Για δήθεν «δημοσίευση ψευδών, συκοφαντικών και προσβλητικών για την εταιρεία ισχυρισμών» που προσβάλλουν το νομικό πρόσωπο της εταιρείας κάνει λόγο η εταιρεία.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2022 εκδικάζεται αγωγή που ασκήθηκε από την εταιρεία «WRE ΕΛΛΑΣ – Ανώνυμη Οικοδομική Εταιρεία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Παροχής Υπηρεσιών» κατά του συντάκτη της «Εφημερίδας των Συντακτών» Τάσου Σαραντή και της εταιρείας «Ανεξάρτητα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Α.Ε.» που εκδίδει την εφημερίδα μας.
Η αγωγή ασκήθηκε για ρεπορτάζ του δημοσιογράφου με τον τίτλο «Οι ανεμογεννήτριες “γεννούν” βιομηχανία διώξεων» που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα στις 29/12/2019.
Με την αγωγή η εταιρεία αξιώνει το ποσόν των 225.000 ευρώ από μια συνεταιριστική εφημερίδα και έναν εργαζόμενο δημοσιογράφο, μεταξύ άλλων, για δήθεν «δημοσίευση ψευδών, συκοφαντικών και προσβλητικών για την εταιρεία ισχυρισμών» που προσβάλλουν «βάναυσα το νομικό πρόσωπο της εταιρείας και θίγοντας ευθέως την επιχειρηματική δραστηριοποίησή της […] στο πλαίσιο ενός γενικότερου ενορχηστρωμένου σχεδίου».
Εξάλλου, η εταιρεία αξιώνει 1.000 ευρώ για κάθε επιπλέον αναφορά στο πρόσωπό της και να απαγγελθεί προσωρινή κράτηση 12 μηνών στον δημοσιογράφο και στον πρόεδρο του Δ.Σ. της εταιρείας που εκδίδει την εφημερίδα, ως μέσο εκτέλεσης της απόφασης που θα εκδοθεί.
Ανάμεσα σε άλλα, η εταιρεία κατηγορεί τον συντάκτη και την εφημερίδα μας ότι παροτρύναμε «επί της ουσίας τους πολίτες να παραβιάζουν και να μη σέβονται τις δικαστικές αποφάσεις, παρακινώντας τους σε κινητοποιήσεις παρεμπόδισης της νόμιμης λειτουργίας της».
Σημειώνεται ότι αφορμή για την πραγματοποίηση του συγκεκριμένου ρεπορτάζ αποτέλεσε, όπως μαρτυρά και ο τίτλος και το περιεχόμενό του, το γεγονός ότι η εταιρεία «WRE ΕΛΛΑΣ» είχε επιδοθεί σε ένα πρωτοφανές μπαράζ μηνύσεων και αγωγών σε όσους είχαν αντιταχθεί στην εγκατάσταση αιολικού πάρκου ιδιοκτησίας της στα Κουλέντια του Δήμου Μονεμβασίας. Μεταξύ αυτών, ολόκληρο το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Μονεμβασίας.
Η αγωγή της εταιρείας «WRE ΕΛΛΑΣ» αποτελεί μια χαρακτηριστική αγωγή SLAPP (Strategic lawsuits against public participation ή Στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού). Ο όρος αναφέρεται στις αβάσιμες μηνύσεις ή αγωγές που κατατίθενται από ισχυρά πρόσωπα ή εταιρείες ενάντια σε πολίτες, οργανισμούς και δημοσιογράφους που εκφράζουν κριτική σχετικά με ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος.
Ο στόχος είναι ο εκφοβισμός όσων ασκούν κριτική μέσω της ηθικής και οικονομικής εξουθένωσής τους. Ωστόσο, εκτός της προαναφερόμενης αγωγής, το τελευταίο χρονικό διάστημα 3 ακόμη αγωγές τύπου SLAPP ασκήθηκαν στη χώρα μας για θέματα που συνδέονται με περιβαλλοντικά ζητήματα και αφορούσαν την κριτική ή/και κινητοποιήσεις κατοίκων. Πρόκειται για:
■ Την αγωγή που κατέθεσε η ελληνογερμανική εταιρεία «Ενεργειακή Κυκλάδων» με την οποία απαιτεί την καταβολή 328.000 ευρώ από 100 Τηνιακούς για διαφυγόντα κέρδη και ηθική βλάβη, όπως ισχυρίζεται, εξαιτίας των κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας φορέων και κατοίκων του νησιού που απέτρεψαν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών («Απόπειρα εκφοβισμού των κατοίκων της Τήνου με εκατό αγωγές», «Εφ.Συν.», 20/7/2020).
■ Τις αγωγές των εταιρειών του ομίλου «ΟΝΕΧ», που διαχειρίζεται τα Ναυπηγεία Σύρου, εναντίον του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου («Αγωγές ενάντια στην ενημέρωση», «Εφ.Συν.», 10/12/2021). Το ΠΠΠΣ, που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2020, ανέπτυξε μια σειρά δράσεων για τη θαλάσσια και ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ερμούπολη, καθώς και την ύπαρξη βαρέων τοξικών μετάλλων στο λιμάνι της. Το ΠΠΠΣ δέχτηκε συνολικά 3 αγωγές από τον όμιλο για συκοφαντική δυσφήμιση, διαφυγόντα κέρδη και ηθική βλάβη συνολικού ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ.
