Ανησυχίες σχετικά με την αυξανόμενη συχνότητα των περιστατικών άτυπων απελάσεων και αναγκαστικών επιστροφών (pushbacks) προσφύγων και αιτούντων άσυλο από ευρωπαϊκές χώρες, εκφράζει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και καλεί τα κράτη να διερευνήσουν και να σταματήσουν αυτές τις πρακτικές.
Όπως δηλώνει η βοηθός Ύπατη Αρμοστής σε θέματα Προστασίας, Τζίλιαν Τριγκς, «η Ύπατη Αρμοστεία λαμβάνει μεγάλο όγκο αναφορών ότι ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη περιορίζουν την πρόσβαση στο άσυλο, επιστρέφουν ανθρώπους αφού έχουν φτάσει στο έδαφος ή τα χωρικά τους ύδατα και κάνουν χρήση βίας εναντίον τους στα σύνορα», ωστόσο δεν κατονομάζει ποια κράτη είναι αυτά.
Η ίδια επισημαίνει ότι πρόκειται για συστηματική πρακτική. Οι άνθρωποι που φθάνουν μέσω θαλάσσης απωθούνται πίσω τα ανοιχτά, ενώ όσοι φθάνουν στις ακτές αναγκάζονται να επιβιβαστούν ξανά στα πλεούμενα και να φύγουν.
Υπενθυμίζει ακόμη ότι οι άτυπες επιστροφές είναι παράνομες και τονίζει ότι «τα κράτη έχουν κάθε νόμιμο δικαίωμα να διαχειρίζονται τα σύνορά τους τηρώντας το διεθνές δίκαιο. Όμως θα πρέπει επίσης να επιδεικνύουν σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η Ύπατη Αρμοστεία ζητάει την επείγουσα διερεύνηση των καταγγελλόμενων περιστατικών παραβιάσεων και κακομεταχείρισης μέσω ανεξάρτητων εθνικών μηχανισμών επιτήρησης για τη διασφάλιση της πρόσβασης στο άσυλο και της υποχρέωσης λογοδοσίας.
Την ίδια ώρα, καταγγελία κατά της Ελλάδας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης κατέθεσε Συριακή οργάνωση την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021, ζητώντας τη διερεύνηση τυχόν εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας για τη μεταχείριση των προσφύγων.
Το Συριακό Κέντρο Δικαιοσύνης και Λογοδοσίας, που έχει τη βάση του στην Ουάσινγκτον, ισχυρίζεται ότι μαρτυρίες αυτοπτών και βιντεοσκοπημένα στοιχεία στηρίζουν την καταγγελία για κακομεταχείριση και κακοποίηση προσφύγων στα ελληνικά σύνορα, αλλά και στα υπερπλήρη κέντρα «φιλοξενίας» προσφύγων.
Η Συριακή οργάνωση ισχυρίζεται ότι έχουν καταγραφεί περιστατικά κακομεταχείρισης από τον Μάρτιο του 2016, και επεκτείνονται στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας, όπου υπάρχουν καταγγελίες για σαμποτάζ προσφυγικών πλοιαρίων από την ελληνική ακτοφυλακή και επαναπροωθήσεών τους στη θάλασσα.
Σύμφωνα με το Κέντρο, υπάρχουν στοιχεία ότι η Frontex συμμετείχε ή συνεργάστηκε με τις ελληνικές αρχές σε τέτοια περιστατικά, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
