Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Διακρατικά εγκλήματα ενάντια στην ανθρωπότητα: επαναπροωθήσεις στον Έβρο, το Αιγαίο και την ενδοχώρα» θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή στις 18.30 από τη Συνέλευση Ενάντια σε Εγλεισμούς κι Αποκλεισμούς.
Στη σελίδα της Συνέλευσης στο Facebook διαβάζουμε σχετικά με την εκδήλωση:
Έχει περάσει λίγο παραπάνω από ένας χρόνος από τότε που η συγκέντρωση των προσφυγικών πληθυσμών που προσπαθούσαν να μπουν σε ευρωπαϊκό έδαφος από το ανατολικό χερσαίο, σύνορο της Ελλάδας, δαιμονοποιήθηκε από τους εξουσιαστές και τα κυβερνητικά ΜΜΕ ως “ασύμμετρη απειλή” και “υβριδικός πόλεμος”. Η αντιμετώπιση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα δύο τεκμηριωμένες δολοφονίες προσφύγων από τις ένοπλες “πατριωτικές πολιτοφυλακές” στην περιοχή του Έβρου, οι οποίες έχουν παραμείνει ατιμώρητες.
Από τότε οι εκπρόσωποι του κράτους κομπάζουν αδιάκοπα ότι οι “μεταναστευτικές ροές έχουν σχεδόν μηδενιστεί”, ότι τα νησιά έχουν αποσυμφορηθεί σε σημαντικό βαθμό κι ότι σταδιακά οι πληθυσμοί των αιτούντων άσυλο μειώνονται και στην ενδοχώρα, χάρη στην αποτελεσματική διαχείριση της “κρίσης” εκ μέρους της παρούσας κυβέρνησης.
Είναι άραγε οι παραπάνω ισχυρισμοί αληθινοί; Κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο με ποιες μεθόδους επιτυγχάνεται;
Στην εκδήλωση της Παρασκευής 19.03.21. θα συζητήσουμε με μια σειρά από καλεσμένες/-ους που παρακολουθούν επισταμένα τις εξελίξεις στα θέματα των συνοριακών καθεστώτων, τα οποία ρυθμίζουν τη δυνατότητα μετακίνησης των ανθρώπων από τις επονομαζόμενες “τρίτες χώρες” προς την Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, θα αναλύσουμε με ποιους τρόπους απωθούνται και καταστέλλονται αυτές οι μετακινήσεις σε μια εποχή όπου οι κρατικές πολιτικές αφενός, γιγαντώνουν την προϋπάρχουσα μισαλλοδοξία και ξενοφοβία κι αφετέρου, εκμεταλλεύονται την πανδημία του COVID-19 για να στρέψουν το βλέμμα του κόσμου αλλού.
Παρακολουθήστε τη συζήτηση μέσω της πλατφόρμας του Facebook. Επίσης, τα πρώτα εκατό άτομα που θα εισέλθουν στην πλατφόρμα δύνανται να συμμετάσχουν ενεργά στη συζήτηση, κάνοντας ερωτήσεις, σχόλια και παρεμβάσεις, υπό τον όρο να αναρτήσουν το πλήρες όνομά τους με λατινικά ψηφία στο εικονίδιό τους. Ευελπιστούμε στην κατανόησή σας για το ότι δε θα δεχτούμε άτομα που θα εμφανίζονται ανωνυμοποιημένα (πχ. χαρακτηρισμένα με κάποιον αριθμό ή απλά ως admin).
Πληροφορίες Zoom Meeting
Link :https://us02web.zoom.us/j/85773073196…
Meeting ID: 857 7307 3196
Passcode: 482518
Τέλος, να πούμε ότι ένα μέρος των εισηγήσεων θα γίνει στα Αγγλικά, με παροχή ωστόσο επί τόπου μετάφρασης στα Ελληνικά.