■ Την αγωγή που κατέθεσε το υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», Ευστάθιος Λιάλιος, με την οποία απαιτεί αποζημίωση 100.000 ευρώ για ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Σταυρούλας Πουλημένη και το σάιτ alterthess της Θεσσαλονίκης που παρουσίαζε την καταδίκη του ίδιου και ενός ακόμη στελέχους της «Ελληνικός Χρυσός» για ρύπανση του νερού στη βόρεια Χαλκιδική («“Χρυσή” αγωγή με στόχο τη φίμωση του Τύπου», «Εφ.Συν.», 4/11/2021). Σύμφωνα με τον κ. Λιάλιο, το ρεπορτάζ συνιστά παράνομη επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων χωρίς τη συναίνεσή του, προσβάλλει βάναυσα την προσωπικότητά του, ενώ του προξένησε ψυχική ταραχή, ψυχικό άλγος και ηθική βλάβη.
Οπως γίνεται φανερό και στις 4 προαναφερόμενες εξοντωτικές αγωγές που αφορούν περιβαλλοντικές δράσεις και το περιβαλλοντικό ρεπορτάζ -και που έρχονται να προστεθούν σε άλλες εναντίον δημοσιογράφων και μέσων ενημέρωσης- επιχειρείται η φίμωση του λόγου, ενώ βάλλεται ευθέως η ελευθεροτυπία.
Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για το οποίο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνέταξε πέρσι έκθεση με τίτλο «Σχετικά με την ενίσχυση της δημοκρατίας και της ελευθερίας και πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στην Ε.Ε: η αθέμιτη χρήση αγωγών αστικού και ποινικού δικαίου για τη φίμωση δημοσιογράφων, ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών».
Τον Νοέμβριο του 2021 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία την έκθεση σχετικά με τη θέσπιση κανόνων κατά των στρατηγικών αγωγών που στόχο έχουν να φιμώσουν και να εμποδίσουν τους δημοσιογράφους να εκτελέσουν το έργο τους.
Ειδικότερα το Κοινοβούλιο «ζητά νέους ευρωπαϊκούς κανόνες για τον περιορισμό των κακόβουλων νομικών πρακτικών που αποσκοπούν στον εκφοβισμό και τη φίμωση του αντιλόγου». Οπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση, «οι SLAPPs είναι συχνά αβάσιμες, ανούσιες ή βασίζονται σε υπερβολικές και συχνά καταχρηστικές αξιώσεις, που αποσκοπούν στον εκφοβισμό και την επαγγελματική απαξίωση των θυμάτων τους, με απώτερο στόχο τον εκβιασμό και τη φίμωσή τους».
Στις 10 Ιανουαρίου 2022 έληξε η δημόσια διαβούλευση για πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που «αποσκοπεί στην προστασία δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP).
Οπως αναφερόταν, «πρόκειται για αγωγές που κατατίθενται κατά των προσώπων αυτών με σκοπό να αποτραπεί η ενημέρωση του κοινού και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με ζητήματα δημόσιου συμφέροντος». Αυτή η θεσμική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία περιλαμβάνει την έκδοση «Σύστασης» και «Πρόταση ευρωπαϊκής Οδηγίας» προκειμένου να θωρακιστεί ο δημόσιος διάλογος από αδικαιολόγητες παρεμβάσεις.
Και «αποσκοπεί στην καλύτερη προστασία των δημοσιογράφων και των υπέρμαχων δικαιωμάτων από στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP), καθώς και στην ορθή λειτουργία του ελέγχου των εξουσιών σε μια υγιή δημοκρατική κοινωνία», υπογραμμίζεται.
Συμπαράσταση από ΕΣΗΕΑ και MFRR
Τη συμπαράστασή του εκφράζει με ανακοίνωσή του το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ ζητώντας «να σταματήσει επιτέλους η βιομηχανία διώξεων κατά δημοσιογράφων και ΜΜΕ». Το Δ.Σ. «διαμαρτύρεται για άλλη μια φορά για το φαινόμενο εξοντωτικών αγωγών επιχειρηματικών ομίλων κατά δημοσιογράφων και ΜΜΕ με προφανή στόχο την ελευθεροτυπία.
Το φαινόμενο λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις και στη χώρα μας ενώ βρίσκεται στο επίκεντρο των παρεμβάσεων τόσο της Ευρωπαϊκής όσο και της Διεθνούς Ομοσπονδίας δημοσιογράφων. Τελευταίο κρούσμα του ακήρυχτου πολέμου κατά του ρεπορτάζ και της τεκμηριωμένης κριτικής σε επιχειρηματικές πρακτικές, η αγωγή της εταιρείας WRE ΕΛΛΑΣ κατά του Τάσου Σαραντή, μέλους της ΕΣΗΕΑ, και κατά της εταιρείας που εκδίδει την “Εφημερίδα των Συντακτών”. Η ΕΣΗΕΑ υπερασπίζεται το δικαίωμα των δημοσιογράφων να ερευνούν και να δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα του ρεπορτάζ τους. Οι απόπειρες εκφοβισμού, ηθικής και οικονομικής εξόντωσης των λειτουργών της Ενημέρωσης δεν είναι δυνατόν να γίνουν ανεκτές», αναφέρει.
Η άσκηση και εκδίκαση της αγωγής προκάλεσε και την παρέμβαση του ευρωπαϊκού μηχανισμού Media Freedom Rapid Response (MFRR) του Ευρωπαϊκού Κέντρου της Ελευθερίας του Τύπου και των ΜΜΕ που προωθεί, προστατεύει και υπερασπίζεται το δικαίωμα σε ελεύθερα μέσα και την ελευθερία έκφρασης σε όλη την Ευρώπη. Σε σχετική αναφορά του, με τον τίτλο «Επιθετική αγωγή κατά δημοσιογράφου που εργάζεται στην καθημερινή “Εφ.Συν.” από εταιρεία ενέργειας» περιγράφει την υπόθεση και κάνει μνεία στη σχετική ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ.
