«Τα κοινά» ήταν η φράση που αναφέρθηκε περισσότερο στους εορτασμούς για τη συμπλήρωση των «30 ετών από την έναρξη του πολέμου ενάντια στη λήθη». Οι εορτασμοί πραγματοποιήθηκαν στο Καρακόλ VIII Dolores Hidalgo, το οποίο συγκροτήθηκε πάνω σε ανακτημένα εδάφη και η δημιουργία του ανακοινώθηκε μόλις πριν από τρία χρόνια.
Τα παιδιά και η νεολαία των ζαπατίστας πρωταγωνίστησαν στους εορτασμούς. Όλες και όλοι πολύ νεότεροι των 30 ετών, παρουσίασαν θεατρικά έργα και ποίηση για να εξηγήσουν τον αγώνα, παρέλασαν και χόρεψαν στη μαζική και εκπληκτική στρατιωτική παρέλαση των πολιτοφυλάκων ζαπατίστας υπό τη μουσική του Panteón Rococo και των Ángeles Azules, περιτριγυρισμένοι από τις βάσεις στήριξης και από επισκέπτριες και επισκέπτες από το Μεξικό και από είκοσι χώρες από όλο τον κόσμο (με το «καραβάνι των καραβανιών» έφτασαν στο καρακόλ για τη γιορτή 725 άτομα).
Βράδυ της παραμονής:
«Τα φώτα από περίπου τριάντα φακούς διακρίνονται ανάμεσα στα βουνά και την έναστρη νύχτα που αγκαλιάζει το όγδοο ζαπατιστικό καρακόλ “Αντίσταση και Εξέγερση: Ένας Νέος Ορίζοντας” / Dolores Hidalgo. “Έτσι επικοινωνούσαμε κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, με σήματα από τους φακούς”, λέει μια γυναίκα ζαπατίστα στους επισκέπτες, προετοιμάζοντάς τους για το γεγονός πως κάτι πρόκειται να συμβεί. “Επικοινωνούν μεταξύ τους”. Αμέσως, στην υγρή γη αυτής της ορεινής ζούγκλας ηχούν οι μπότες από εκατό γυναίκες πολιτοφύλακες. Μπροστά τους έχουν ήδη παραταχτεί εκατοντάδες πολιτοφύλακες που κάνουν σχηματισμούς σε ρυθμούς κούμπια» (Daliri Oropeza, Pie de Página, «EZLN celebra 30 años con alegría en común», 3 Ιανουαρίου 2024, https://piedepagina.mx/ezln-celebra-30-anos-con-alegria-en-comun/ ).
Έτσι, στις 22:30 της τελευταίας ημέρας του 2023 ξεκινά μια ασυνήθιστη, χαρούμενη και εορταστική παρέλαση εκατοντάδων ή και χιλιάδων πολιτοφυλάκων ζαπατίστας, που ανήκουν σε μια γενιά που σίγουρα γεννήθηκε δέκα χρόνια μετά την εξέγερση. Μετά την παρέλαση με μουσική κούμπια, οι γυναίκες και άντρες πολιτοφύλακες παρατάχτηκαν περιμετρικά στον ανοιχτό χώρο του καρακόλ και μπροστά στην εξέδρα όπου βρίσκονταν τα μέλη της Παράνομης Επαναστατικής Ιθαγενικής Επιτροπής. Στη βάση της εξέδρας είχε στηθεί ένας βωμός με κεριά, λουλούδια και τις φωτογραφίες συντροφισσών και συντρόφων που έπεσαν στις μάχες του 1994, όπως ο κομαντάντε Πέδρο, ή αργότερα, από επιθέσεις παραστρατιωτικών, όπως ο δάσκαλος Γκαλεάνο ή ο Σαμίρ Φλόρες, αλλά και της κομαντάντα Ραμόνα που πέθανε νέα, από ασθένεια, και άλλων.