Ομιλήτριες/-τές, τίτλοι και περιλήψεις εισηγήσεων:
Δημήτρης Κόρος, Ειδικός Επιστήμονας Νομικής ΔΠΘ
Οι επαναπροωθήσεις ως κρατικό έγκλημα κι ως παράδειγμα βιοπολιτικής διαχείρισης των προσφυγικών πληθυσμών.
Οι παράνομες επαναπροωθήσεις αποτελούν μια κανονικοποιημένη πρακτική της μεταναστευτικής πολιτικής, μια διαδικασία ρουτίνας, που λαμβάνει χώρα πριν από και ενάντια στις νόμιμες διαδικασίες σύλληψης-υποδοχής-διοικητικής κράτησης. Η παγιωμένη αυτή πρακτική των ελληνικών αρχών, σε συνεργασία με τη Frontex, όπως αποδεικνύουν οι τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο, δεν αποτελεί προνόμιο των εν στενή εννοία συνόρων, καθώς έχει επεκταθεί στην ενδοχώρα, με απαγωγές ανθρώπων που οδηγούνται παράνομα στα σύνορα και επαναπροωθούνται στην Τουρκία και με επαναπροωθήσεις ατόμων που βρίσκονται κρατούμενοι σε ΠΡΟΚΕΚΑ της Βορείου Ελλάδας. Η πρακτική αυτή θα προσεγγιστεί ως άσκηση μιας βιοπολιτικής εξουσίας, πεδίο άσκησης της οποίας είναι το απογυμνωμένο από κάθε δημοσιότητα και (άρα) πρόσβαση σε δικαιώματα σώμα, που εξοικειώνει την κοινωνία με τον θάνατο. Ακόμη, θα προσεγγιστεί από τη σκοπιά του ρατσιστικού κρατικού εγκλήματος, καθώς παράγοντες και θεσμοί που ανήκουν στους επίσημους πολιτειακούς θεσμούς, αλλά και πολίτες που δρουν με την ανοχή ή και την παρώθηση πολιτειακών παραγόντων, τελούν, υποβοηθούν, συγκαλύπτουν πράξεις που ενέχουν ρατσιστική βία και παραβιάζουν ευθέως τόσο το διεθνές και εθνικό πλαίσιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και διατάξεων του ποινικού δικαίου.
Βαλεντίν Λαφέρ, ερευνητής, μέλος της ομάδας borderviolence.eu
Εξελίξεις στις επαναπροωθήσεις στον Έβρο την εποχή της πανδημίας.
Τον τελευταίο χρόνο, τα άτομα που βρίσκονται σε κίνηση (ΑσΚ), οι αιτούντες άσυλο καθώς και -σε σπάνιες περιπτώσεις- αναγνωρισμένοι/-ες πρόσφυγες/-ισσες υφίστανται αυξανόμενα βίαιες επαναπροωθήσεις. Σε γενικές γραμμές, αυτές οι επαναπροωθήσεις δεν πραγματοποιούνται πλέον μόνο στην παραμεθόρια περιοχή του Έβρου, αλλά συμβαίνουν στην ενδοχώρα της Ελλάδας. Τα ΑσΚ συλλαμβάνονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης με τακτικούς αστυνομικούς ελέγχους ή συγκεντρώνονται στα Διαβατά, στη συνέχεια μεταφέρονται σε κοντινό αστυνομικό τμήμα κι από κει μεταφέρονται με λευκά βανάκια σε ανεπίσημους χώρους κράτησης που επιβλέπονται από την αστυνομία ή το στρατό στη συνοριακή ζώνη του Έβρου. Κατά τη διάρκεια αυτών των παράνομων ενεργειών, που σε πολλές περιπτώσεις διαρκούν περισσότερες από 24 ώρες, τους απαγορεύεται κυρίως η πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό και σε τουαλέτες, ενώ συχνά υφίστανται και υπερβολική αστυνομική βία. Για να διασχίσουν τον ποταμό Έβρο, οι ελληνικές αρχές τους βάζουν να χρησιμοποιούν φουσκωτές λέμβους που φαίνεται ότι πρόσφατα οδηγούνται από οδηγούς τρίτων χωρών (κυρίως από το Πακιστάν ή το Αφγανιστάν). Σε πολλές περιπτώσεις, ο τουρκικός στρατός από την άλλη πλευρά αναγκάζει τους πρόσφυγες να επιστρέψουν στην Ελλάδα με αποτέλεσμα οι ΑσΚ, συχνά ανίκανοι/-ες να κολυμπήσουν, να παραμένουν παγιδευμένοι/-ες χωρίς νερό ή φαγητό σε μικρά νησιά στη μέση του ποταμού. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά επαναπροωθήσεων απευθείας από τις εγκαταστάσεις των -επονομαζόμενων- Προαναχωρησιακών Κέντρων Κράτησης Αλλοδαπών (Προ.Κε.Κ.Α.).
