«Κάποιοι γονάτισαν και ακούμπησαν τα μέτωπά τους στο έδαφος για να προσευχηθούν. Αρκετοί κουβαλούσαν μικρά παιδιά»… Χωρίς γλαφυρότητες, με λιτό αλλά μεστό λόγο, περιέγραφαν χθες οι ανταποκριτές του πρακτορείου Associated Press (AP) τον αεροπορικό επαναπατρισμό τη νύχτα της Τρίτης περισσοτέρων των 400 Νιγηριανών προσφύγων και μεταναστών, θυμάτων διακίνησης, εμπορίας και σύγχρονης δουλείας στα φρικαλέα κέντρα κράτησης της Λιβύης, όπου παρέμεναν έγκλειστοι για άγνωστο χρονικό διάστημα.
Γράφει η Βίκυ Καπετανοπούλου για την Εφημερίδα των Συντακτών
«Αν σε κλειδώσουν σ’ ένα δωμάτιο, μετά βίας τρως – αυτό είναι το πρώτο», διηγήθηκε στο AP ο Ετζίκε Ερνεστ. «Θα ουρείς εκεί, θα αφοδεύεις εκεί και κάθε πρωί, ας πούμε τρεις φορές τη μέρα, θα σε δέρνουν άγρια» μέχρι να μπορέσει κάποιος να πληρώσει για να απελευθερωθεί…
Περιγραφές-σοκ
«Είναι σπαραξικάρδιο, ειδικά όταν βλέπω μια 13χρονη να επιστρέφει με ένα μωρό», ανέφερε ο Αμπίκε Νταμπίρι-Ερέγουα, προεδρικός σύμβουλος που παρίστατο στην υποδοχή των εξαθλιωμένων συμπατριωτών του στο αεροδρόμιο του Λάγκος.
«Ενα 14χρονο κορίτσι μάς είπε πως δεν ξέρει πόσοι άντρες έχουν κοιμηθεί μαζί της, δεν μπορεί να μετρήσει… Τις βλέπεις και αναρωτιέσαι κατά πόσον οι ζωές τους θα μπορέσουν να ξαναγίνουν ποτέ όπως πριν»…
Εκφράζοντας κι αυτός τον όψιμο αποτροπιασμό του για το κοινό μυστικό των Αφρικανών και δη Νιγηριανών που «πουλιούνται σαν κατσίκια για λίγα δολάρια στη Λιβύη» –στον απόηχο του σοκαριστικού ρεπορτάζ του CNN για τα σκλαβοπάζαρα στην άναρχη εν πολλοίς χώρα–, ο πρόεδρος της Νιγηρίας, Μουχαμαντού Μπουχάρι, εξήγγειλε από τη σύνοδο της Ευρωπαϊκής και Αφρικανικής Ενωσης τον άμεσο επαναπατρισμό όλων των Νιγηριανών που έχουν εγκλωβιστεί εκεί σε απάνθρωπες συνθήκες.
Σύμφωνα με τις νιγηριανές αρχές, πάνω από 5.000 άνθρωποι έχουν επιστρέψει «εθελοντικά» στη Νιγηρία από την κόλαση της Λιβύης την τελευταία διετία και τώρα οι αερογέφυρες σωτηρίας πυκνώνουν διαρκώς.
«Πλήρωσα 500.000 νάιρα (1.600 δολάρια) σ’ έναν Νιγηριανό, ονόματι “Mr. Fix It” [«ο κύριος που τα κανονίζει όλα»] το 2016 για να διευκολύνει το παράνομο ταξίδι μου στην Ευρώπη, μέσω Λιβύης και Μεσογείου. Φτάνοντας όμως στη Λιβύη, μας εγκατέλειψε στην τύχη μας», εξιστόρησε ανώνυμα στο AP ένας Νιγηριανός, που επαναπατρίστηκε τον Ιούλιο.
Τους συνέλαβε λιβυκή πολιτοφυλακή και τους έκλεισε σε αυτοσχέδια φυλακή, όπου βασανίζονταν και στερούνταν τροφή. Περισσότεροι από 10 Νιγηριανοί, ανάμεσά τους και κορίτσια, είπε, πουλήθηκαν για σκλάβοι.
Πολυεθνική… συμμορία
Οι αριθμοί αυτοί αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό. Είναι αδύνατο να υπολογιστεί πόσοι άνθρωποι έχουν πουληθεί ξανά και ξανά σε δίκτυα διακινητών, δουλεμπόρων και παραστρατιωτικών ομάδων, που δρουν και κερδοσκοπούν ανεξέλεγκτα χρόνια τώρα (με τις πλάτες και το… αζημίωτο Λίβυων αξιωματούχων), σε γνώση της Αφρικανικής αλλά κυρίως της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ρίχνει πάλι κροκοδείλια δάκρυα –αυτή τη φορά για το «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας» που συνιστούν τα σκλαβοπάζαρα–, παρότι εκείνη ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την καθήλωση προσφύγων και μεταναστών σε λιβυκό έδαφος, μετά την απόφαση για χρηματοδότηση της τοπικής κυβέρνησης και εκπαίδευση της ακτοφυλακής.
Σκοπός το σφράγισμα (και) του διαδρόμου της κεντρικής Μεσογείου και πρόσχημα η αποτροπή του επικίνδυνου διάπλου, δήθεν για τη διάσωση ζωών.
Πρωταγωνιστικό ρόλο άλλωστε έπαιξε ο… ξενοδόχος: η Ιταλία δηλαδή, που κατάφερε να μειώσει κατακόρυφα τις αφίξεις αιτούντων άσυλο στα λιμάνια της το καλοκαίρι, κλείνοντας βρόμικες συμφωνίες με Λίβυους διακινητές και πολιτοφύλακες.
Μαζικές απελάσεις
Και τώρα, μετά τη διεθνή κατακραυγή για τις αμέτρητες θηριωδίες που υφίστανται πρόσφυγες και μετανάστες στη Λιβύη –με αιχμή του δόρατος τις αγοραπωλησίες σύγχρονων δούλων–, Ευρωπαϊκή και Αφρικανική Ενωση αλλά και μεμονωμένα κράτη της Αφρικής, υπό τον συντονισμό του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, ξεκινούν «επείγουσα επιχείρηση» απομάκρυνσης και επαναπατρισμού των παγιδευμένων Αφρικανών, που εκτιμάται πως κυμαίνονται σε 400.000-700.000…
«Σχέδια, που δίνουν συντριπτική προτεραιότητα στην “εθελοντική” επιστροφή ανθρώπων, καθηλωμένων τώρα στη Λιβύη, στη χώρα καταγωγής τους, χωρίς ένα αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης και ανταπόκρισης στις ανάγκες [της διαδικασίας εξέτασης] ασύλου ή προσφοράς περισσοτέρων θέσεων επανεγκατάστασης, θα καταλήξουν σε έναν μηχανισμό μαζικών απελάσεων, ενδεδυμένο με ένα ανθρωπιστικό φύλλο συκής», κατήγγειλε ο Τζον Νταλχούιζεν, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη.
Το θέμα είναι ποιος θέλει να ακούσει…