Επάνω στην εξέδρα, σε πρώτο πλάνο, διακρίνεται μια σειρά από άδειες καρέκλες.
Τον λόγο παίρνει ο υποδιοικητής Μοϊσές, πραγματοποιώντας την πολιτική του ομιλία πρώτα στη γλώσσα των Τσελτάλ και συνέχισε λέγοντας στα ισπανικά τα ακόλουθα, μιλώντας από στήθους και χωρίς να συμβουλεύεται τις σημειώσεις που κρατούσε:
«Αδέρφια που έρχεστε από διαφορετικά μέρη αυτού του πλανήτη Γη, σύντροφοι, συντρόφισσες:
Όπως βλέπετε, αυτές οι καρέκλες είναι για τους άνδρες και τις γυναίκες που είναι απούσες και απόντες:
Δεν είναι εδώ οι μητέρες και οι πατέρες που ψάχνουν [τα παιδιά τους].
Δεν είναι εδώ οι εξαφανισμένοι/ες.
Δεν είναι εδώ οι πολιτικοί κρατούμενοι/ες.
Δεν είναι εδώ οι δολοφονημένοι άνδρες και γυναίκες.
Δεν είναι εδώ οι δολοφονημένοι νέοι και νέες.
Δεν είναι εδώ τα δολοφονημένα κορίτσια και αγόρια.
Λείπουν επίσης οι προ-προπαππούδες μας, αυτοί που πολέμησαν για περισσότερα από 500 χρόνια.
Λείπουν όμως και οι πεσόντες σύντροφοι και συντρόφισσές μας που ήδη εκπλήρωσαν το καθήκον τους.
Σύντροφοι και συντρόφισσες, βάσεις στήριξης, είμαστε σήμερα εδώ, όχι για να μνημονεύσουμε τον θάνατο αυτών των συντροφισσών και συντρόφων που έπεσαν πριν από 40 και πριν από 30 χρόνια. Βρισκόμαστε εδώ, σύντροφοι και συντρόφισσες, για να μην ξεχάσουμε το καθήκον μας. Γιατί ήταν καθήκον για αυτές τις συντρόφισσες και αυτούς τους συντρόφους. Έτσι είναι, και εμείς οι ζαπατίστας δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε κάνει όσα χρειάζονται γι’ αυτό το καθήκον. Δεν το εκπληρώσαμε, όπως το έκαναν αυτές/οί οι συντρόφισσες και συντρόφοι πριν από 30 χρόνια και πριν από 40 χρόνια.
Δεν μιλάμε εδώ για το πώς ήταν, όχι, ούτε για το πώς ήταν στο καθήκον τους. Δεν θέλουμε να φτιάξουμε ένα μουσείο για να μας θυμούνται.
Σύντροφοι, συντρόφισσες ζαπατίστας, δεν χρειάζεται να έρθουν για να μας εξηγήσουν ή να μας δώσουν κάποιο μάθημα ή να οργανώσουν ένα πολιτικό εργαστήριο για το πώς είναι το σύστημα. Φαίνεται πολύ απλά και καθαρά πώς είναι το καπιταλιστικό σύστημα. Αν κάποιοι δεν θέλουν να το δουν, αυτό θα είναι δική τους ευθύνη. Αυτό υπάρχει [το καπιταλιστικό σύστημα] εδώ και πολλά, πολλά χρόνια, κάποιοι λένε δεκαετίες, άλλοι λένε αιώνες. Γιατί λοιπόν να παρακολουθήσουμε κάποιο μάθημα γι’ αυτό; Aπλά χρειάζεται να δούμε τι πρέπει να κάνουμε: το καλό, να σκεφτούμε το καλό.
Αυτό μας αναλογεί, σύντροφοι και συντρόφισσες.