Δήμητρα Ανδρίτσου, ερευνήτρια, Forensic Architecture
Οπτικοακουστική τεκμηρίωση επαναπροωθήσεων στον ποταμό Έβρο/Μέριτς.
Ενώ οι παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστ(ρι)ών και προσφύγων από την Ελλάδα στην Τουρκία μέσω του ποταμού Έβρου/Μέριτς έχουν καταγραφεί εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, οι Ελληνικές αρχές συστηματικά αρνούνται και απορρίπτουν τις πολλαπλές αναφορές και μαρτυρίες. Αντλώντας από τις δυσκολίες και προκλήσεις που παρουσιάζονται στη συλλογή και τεκμηρίωση οπτικών αποδείξεων για τις επαναπροωθήσεις στον Έβρο, εξαιτίας της περιορισμένης πρόσβασης, αλλά και της σκόπιμης καταστροφής ή κατάσχεσης των κινητών τηλεφώνων των μεταναστ(ρι)ών, θα συζητήσουμε τους τρόπους με τους οποίους, στην Forensic Architecture, έχουμε ερευνήσει διαφορετικές, και συχνά συμπληρωματικές υποθέσεις που παραθέτουν και ξεδιπλώνουν την ευρεία και συστημική φύση των επιχειρήσεων αυτών, έτσι ώστε να εξελίξουμε τις μεθόδους οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης στον αγώνα μας κατά της αδιόρατης και εγκληματικής βίας στα Ελληνοτουρκικά σύνορα.
Λένα Καραμανίδου, ερευνήτρια, Glasgow Caledonian University
Επαναπροωθήσεις στον Έβρο και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Συνόρων και Ακτοφυλακής (Frontex).
Οι επιστροφές στην Τουρκία μέσω των χερσαίων συνόρων του Έβρου αποτελούν πρακτική ελέγχου των συνόρων εδώ και δεκαετίες. Η εντατικοποίησή τους από το 2017 δεν έθεσε ερωτήματα σχετικά με τις πρακτικές της βίας στα σύνορα από τις ελληνικές αρχές, αλλά ούτε και με τον ρόλο της Frontex, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Συνόρων και Ακτοφυλακής. Η Frontex έχει αναπτυχθεί στον Έβρο από το 2010. Παρά το αφήγημα ότι η παρουσία της βελτιώνει τη συμμόρφωση των διαδικασιών με τo πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα της ΕΕ, οι επιστροφές και η βία στα σύνορα στην περιοχή του Έβρου υποδηλώνουν ολοκληρωμένες αποτυχίες τόσο στην παρακολούθηση, όσο και στην πρόληψη των παραβιάσεων των δικαιωμάτων αυτών. Σ’ αυτήν την παρουσίαση εξετάζω ορισμένες προβληματικές πτυχές των επιχειρήσεων της Frontex στον Έβρο: την αποτυχία αναφοράς παραβιάσεων σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο του Οργανισμού, την έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τις λειτουργίες του, τις αυξανόμενες αναφορές για αξιωματικούς του που εμπλέκονται σε ανατροπές και την αδυναμία ανταπόκρισης του σε συστάσεις για αναστολή ή τερματισμό των επιχειρήσεων του λόγω συστηματικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επομένως, όπως και στο πλαίσιο του Αιγαίου, η Frontex πρέπει να θεωρηθεί ως συμμέτοχη σε πρακτικές που ισοδυναμούν με κρατικά εγκλήματα. Ωστόσο, οι πρόσφατες έρευνες του διοικητικού συμβουλίου της Frontex, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή (Συνηγόρου) για τα ανθρώπινα δικαιώματα και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν έχουν επικεντρωθεί μέχρι τώρα στις δραστηριότητες του Οργανισμού στον Έβρο.
