Την αναστολή των διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα που προβλέπουν την παροχή κοινωφελούς εργασίας είτε ως κύρια ποινή είτε ως τρόπο μετατροπής της στερητικής της ελευθερίας ποινής προτείνει το άρθρο 98 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση και άλλα επείγοντα ζητήματα», που κατατέθηκε στη Βουλή στις 2 Αυγούστου.
Η διάταξη, όπως δηλώνει, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εισάγεται χωρίς σοβαρή αιτιολογική έκθεση, χωρίς διαβούλευση, στο πλαίσιο ενός σχεδίου νόμου με άλλο αντικείμενο, κατά παράβαση των αρχών της καλής νομοθέτησης. Απευθύνει έκκληση να αποσυρθεί η συγκεκριμένη διάταξη, ή, έστω, να αντικατασταθεί με μια ρύθμιση που θα επαναφέρει μεταβατικά και έως την πλήρη εφαρμογή του θεσμού σε ισχύ τις διατάξεις του προϊσχύοντος Ποινικού Κώδικα με τις αναγκαίες προσαρμογές, ώστε να υπάρχει τουλάχιστον η δυνατότητα της κοινωφελούς εργασίας ως εναλλακτικού τρόπου έκτισης της ποινής
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου επισημαίνει ότι η ενδεχόμενη αναστολή της ως άνω διάταξης θα αποτελέσει μείζονα οπισθοχώρηση. Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της «ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας εισήχθη στη χώρα μας το 1991, δηλαδή πριν από σχεδόν 30 χρόνια και η εφαρμογή του έχει αξιολογηθεί θετικά. Με την ουσιαστική κατάργησή του η Ελλάδα θα γίνει η μόνη ίσως ευρωπαϊκή χώρα που δεν διαθέτει εναλλακτικό της στέρησης της ελευθερίας τρόπο έκτισης της ποινής. Αυτό σίγουρα δεν αποτελεί θετική πρωτοτυπία. Η κυβέρνηση επικαλείται οργανωτική αδυναμία να προσαρμοστεί στις (πιθανότατα) αυξημένες περιπτώσεις επιβολής της ποινής της κοινωφελούς εργασίας και προαναγγέλλει διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του νόμου».
«Ωστόσο, είναι άραγε πιο εύκολο για την Πολιτεία να διαχειριστεί τις περισσότερες περιπτώσεις επιβολής της ποινής της φυλάκισης, που με βεβαιότητα θα προκύψουν, από το να οργανώσει την εφαρμογή του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας;» διερωτάται η ΕΕΔΑ τονίζοντας πως επί πλέον, ο νέος Ποινικός Κώδικας περιέχει μεταβατικές διατάξεις που προβλέπουν τη δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης της ποινής για τα αδικήματα που έγιναν πριν την 30-6-2019, δηλαδή για την μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων. «Επομένως η αυξητική τάση της επιβολής της ποινής της κοινωφελούς εργασίας θα ήταν σταδιακή και η διοίκηση είχε όλο το χρόνο να προετοιμαστεί καλύτερα. Τέλος, αν αυτό ήταν πράγματι το ζήτημα, θα πρέπει να προβλέπεται ρητά η αναστολή της διάταξης για ορισμένο χρόνο και όχι επ’αόριστον» σημειώνει.
Υπενθυμίζει ακόμη ότι η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ήδη από την αρχή ισχύος του νέου Ποινικού Κώδικα είχε επισημάνει ότι θα πρέπει να διασφαλισθούν το ταχύτερο οι πρακτικές προϋποθέσεις ορθής εφαρμογής της κοινωφελούς εργασίας, με την έκδοση των απαραίτητων κανονιστικών πράξεων σχετικά με τους φορείς, τη διαδικασία και τους όρους παροχής αυτής, οδηγώντας με τον τρόπο στον εξορθολογισμό της δικαιοσύνης.
«Εκτιμάμε ότι η κυβερνητική πρωτοβουλία κινείται στον αντίποδα αυτού που θα έπρεπε να επιδιώκεται, δηλαδή της αναζήτησης εναλλακτικών μορφών έκτισης της ποινής, ιδίως για συγκεκριμένες κατηγορίες αδικημάτων και ενισχύει ένα άκαμπτο τιμωρητικό μοντέλο Φοβόμαστε ότι η επ’ αόριστον αναστολή της εφαρμογής του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας θα προσθέσει πολύ περισσότερα προβλήματα στην εύθραυστη ισορροπία του σωφρονιστικού μας συστήματος. Για το λόγο αυτό απευθύνουμε έκκληση να αποσυρθεί η συγκεκριμένη διάταξη, ή, έστω, να αντικατασταθεί με μια ρύθμιση που θα επαναφέρει μεταβατικά και έως την πλήρη εφαρμογή του θεσμού σε ισχύ τις διατάξεις του προϊσχύοντος Ποινικού Κώδικα με τις αναγκαίες προσαρμογές, ώστε να υπάρχει τουλάχιστον η δυνατότητα της κοινωφελούς εργασίας ως εναλλακτικού τρόπου έκτισης της ποινής» καταλήγει.