Όσο για αυτό που λέμε ότι θα κάνουμε, τα κοινά, ίσως υπάρχουν αδέρφια που σκέφτονται αλλιώς: Όχι, υπάρχουν πράγματα που είναι κοινά και υπάρχουν πράγματα που δεν είναι κοινά. Γι’ αυτό έχουμε κεφάλι, για να σκεφτόμαστε, και γι’ αυτό έχουμε μάτια, για ν΄αντιλαμβανόμαστε, και γι’ αυτό έχουμε όσφρηση για να μπορούμε να αισθανόμαστε τι ανήκει στα κοινά και τι όχι. Με τη δουλειά που έκαναν οι νέοι σύντροφοι και συντρόφισσες είναι πολύ ξεκάθαρο, όποιος δεν θέλει να καταλάβει, δικό του θέμα.
Εδώ υπάρχουν δύο πράγματα: η ιδιοκτησία πρέπει να ανήκει στον λαό και να είναι κοινή, και ο λαός πρέπει να αυτοκυβερνάται. Δεν χρειαζόμαστε αυτούς που είναι εκεί ψηλά. Αυτοί πιστεύουν ότι τα ξέρουν όλα, αποφασίζουν για τους δασκάλους, αποφασίζουν για τους γιατρούς, αποφασίζουν για όλους τους τομείς των εργαζομένων. Όπως λένε, είναι ξερόλες. Και είναι ξερόλες, γιατί κερδίζουν χρήματα χωρίς να δουλεύουν, χωρίς να ιδρώνουν. Όχι! Γι’ αυτό ο λαός πρέπει να μάθει να αυτοκυβερνάται.
Σύντροφοι, συντρόφισσες ζαπατίστας, αυτό αποδεικνύουμε εδώ και 30 χρόνια. Σ’ αυτά τα χρόνια το συνειδητοποιήσαμε. Όσο για τις συντρόφισσες και τους συντρόφους μας, η [Παράνομη Επαναστατική Ιθαγενική] Επιτροπή είναι ικανοποιημένη που ως νέοι και νέες το έχετε συνειδητοποιήσει και με το θεατρικό σας το κάνατε όσο γίνεται ξεκάθαρο προς όλες και όλους. Αλλά σας λέμε ότι πρέπει να το κάνουμε με πράξεις, όχι με λόγια. Όχι μόνο ποίηση, όχι μόνο θεατρικά έργα, όχι μόνο ζωγραφική, και όλα τ’ άλλα. Ντοκιμαντέρ ή όπως αλλιώς λέγεται.
Δεν λέω ότι δεν χρησιμεύει. Ναι, χρησιμεύει για να επικοινωνούμε. Άλλο όμως είναι να επικοινωνούμε, και άλλο είναι να περνάμε αιώνες και αιώνες επικοινωνώντας χωρίς να πράττουμε, όπως κάποιος που κηρύττει και κηρύττει μέχρι να πεθάνει χωρίς να γίνεται ποτέ τίποτα.
Λοιπόν, σύντροφοι και συντρόφισσες ζαπατίστας, εδώ μας ακούν τ’ αδέρφια μας από άλλα μέρη του κόσμου, αλλά και τ’ αδέρφια μας από τους λαούς του Μεξικού. Μας ακούν συντρόφισσες και σύντροφοι από το Εθνικό Ιθαγενικό Κογκρέσο. Τι λέμε ο ένας στην άλλη, και γιατί μιλάω σε σας σύντροφοι, συντρόφισσες ζαπατίστας. Λέμε, λοιπόν, ότι πρέπει να το κάνουμε στην πράξη, το είπατε καθαρά: Δεν έχουμε εγχειρίδιο, δεν έχουμε βιβλίο με οδηγίες χρήσης. Δεν υπάρχει κανένα βιβλίο όπου να μπορούμε να βρούμε αυτές τις οδηγίες. Το βιβλίο είναι αυτό που δείξατε εδώ, για τους προγόνους και τους προ-προ-προγόνους μας, δηλαδή το κοινό βιβλίο.
