Αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της σχεδιαζόμενης ερευνητικής γεώτρησης εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ήπειρο και μελλοντικής εξόρυξης, στα όρη Κουρέντων, κατέθεσαν 30 κάτοικοι των περιοχών και 18 νομικά πρόσωπα μεταξύ των οποίων Ομοσπονδίες Αδελφοτήτων χωριών της περιοχής, μεμονωμένες Αδελφότητες, ΚοινΣΕπ που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, πολιτιστικοί και περιβαλλοντικοί σύλλογοι, κ.α. Οι εξορύξεις με βάση την Υπουργική Αποφαση πρόκειται να ξεκινήσουν σε απόσταση αναπνοής από τα χωριά Κούρεντα, Καλοχώρι και Γιουργάνιστα.
Συγκεκριμένα, με την Αίτηση Ακύρωσης που κατατέθηκε στο ΣτΕ στις 25/1/2023 προσβάλλεται η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), και παρεμπιπτόντως ο νόμος για τους υδρογονάνθρακες και ο νόμος που κυρώνει τη σύμβαση μίσθωσης, που αποτελούν τη νομική βάση της ΑΕΠΟ.
Οι λόγοι ακύρωσης, όπως αναφέρει η Αδελφότητα Κουρέντων αφορούν όλες τις πράξεις (διοικητικές και νομοθετικές) και αναφέρονται συνοπτικά στα εξής:
- -Παραβιάζεται η διεθνής, ενωσιακή και εθνική νομοθεσία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) καθόσον η επίδικη εξόρυξη συμβάλλει προς την αντίθετη κατεύθυνση δηλαδή προς την αύξηση των εκπομπών ΑτΘ. Αυτό σημαίνει ότι παραβιάζεται το άρθρο 2 της ευρωπαϊκής σύμβασης δικαιωμάτων του ανθρώπου (ΕΣΔΑ) για την προστασία της ζωής, ο ευρωπαϊκός κλιματικός νόμος και ο εθνικός κλιματικός νόμος. Η σχετική νομολογία ξένων δικαστηρίων (Πχ., Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, Γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας, Ανώτατο Δικαστήριο της Ιρλανδίας κλπ.) θεωρεί ότι παραβιάζεται η ως άνω νομοθεσία. Να σημειωθεί ότι είμαστε το μοναδικό κράτος μέλος της ΕΕ που επιτρέπει νέες εξορύξεις πράγμα που σημαίνει ότι η ελληνική πολιτεία αγνοεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της για την προστασία του κλίματος, επιλέγοντας -δυστυχώς- την προστασία οικονομικών συμφερόντων.
- -Παραβιάζεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία της φύσης (οδηγία 92/43) καθόσον η περιοχή του επίδικου έργου έχει υψηλή αξία για τη βιοποικιλότητα διότι αρκετά είδη που προστατεύονται αυστηρά από τη νομοθεσία έχουν εντοπιστεί εντός του χώρου του επίδικου έργου, και αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους επιβίωσης. Επίσης η περιοχή του έργου αποτελεί κεντρικό σημείο πέριξ του οποίου βρίσκονται, σε μικρή απόσταση, εννιά περιοχές του δικτύου Natura 2000, οι οποίες εκτίθενται σε σοβαρούς κινδύνους. Και τούτο διότι δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση των επιπτώσεων του έργου στη φύση, όπως το απαιτεί η νομοθεσία.
- -Παραβιάζεται η νομοθεσία για τον ατμοσφαιρικό αέρα (οδηγία 2008/50) διότι σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας εξόρυξης εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα επικίνδυνοι ρύποι που είναι καρκινογόνοι. Στη ΜΠΕ και στην ΑΕΠΟ δεν γίνεται καμία εκτίμηση της ποσότητας και της φύσης των ρύπων και ως εκ τούτου δεν προτείνονται μέτρα αποφυγής και προστασία του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής.
- -Παραβιάζεται η νομοθεσία για τα ύδατα (οδηγία 2000/60) καθόσον είναι απολύτως αποδεδειγμένο επιστημονικά ότι το επίδικο έργο προκαλεί ρύπανση στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα της περιοχής. Ωστόσο, ούτε στη ΜΠΕ ούτε στην ΑΕΠΟ έγινε επιστημονική αξιολόγηση των επιπτώσεων του έργου στα ύδατα της περιοχής ιδίως σε σχέση με την υποβάθμιση της ποσότητας και της ποιότητας, η οποία απαγορεύεται απολύτως από τη νομοθεσία.
Από την πλευρά της η Αδελφότητα Κουρέντων τονίζει:
«Σε εποχές που η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της είναι κάθε μέρα ορατές, και βιώνονται συχνά με τον πλέον οδυνηρό τρόπο από τους ανθρώπους και τα ζώα αυτού του πλανήτη ( συνεχή, ακραία καιρικά φαινόμενα, καταστροφικές πλημμύρες, ξηρασία και τεράστιες, ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, υπερθέρμανση του πλανήτη….), με απορία και ταυτόχρονα οργή, παρατηρούμε το εξής προκλητικό:
Η Κλιματική Κρίση είναι γεγονός.
Το ρολόι της Γης μετράει πλέον αντίστροφα.
Ταυτόχρονα, είναι αναμφισβήτητο και επιστημονικά απολύτως τεκμηριωμένο το γεγονός ότι βασική αιτία της κλιματικής κρίσης είναι η καύση ορυκτών καυσίμων.
Σε μία εποχή λοιπόν, που ο πλανήτης ζητά απεγνωσμένα να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα για να μπορέσει να επιβιώσει, εμείς τί κάνουμε;;
Παραδίδουμε άνευ όρων μια από τις τελευταίες καθαρές και αμόλυντες γωνιές της χώρας μας, ώστε να μετατραπεί σε πεδίο εξόρυξης υδρογονανθράκων, σα να μην συμβαίνει τίποτα. Δεν θα το επιτρέψουμε!»
Σημειώνει ακόμη ότι η κατάθεση της Αίτησης Ακύρωσης δεν είναι η πρώτη, ούτε θα είναι η τελευταία παρέμβαση για την προστασία της περιοχής της Ηπείρου από τις καταστροφικές συνέπειες της ερευνητικής γεώτρησης και της μελλοντικής εξόρυξης. «Ο αγώνας θα είναι διαρκής και θα περιλαμβάνει κινητοποιήσεις και επιστημονικές εκδηλώσεις έτσι ώστε να αντιληφθούν όλοι οι πολίτες ότι η εν λόγω ερευνητική γεώτρηση και εξόρυξη (όπως και οι άλλες που προγραμματίζονται σε όλη την Ελλάδα) είναι αποκλειστικά ευκαιρία αύξησης της κερδοφορίας των εταιρειών και, παράλληλα, μη αναστρέψιμη καταστροφή των φυσικών πόρων, στην αξιοποίηση των οποίων στηρίζεται η τοπική οικονομία» καταλήγει.
