εκπαιδευτικούς να λένε ότι επειδή ένα παιδί είχε μια έντονη μητέρα κατέληξε ομοφυλόφιλος”, τόνισε.
“Η σεξουαλική αγωγή πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριληφθεί στις επιστημες αγωγής και να εκπαιδευτούν οι δάσκαλοι και οι δασκάλες πως να βοηθήσουν τα παιδιά γιατί όσο η κοινωνία δεν θέλει να μιλάμε τόσο προκρίνει τα εμπορευματοποιημένα πρότυπα υπερσεξουαλισμού”, προσέθεσε.
“Στόχος της εκπαίδευσης πρέπει να είναι το παιδί να νιώθει καλά για τον ευατό του και να μη φέρεται βάναυσα στο διπλανό του”, υπογράμμισε.
“Σύµφωνα µε αρκετές διεθνείς µελέτες οι νέοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να υποστούν οµοφοβικό εκφοβισµό στο σχολείο από ό, τι στο σπίτι ή σε κάποιο άλλο δηµόσιο χώρο”, είπε από τη πλευρά της η Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ Δήμητρα Κογκίδου.
“Όσον αφορά τη φύση και την έκταση του οµοφοβικού εκφοβισµού στα εκπαιδευτικά ιδρύµατα, αυτή µπορεί να πάρει πολλές µορφές, όπως πειράγµατα, δηµόσια γελοιοποίηση, διάδοση φηµών, ταπείνωση, σπρωξίµατα και χτυπήµατα, κλοπές ή καταστροφές αντικειµένων, κοινωνική αποµόνωση, ηλεκτρονικό εκφοβισµό”, υπογράμμισε και προσέθεσε πως ο οµοφοβικός εκφοβισµός συνήθως γίνεται από συµµαθητές/τριες αλλά, σε ορισµένες περιπτώσεις και από καθηγητές/τριες και το λοιπό προσωπικό.
Όσον αφορά τις εκπαιδευτικές συνέπειες του οµοφοβικού εκφοβισµού η κ. Κογκίδου επεσήμανε πως υπονοµεύεται η εκπαιδευτική επιτυχία και οι ευκαιρίες µάθησης.
Είναι χαρακτηριστικό πως η εγκατάλειψη του σχολείου είναι πιο συχνή για τα τρανς άτομα εξαιτίας της πολιτικής του σχολείου όσον αφορά τις εγκαταστάσεις υγιεινής, το ντύσιμο αλλά και την επιλογή ονόματος.
“Υπάρχει αναγκαιότητα να ανοίξει ένας γόνιµος διάλογος για το θέµα της οµοφοβίας και της τρανφοβίας στην εκπαίδευση έτσι ώστε να συµπεριληφθεί στη συζήτηση και στις πολιτικές καταπολέµησης του εκφοβισµού στην εκπαίδευση και αυτή που προέρχεται από το φερόµενο σεξουαλικό προσανατολισµό, την ταυτότητα και έκφραση φύλου”, τόνισε και προσέθεσε πως είναι απαραίτητο να συµπεριληφθούν τα ζητήµατα των έµφυλων ταυτοτήτων και της σεξουαλικότητας στην κατάρτιση και επιµόρφωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθµίδων, να ενηµερωθούν υπεύθυνα οι Σύλλογοι Γονέων και να εισαχθεί επιτέλους η Σεξουαλική Αγωγή στην εκπαίδευση.
“Έρευνες σε πολλές χώρες της ΕΕ δείνουν ότι οι ΛΟΑΤ μαθητές / τριες αντιμετωπίζουν λόγω της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας αρνητικά σχόλια, λεκτικη κακοποιση, ψυχολογική κακοποι, διαδικτυακός εκφοβισμός, σωματική βία”, είπε από τη πλευρά του ο Πέτρος Σαπουντζάκης, εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας, από την Οµάδα “Οµοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση”.
Επιπλέον έβαλε και άλλη μία πτυχή που έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και αφορά τον διαδικτυακό εκφοβισμό.
“Ο διαδικτυακός εκφοβισμός και η έννοια σχολικής κοινότητας είναι κατι που ακολουθεί τα παιδιά και στο υπνοδωμάτιο τους. Έχει αλλάξει η διάσταση του σχολικού εκφοβισμού. Δεν υπάρχει προσωπικός χώρος. Για παράδειγμα στο παρελθόν ένα παιδί μπορούσε να πεί πως θα αλλάξω δρόμο, θα μπω στο δωμάτιο μου. Σήμερα τα παιδιά αντιμετωπίζουν πρόβλημα και στο δωμάτιό τους καθώς θα μπουν στο facebook και θα δουν τα σχόλια”, υπογράμμισε.
“Ως ομάδα έχουμε κάνει μία έρευνα 4 χρόνια που αφορα 600 περιστατικά οµοφοβικού και τρανσφοβικού εκφοβισµού από τη σχολική ζωή. Φαίνεται σε πολλές περιτπωσεις ότι ο εκφοβισμός δεν αφορά πρόσωπο που έχει δηλώσει σεξουαλική ταυτότητα αλλά στοχοποιείται από αυτά για τα οποία τον χαρακτήρισαν οι θύτες”, τόνισε.
Κα. Μπα.