Αυτό που συμβαίνει είναι ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν άλλοι τομείς εργασίας, ενώ σήμερα υπάρχουν πολλοί, σύντροφοι και συντρόφισσες, όπως δείξατε με τη δουλειά σας.
Καλούμε λοιπόν όλα τα αδέρφια μας, αν θέλουν να έρθουν, να μοιραστούμε τις ιδέες μας για να δούμε ποια είναι η καλύτερη για τη ζωή. Αυτό που λέμε εμείς εδώ, είναι ότι όποιος δουλεύει τρώει, όποιος δεν δουλεύει, τότε ας φάει τα χαρτονομίσματα και τα χρήματά του, για να δούμε, αν με αυτό θα χορτάσει την πείνα του. Αυτό λέμε, δεν χρειάζεται να σκοτώσουμε. Αυτό λέμε, αλλά αυτό θέλει οργάνωση. Να το κάνουμε με πράξεις! Νέοι, γυναίκες, άνδρες και από όλους τους τομείς! Και αυτό, σύντροφοι και συντρόφισσες, αυτό είναι που πρέπει να δείξουμε. Δεν πιστεύουμε πλέον αυτούς που κυβερνούν από ψηλά, γιατί ο καπιταλισμός κυβερνά στον κόσμο. Ας οργανωθούμε σε κάθε γεωγραφία, η καθεμία και ο καθένας με το ημερολόγιό του. Γιατί είμαστε αυτό που λέμε και από ό,τι φαίνεται, έτσι είναι.
Γιατί κανείς δεν πρόκειται να πολεμήσει για εμάς εκεί που μένει η καθεμία και ο καθένας μας, εμείς είμαστε εκεί, όπου και αν είναι αυτό. Πιστεύει κανείς ότι ο καπιταλισμός μπορεί να εξανθρωπιστεί;
– Όχι
– Όχι
– Όχι
– Όχι
Λέμε το ίδιο πράγμα κι εμείς, ο καπιταλισμός δεν μπορεί να εξανθρωπιστεί, ο καπιταλισμός δεν πρόκειται να πει: «Σταματάω την εκμετάλλευση». Κανείς, ούτε ο πιο μικρός, δεν θέλει να σταματήσει να εξαπατά, να κλέβει και να εκμεταλλεύεται, πόσο μάλλον οι μεγάλοι παίκτες.
Δεν χρειάζεται λοιπόν πολλή μελέτη. Αυτό που χρειάζεται είναι να σκεφτούμε πώς να το αλλάξουμε αυτό, και κανείς δεν πρόκειται να μας το πει, εμείς είμαστε οι άνθρωποι, οι γυναίκες, οι άνδρες [που πρέπει να το βρούμε].
Εμείς θα ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο και θα υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας. Δεν χρειάζεται να σκοτώνουμε στρατιώτες και κακές κυβερνήσεις. Αλλά αν έρθουν, θα αμυνθούμε. Και γι’ αυτό τους έχουμε παραμερίσει εδώ και 30 χρόνια. Μας πήρε 30 χρόνια για να συνειδητοποιήσουμε αυτό που παρουσίασαν οι νέοι σύντροφοι και συντρόφισσές μας, ότι δεν χρησιμεύει η πυραμίδα. Δεν χρησιμεύει. Και αν κάποιος το πιστεύει… γι’ αυτό λέμε ο καθένας και η καθεμία στη γεωγραφία του να μας δείξει τι μπορεί να γίνει και το ίδιο θα κάνουμε και εμείς.
Λοιπόν, σύντροφοι, συντρόφισσες, βάσεις στήριξης, δεσμευόμαστε πλέον.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, βάσεις στήριξης, είμαστε μόνοι μας, όπως πριν από 30 χρόνια. Γιατί μέχρι τώρα μόνοι μας έχουμε ανακαλύψει αυτό το νέο μονοπάτι που πρόκειται να ακολουθήσουμε, τα κοινά!
