Με δεδομένο ότι τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα έχουν αναστείλει τη δια ζώσης λειτουργίας τους για παραπάνω από έναν χρόνο η «Επιτροπή της Γενικής Συνέλευσης του Ε.Σ.Δ.Ε.Π. για την υγειονομικά ασφαλή επαναλειτουργία του ΑΠΘ» προτείνει τέσσερις βασικούς άξονες / προϋποθέσεις για την ασφαλή επάνοδο στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία.
Η Επιτροπή τονίζει ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση απέχει μακράν σε επίπεδο ποιότητας συγκρινόμενη με τη δια ζώσης διδασκαλία στερώντας τους εκπαιδευόμενους από την αναγκαία κλινική, εργαστηριακή ή πρακτική άσκηση, η οποία και αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ποιοτική ολοκλήρωση των σπουδών τους.
Σημειώνει ακόμη πως η σταδιακή, μερική και ευέλικτη (ανάλογα με την εξέλιξη της επιδημίας) επάνοδος στη δια ζώσης λειτουργία των Πανεπιστημίων αποτελεί την μόνη ρεαλιστική πρόταση για τη διαφύλαξη των παρεχόμενων υπηρεσιών τους καθώς και ότι οι προετοιμασίες για την επαναλειτουργία των Πανεπιστημίων πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα και καθολικά.
Ακολουθούν οι πρότασεις της Επιτροπής:
1.Η επιδημία του SARS-CoV2 έχει ήδη συμπληρώσει 392 μέρες (56 εβδομάδες) από την έναρξη της στην Ελλάδα. Η χώρα βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με ένα τρίτο επιδημικό κύμα η ένταση του οποίου, ως προς τον αριθμό των νέων ημερήσιων επιβεβαιωμένων και συνολικών ενεργών κρουσμάτων, προσομοιάζει αυτή του δευτέρου κύματος, με βραδύτερη όμως εξέλιξη και άγνωστη προς ώρας κορύφωση. Οι πιέσεις δε που ασκεί στο σύστημα υγείας μοιάζει να είναι υψηλότερες από αυτές του 2ου επιδημικού κύματος, τόσο ως προς το συνολικό αριθμό νοσηλευομένων σε απλές κλίνες COVID-19 όσο και νοσηλευομένων σε κλίνες ΜΕΘ. Βασικό επίκεντρο του τρίτου κύματος της επιδημίας παραμένει η περιφέρεια της Αττικής, ανησυχητικά όμως υψηλά διατηρούνται και τα
επίπεδα διασποράς του SARS-CoV2 στη Θεσσαλονίκη με τον κυλιόμενο εβδομαδιαίο μέσο όρο επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες (ISO weeks 10-11, 2021) να αγγίζει τα 250 κρούσματα ημερησίως κατά μέσο όρο.
2. Η εμβολιαστική κάλυψη του γενικού πληθυσμού, δεδομένων των περιορισμών στη διαθεσιμότητα των εμβολίων αλλά και τους χαμηλούς ακόμη ρυθμούς ημερήσιων εμβολιασμών σε σχέση με τους προσδοκώμενους, δεν αναμένεται να βελτιώσει άμεσα και αισθητά τη σημερινή εξέλιξη της επιδημίας. Ασφαλή επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης, βάσει των υπαρχόντων προβλέψεων, θα επιτευχθούν στην καλύτερη των περιπτώσεων στο τέλος του ερχόμενου φθινοπώρου. Πιο συγκεκριμένα για την πανεπιστημιακή κοινότητα (βάσει της δημοσιευμένης σχετικής προτεραιοποίησης από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών) η έναρξη των εμβολιασμών για τους εργαζόμενους στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση θα ξεκινήσει αφού ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός της
ηλικιακής ομάδας >60 ετών καθώς και των ατόμων με υποκείμενα νοσήματα υψηλού κινδύνου. Βάσει αυτού του σχεδιασμού ο εμβολιασμός μελών ΔΕΠ και λοιπών εργαζόμενων στα πανεπιστήμια αναμένεται να ξεκινήσει περί τα τέλη Μαΐου και να ολοκληρωθεί περί τα τέλη Ιουνίου. Για τη δε πληθυσμιακή ομάδα των φοιτητών ο σχετικός εμβολιασμός, εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας τους, αναμένεται σε πολύ μεταγενέστερο χρόνο.
3. Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ανέστειλαν τη δια ζώσης λειτουργία τους στις 11 Μαρτίου του 2020. Με εξαίρεση την περίοδο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου όπου ένα μικρό μέρος των εκπαιδευτικών διαδικασιών πραγματοποιήθηκε μέσω υβριδικών μαθημάτων (συνδυασμός δια ζώσης εκπαίδευσης και τηλεκπαίδευσης), τα Πανεπιστήμια της χώρας παραμένουν κλειστά για παραπάνω από ένα χρόνο, παρέχοντας διδασκαλία αποκλειστικά μέσω τηλεκπαίδευσης. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση απέχει μακράν σε επίπεδο ποιότητας συγκρινόμενη με τη δια ζώσης διδασκαλία. Τα διεθνή εμπειρικά δεδομένα έχουν μεταξύ των άλλων καταδείξει ότι η τηλεκπαίδευση παθητικοποιεί την
εκπαιδευτική διαδικασία, μειώνει την αναγκαία διαντίδραση εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων, δημιουργεί προβλήματα διαβλητότητας κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, στερεί τους εκπαιδευόμενους από την αναγκαία κλινική, εργαστηριακή ή πρακτική άσκηση, η οποία και αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ποιοτική ολοκλήρωση των σπουδών τους.
4. Βάσει των παραπάνω και δεδομένης της σημερινής επιδημιολογικής κατάστασης θέμα άμεσης και καθολικής επανόδου σε δια ζώσης διδασκαλία στα Πανεπιστήμια δεν τίθεται. Ομοίως η παραπομπή της δια ζώσης επαναλειτουργίας των Πανεπιστήμιων σε χρόνο όπου θα έχουν επιτευχθεί ικανοποιητικά επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και πιο ειδικά στα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, πρακτικά οδηγεί σε απώλεια ακόμη ενός εκπαιδευτικού εξαμήνου (τρίτου κατά σειρά) με αβέβαιη την επαναλειτουργία των Πανεπιστημίων ακόμη και κατά το χειμερινό εξάμηνο του 2021. Δεδομένων των ποιοτικών προβλημάτων της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και των προβλημάτων διαβλητότητας των εξ αποστάσεως εξετάσεων, μία τέτοια επιλογή δικαίως δεν είναι αποδεκτή τόσο από τη φοιτητική κοινότητα όσο και από τους διδάσκοντες στο πανεπιστήμιο.
5. Η σταδιακή, μερική και ευέλικτη (ανάλογα με την εξέλιξη της επιδημίας) επάνοδος στη
δια ζώσης λειτουργία των Πανεπιστημίων αποτελεί την μόνη ρεαλιστική πρόταση για τη διαφύλαξη του κύρους τους, την προάσπιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών τους και την ουσιαστική υπηρέτηση του κοινωνικού τους ρόλου.
6. Οι προετοιμασίες για την επαναλειτουργία των Πανεπιστημίων πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα και καθολικά, υπό το συντονισμό των Συγκλήτων, με συνεδριάσεις των αρμόδιων οργάνων των Τμημάτων και σε συνεννόηση και συνεργασία με τους φοιτητικούς συλλόγους και τους συλλόγους εργαζομένων του κάθε Πανεπιστημίου.