Νατάσα Νταϊλιάνη, δικηγόρος, Legal Centre Lesvos
Συλλογικές επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο και νομική εκπροσώπηση επιζώντων.
Από τον Μάρτιο του 2020, η ελληνική κυβέρνηση ενισχύει συνεχώς τα μέτρα που οδήγησαν στη συρρίκνωση των διαδικαστικών δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο και στην παρεμπόδιση των ενεργειών των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στο πεδίο. Αυτή η πρακτική επεκτάθηκε μέχρι την απόφαση του Μαρτίου 2020 που στέρησε σε όσους εισήλθαν στη χώρα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα το δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση ασύλου για ένα μήνα. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε και καταγράφηκε μια σημαντική άνοδος των επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο Πέλαγος.
Παρά τις συντριπτικές αποδείξεις γι’ αυτές τις παράνομες κι επικίνδυνες πρακτικές κατά το περασμένο έτος, η ανταπόκριση σε εθνικό επίπεδο ήταν μια απόλυτη άρνηση, ενώ η ευρωπαϊκή αντίδραση σ’ αυτά τα συμβάντα ήταν απλά «τα στραβά μάτια», αποτυγχάνοντας καν στην προσπάθεια να καταστήσει υπόλογες τις ελληνικές αρχές, δίχως να υπολογίσουμε και τους άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα. Αντιθέτως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαίνεσε τις βίαιες πρακτικές «διαχείρισης των συνόρων και της μετανάστευσης» που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα κι επισφράγισε την υποστήριξή της με ουσιαστική οικονομική και υλική βοήθεια, αποκαλύπτοντας την ελληνική και ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική που αντιμετωπίζει όλο και περισσότερο τη ζωή των μεταναστών ως αναλώσιμη, με τρόπο που έχει ιστορικά συνοδεύσει τη διάπραξη φρικαλέων εγκλημάτων.
Ως μέρος του πάνελ της 19ης Μαρτίου, θα ήθελα να προβάλλω τις αποδείξεις που το Νομικό Κέντρο της Λέσβου αποκόμισε από μαρτυρίες περισσότερων από 50 επιζώντων σε 17 περιστατικά συλλογικών απελάσεων στο Αιγαίο και να αναδείξω τον συνεπή/ διαρκή και συστηματικό τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων που βάζουν τη ζωή των ανθρώπων σε κίνδυνο και τους εμποδίζουν να ζητήσουν άσυλο στην Ελλάδα. Στο σημερινό πλαίσιο της επίσημης άρνησης και ατιμωρησίας, θα ήθελα επίσης να επισημάνω τι διακυβεύεται κατά την εκπροσώπηση επιζώντων τέτοιων παράνομων πρακτικών, και να περιγράψω πώς ποινικοποιούνται όλο και περισσότερο οι δικηγόροι και οι δημοσιογράφοι που αναφέρουν επαναπροωθήσεις.
Προλογίζει και συντονίζει η δικηγόρος Χρυσάνθη Ζαχάρωφ.
Μεταφράζει η καθηγήτρια αγγλικής φιλολογίας Τζένη Καλιπόζη.