Xρειαζόμαστε ακόμα να μας δείξουν, αν συμφωνούν μαζί μας οι σύντροφοι και οι συντρόφισσές μας από το Εθνικό Ιθαγενικό Κογκρέσο και από τον λαό του Μεξικού. Αφού βρισκόμαστε εδώ και ζούμε εδώ, θα δούμε και θα μάθουμε ποιοι.
Αυτό είναι το καθήκον μας, σύντροφοι και συντρόφισσες ζαπατίστας, βάσεις στήριξης, αυτό θα κάνουμε αυτά τα χρόνια. Ο λαός διατάσσει και η κυβέρνηση υπακούει, τα μέσα παραγωγής είναι κοινά και ο λαός είναι αυτός που θα κρίνει.
Ευχαριστώ πολύ, αυτά είχαμε να πούμε.»
Στο βήμα τον διαδέχεται συντρόφισσα από την Παράνομη Επαναστατική Ιθαγενική Επιτροπή, η οποία φωνάζει τρεις φορές «Ζήτω τα κοινά!» και αμέσως μετά ξεκινά η ρίψη πυροτεχνημάτων.
Της τελικής ομιλίας είχε προηγηθεί ένα μεγάλο καλλιτεχνικό πρόγραμμα στο οποίο τα παιδιά, οι νέεες και οι νέοι των εξεγερμένων κοινοτήτων παρουσίασαν σταδιακά την ιστορία της αυτονομίας τους και την πρωτοβουλία πάνω στην οποία εργάζονται τώρα: «Γη του κανενός. Γη των κοινών».
Ο εορτασμός της 30ής επετείου έλαβε χώρα στην ανακτημένη γη αυτού που σήμερα είναι γνωστό ως το όγδοο καρακόλ (Dolores Hidalgo), μια γη που ανακτήθηκε το 1994 από τους γαιοκτήμονες που για αιώνες πλούτιζαν από την εκμετάλλευση των ιθαγενών λαών, όπου οι παππούδες, οι προπαππούδες και οι προ-προπαππούδες των νέων που συμμετείχαν τώρα στη γιορτή ζούσαν τότε σε μια κατάσταση ημι-σκλαβιάς.
Στη γιορτή υπήρχε συλλογικό φαγητό χωρίς αντίτιμο. Μέλη και των 12 καρακόλ έφτασαν στο Dolores Hidalgo από τις 26 Νοεμβρίου για να το ετοιμάσουν. Αλλά και οι βάσεις στήριξης των ζαπατίστας έστειλαν πίτες πινόλε, καλαμπόκι και φασόλια. Για όσους/ες από τις/τους προσκεκλημένες/ους ήθελαν κάτι περισσότερο, υπήρχαν τραπεζαρίες όπου μπορούσαν να αγοράσουν κάτι επιπλέον.
Στο πολιτικό-πολιτιστικό πρόγραμμα που ξεκίνησε την παραμονή και διήρκεσε μέχρι τις 2 Ιανουαρίου, όλες και όλοι που ήθελαν να συμμετάσχουν, ζαπατίστας και μη, μπορούσαν να το κάνουν. Υπήρχαν θεατρικά έργα, τραγούδια, εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας κ.λπ., ενώ σε όλες τις εκδηλώσεις ξεπρόβαλλαν οι αντικαπιταλιστικοί αγώνες και η ιστορία της λεηλασίας και της βίας από το καπιταλιστικό σύστημα. Σε ένα από τα θεατρικά, νεαρές και νεαροί ζαπατίστας αναπαρέστησαν αυτήν τη βία, με πιο πρόσφατη αυτήν του οργανωμένου εγκλήματος που επηρεάζει τις κοινότητές τους και για την οποία καταγγέλλουν τη συνενοχή των κρατικών θεσμών με αυτές τις ένοπλες ομάδες. Αναπαρέστησαν επίσης την καταστροφή και την εκτόπιση από τα εδάφη τους, από έργα όπως ο διωκεάνιος διάδρομος, το «τρένο Μάγια» και οι εξορύξεις. Μέσα από θεατρικές σκηνές προέταξαν τη δική τους διαδικασία αγώνα, η οποία ξεκινά από τη συγκρότηση του EZLN το 1983, την ένοπλη εξέγερση του 1994 και τη δέσμευσή τους στην οικοδόμηση νέων μορφών συλλογικής ζωής και αυτοκυβέρνησης.