7. Κάθε Πανεπιστημιακό ίδρυμα καλείται να εκπονήσει λεπτομερές σχέδιο επαναλειτουργίας βάσει των ιδιαίτερων επιδημιολογικών δεδομένων κάθε γεωγραφικής περιοχής όπου δραστηριοποιείται καθώς και των ιδιαίτερων συνθηκών (πχ. χώροι, ηλεκτρονικά μέσα) και εκπαιδευτικών αναγκών (πχ. κλινική άσκηση φοιτητριών/τών, εργαστήρια) κάθε επιμέρους Τμήματος.
8. Η Επιτροπή του ΕΣΔΕΠ για την υγειονομικά ασφαλή επαναλειτουργία του ΑΠΘ προτείνει τους εξής τέσσερις βασικούς άξονες / προϋποθέσεις για την ασφαλή επάνοδο στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία:
Α) Άξονας 1ος: Επάρκεια Μέσων Ατομικής Προστασίας και Αποφυγής Συγχρωτισμού
Το ΑΠΘ με ευθύνη της κυβέρνησης και των Πρυτανικών Αρχών καλείται άμεσα να εξασφαλίσει επαρκή και δωρεάν ΜΑΠ για τα όλα τα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας καθώς και όλους τους αναγκαίους χώρους για την αποφυγή του συγχρωτισμού και τη τήρηση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης εντός του Πανεπιστημιακού campus. Πιο συγκεκριμένα προτείνεται:
1) Η προμήθεια και δωρεάν διάθεση μασκών και ατομικών απολυμαντικών μέσων σε εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους και εργαζόμενους στο ΑΠΘ
2) Ο τακτικός και συνεχής αερισμός των χρησιμοποιούμενων χώρων διδασκαλίας
3) Η απολύμανση επιφανειών των γραφείων, θρανίων διδασκαλίας μετά από κάθε χρήση τους με την πρόσληψη όλου του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού καθαριότητας
4) Η απολύμανση του αέρα με χρήση συσκευών απολύμανσης σε όλες τις χρησιμοποιούμενες αίθουσες διδασκαλίας
5) Η εξασφάλιση όλων των αναγκαίων επιπλέον χώρων εκτός campus για τη δια ζώσης διενέργεια μαθημάτων και εξετάσεων ώστε να τηρούνται οι κανόνες αποστασιοποίησης (2 μέτρα απόσταση μεταξύ των συμμετεχόντων στις εξετάσεις ή τα μαθήματα)
6) Η διενέργεια μαθημάτων σε ανοικτούς χώρους (όπου αυτό είναι εφικτό)
7) Η εξασφάλιση όλων των αναγκαίων μέσων (συστήματα teleconferencing σε αίθουσες διδασκαλίας, πρόσληψη πρόσθετου προσωπικού για την υποστήριξη του ΚΗΔ) για τη διενέργεια υβριδικών μαθημάτων με κυκλική εναλλαγή των φοιτητών στο δια ζώσης ακροατήριο
8) Πρόσληψη πρόσθετου διδακτικού προσωπικού για τις ανάγκες διδασκαλίας σε μικρές ομάδες φοιτητριών/τών
Β) Άξονας 2ος: Επιδημιολογική επιτήρηση
Κεντρικό ζήτημα για την ασφαλή δια ζώσης επαναλειτουργία του ΑΠΘ αποτελεί η επιδημιολογική επιτήρηση. Δεδομένου του υπαρκτού κινδύνου διασποράς του ιού απαιτείται ο έγκαιρος και έγκυρος έλεγχος της εξέλιξης της επιδημίας στον πληθυσμό του ΑΠΘ. Αυτό επιτυγχάνεται με συνεχείς, τακτικούς δειγματοληπτικούς ή στοχευμένους εργαστηριακούς ελέγχους και τη συστηματική και εξαντλητική ιχνηλάτηση των επαφών των διαγεγνωσμένων κρουσμάτων. Η ευθύνη της επιδημιολογικής επιτήρησης βαραίνει τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας. Βάσει αυτών η επιτροπή του ΕΣΔΕΠ προτείνει:
1) Την εγκατάσταση μόνιμου κλιμακίου του ΕΟΔΥ, επαρκώς στελεχωμένου εντός του
campus του ΑΠΘ. Το κλιμάκιο του ΕΟΔΥ φέρει την ευθύνη διενέργειας των δειγματοληπτικών ελέγχων, αποτελεί το σημείο αναφοράς για τη διενέργεια των εργαστηριακών ελέγχων και είναι υπεύθυνο για τη διενέργεια της ιχνηλάτησης των περιστατικών
2) Τον δωρεάν εργαστηριακό έλεγχο (αντιγονικό ή όπου απαιτείται αντισωμάτων) του
συνόλου της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΑΠΘ
Γ) Άξονας 3ος: Εμβολιαστική κάλυψη
Απαιτείται άμεσα η εκπόνηση λεπτομερούς σχεδίου για τη διενέργεια και την εσωτερική προτεραιοποίηση των εμβολιασμών των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας του
ΑΠΘ. Η επιτροπή του ΕΣΔΕΠ προτείνει:
1) Την άμεση έναρξη των εμβολιασμών στη Πανεπιστημιακή κοινότητα σε συνεργασία
με το εμβολιαστικό κέντρο στη ΔΕΘ
2) Την κατάρτιση πλήρους λίστας εσωτερικής προτεραιοποίησης με κριτήρια για τους μεν εργαζόμενους την ηλικία και τα υποκείμενα νοσήματα, για τους δε φοιτητές πιθανά υποκείμενα νοσήματα, την κλινική άσκηση σε δημόσιες δομές υγείας, την πρακτική άσκηση σε κοινωνικές ή δημόσιες εκπαιδευτικές δομές ή την υποχρεωτική άσκηση σε μαθήματα εφαρμογής (πχ ΤΕΦΑΑ, Καλών Τεχνών).
Δ) Άξονας 4ος: Μέτρα αποφυγής διασποράς του SARS-CoV2 εκτός πανεπιστημιακού
campus
Τα διεθνή εμπειρικά δεδομένα που σχετίζονται με την εξέλιξη της πανδημίας σε πανεπιστημιακούς χώρους, καταδεικνύουν τον αυξημένο κίνδυνο διασποράς του SARSCoV2 στους χώρους εστίασης, σίτισης των φοιτητριών/τών καθώς και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που αυτές/οί χρησιμοποιούν κατά την μετακίνησή τους από και προς το πανεπιστήμιο.
Η επιτροπή του ΕΣΔΕΠ συστήνει την:
1) Αύξηση των δρομολογίων του ΟΑΣΘ προς και από τις Πανεπιστημιακές δομές (εντός και εκτός campus ΑΠΘ) με παράλληλη συνεχή απολύμανσή, εξαερισμό τους και ανώτατο όριο επιβατών
2) Εκπόνηση λεπτομερούς σχεδίου για την υγειονομικά ασφαλή λειτουργία της
Πανεπιστημιακής Λέσχης και των Εστιών.
Θεσσαλονίκη, 23 Μαρτίου 2021
Η επιτροπή της ΓΣ του ΕΣΔΕΠ:
Ηλίας Κονδύλης Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ, Συντονιστής της επιτροπής
Σεραφείμ Αλεξίου Καθηγητής, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ΑΠΘ, Μέλος της επιτροπής
Αλέξανδρος Γαρύφαλλος Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ, Μέλος της επιτροπής
Αθανάσιος Κούγκολος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ, Μέλος της επιτροπής
Ιωάννα Μπίμπου Καθηγήτρια, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ, Μέλος της επιτροπής
Δημοσθένης Σαρηγιάννης Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΑΠΘ, Μέλος της επιτροπής
Αλέξης Μπένος Ομ. Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ, Τεχνικός σύμβουλος επιτροπής AΠΘ