Διάφοροι συμμετέχοντες μιλάνε στη δημοσιογράφο και ακτιβίστρια Daliri Oropeza Alvarez, η οποία το 2021 είχε επισκεφτεί και την ελληνική γεωγραφία (Pie de Página, «EZLN celebra 30 años con alegría en común», 3 Ιανουαρίου 2024, https://piedepagina.mx/ezln-celebra-30-anos-con-alegria-en-comun/ ) :
«Η πυξίδα σού λέει ποιο δρόμο να ακολουθήσεις. Ας αρχίσουμε να προωθούμε την ιδέα ότι η γη, το νερό και οι φυσικοί πόροι ανήκουν στα κοινά. Οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες που είναι οι φύλακες του ποταμού Μετλαπανάπα το κάνουν ήδη. Κανείς δεν κάνει τον δάσκαλο σε κανέναν. Η μνήμη μας, την οποία χτίζουμε ως αυτόχθονες πληθυσμοί, είναι πολύ σημαντική. Οι σύντροφοι ζαπατίστας είναι τα μεγαλύτερα αδέρφια του CNI. Μας λένε τι λειτούργησε και τι όχι», λέει ο Miguel López Vega, Σύμβουλος Nahua Choulteca του Συμβουλίου Αυτοχθόνων Κυβερνήσεων που δημιουργήθηκε από το Εθνικό Ιθαγενικό Κογκρέσο (CIG-CNI).
«Οι νέοι ξεχνούν… όπως στην Αργεντινή, όπου τώρα ήρθε ένας κυβερνήτης που ξεπλένει τη δικτατορία και θέλει να ξεχαστούν τα εγκλήματα. Η μνήμη μέσα από το θέατρο και την υποκριτική είναι πολύ σημαντική. Ιδίως τώρα, που η μνήμη διαγράφεται και όλα είναι φευγαλαία, η ικανοποίηση στιγμιαίων πραγμάτων. Το να αποκόπτεται η μνήμη είναι κάτι πολύ σοβαρό. Χανόμαστε στο διάστημα. Διαχειρίσιμοι. Χωρίς αντίσταση. Αυτό που δείχνουν οι ζαπατίστας είναι πολύ σημαντικό», λέει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Daniel Jiménez Cacho.
Στο καρακόλ «Αντίσταση και Εξέγερση: Ένας Νέος Ορίζοντας» υπάρχουν περισσότεροι από 120 λειτουργοί της υγείας, συμπεριλαμβανομένων οδοντιάτρων, χειριστών υπερήχων, μαιών, χειροπρακτικών, συντονιστών. Η περιοχή όπου βρίσκεται το καρακόλ ονομάζεται Ντολόρες Ιδάλγο και πρόκειται για εκτάσεις που ανακτήθηκαν το 1994. «Ήταν ένα τσιφλίκι εδώ, αλλά οι παππούδες μας πολέμησαν. Γι’ αυτό τη λένε Ντολόρες (= πονεμένη), εξαιτίας των όσων έζησαν κατά την εξέγερση, και Ιδάλγο από τον Miguel Hidalgo (ηγέτης της επανάστασης του 1810 κατά της ισπανικής αυτοκρατορίας)», λέει ένας λειτουργός υγείας από το καρακόλ 8. Στο Dolores Hidalgo έρχονται ζαπατίστας (και όχι μόνον) από όλη την περιοχή για ιατρικούς λόγους. Ο λειτουργός υγείας λέει ότι υπάρχουν 5 ασθενοφόρα, ένα για κάθε ένα από τα 5 πρώτα καρακόλ, και τα δανείζουν σε όποιο το χρειαστεί. Τώρα, στα αυτόνομα ιατρεία εγκαινιάζουν τη χρήση ποδηλάτων. Οι ζαπατίστας ανοίγουν νέους δρόμους για την αυτονομία της κοινής υγείας, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ανοιχτοί δρόμοι, γιατί ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος από όπου θα μπορούσαν να περάσουν έχει πλέον μπλόκα παραστρατιωτικών και είναι σημαντικό να φτάσουν τα φάρμακα σε όσους/ες τα χρειάζονται. Επίσης, με αυτό το νέο στάδιο ανοίγουν δρόμους για την οργάνωση.
Ο Salvador Campanur, ινδιάνος Πουρέπετσα από το Τσεράν, μέλος του Εθνικού Ιθαγενικού Κογκρέσου, διαβεβαιώνει ότι ήταν σημαντικό να δούμε τα θεατρικά που παρουσιάστηκαν από ζαπατίστας νέες και νέους. «Μας βοήθησαν να καταλάβουμε πώς έχουμε προχωρήσει, καθώς και τι χρειαζόμαστε, πού να πάμε».
«Εδώ συναντιόμαστε και γνωρίζουμε ότι είμαστε μια κοινή οικογένεια», λέει μέλος των βάσεων στήριξης των ζαπατίστας από το 11ο Καρακόλ (Tulán Kaw). Προσθέτει ότι έχει ήδη επισκεφτεί και τα 12 καρακόλ, αφότου αυτά πολλαπλασιάστηκαν πριν από τρία χρόνια, από 5 σε 12, χάρη στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούν. «Είμαστε πολύ ενθαρρυμένοι από την ενσυναίσθηση αυτών που μας επισκέπτονται», λέει, αναφερόμενος σε επισκέπτες από το Μεξικό και τον κόσμο.
«Μεταφέρω το μήνυμα της ελπίδας. Όταν συναντιόμαστε στα καλέσματα των συντρόφων ζαπατίστας, ζούμε μαζί με πολλές συντρόφισσες και συντρόφους από διαφορετικά μέρη και με τις ίδιες τις βάσεις στήριξης. Είναι απίστευτο να βλέπεις όλη την προσπάθεια που κάνει όλη η δομή, είναι απίστευτο πώς κινητοποιούνται, οργανώνονται και μας υποδέχονται με μεγάλη στοργή, οπότε επιστρέφω με πολλή ελπίδα, επιστρέφω με πολλή ενέργεια», μας λέει η Erendira Sandoval από τη Συλλογικότητα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Criptopozol.
Η δύναμη του κινήματος είναι παρούσα στις δράσεις του, που δίνουν φως στο μέλλον, του επιτρέπουν να οπτικοποιηθεί, όπως οι φακοί των πολιτοφυλάκων εκείνη τη σκοτεινή νύχτα του νέου έτους.
Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση της ομιλίας του υποδιοικητή Μοϊσές: https://www.centrodemedioslibres.org/2024/01/01/discurso-del-subcomandante-moises-en-el-30-aniversario-del-levantamiento-del-ezln/
Daliri Oropeza Alvarez, Pie de Página, «EZLN celebra 30 años con alegría en común», 3 Ιανουαρίου 2024, https://piedepagina.mx/ezln-celebra-30-anos-con-alegria-en-comun/ )
Gloria Muñoz Ramírez, Desinformémonos, «“Resistir no es sólo aguantar, sino construir”. A 30 años del levantamiento zapatista», 1 Ιανουαρίου 2024, https://desinformemonos.org/resistir-no-es-solo-aguantar-sino-construir-a-30-anos-del-levantamiento-zapatista/
Μεταφρασμένο στο:το καραβάνι των Ζαπατίστας
