Βιβλιοθήκη ή Στέκι;

Πίσω από τις συγκρούσεις των τελευταίων ημερών στο ΑΠΘ, φαίνεται να υπάρχει το παραπάνω πολύ εύγλωττο δίλλημα. Αυτό τουλάχιστον καταλαβαίνουν όσοι παρακολουθούν με στεναχώρια τα πράγματα από μακριά: ο πρύτανης θέλει να φτιάξει μια «νέα βιβλιοθήκη» και κάποιοι αντιδρούν γιατί θέλουν τον ίδιο χώρο να τον κρατήσουν ως στέκι. Πολύ βολική ερμηνεία, ειδικά αν χρειάζεται να δικαιολογήσεις την αλόγιστη βία που σίγουρα θα χρειαζόταν η καταστολή μιας 30χρονης κατάληψης μέσα στο πανεπιστήμιο. Είναι ωστόσο απολύτως ψευδής. Πάνε να δούμε τα πραγματικά γεγονότα:

Πρώτα από όλα, η «νέα βιβλιοθήκη της Σχολής Θετικών Επιστημών», δεν είναι καθόλου νέα. Προφανώς, όλα τα τμήματα της Σχολής είχαν ήδη τμηματικές βιβλιοθήκες εδώ και δεκαετίες και για κάποιες που γνωρίζω, όπως του Βιολογικού, κάποτε λειτουργούσαν μια χαρά (μετά ήρθαν οι περικοπές, μειώθηκαν οι εργαζόμενες, κοπήκαν οι συνδρομές στα περιοδικά και υπολειτουργούσαν όπως όλο το πανεπιστήμιο, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Τρεις από αυτές (Φυσικό, Βιολογικό, Γεωλογικό) μάλιστα στεγάζονταν στο ισόγειο του Βιολογικού, δίπλα στο Στέκι.

Αυτό που είναι «νέο», είναι η απόφαση της Συγκλήτου να ενοποιήσει τις τμηματικές βιβλιοθήκες σε μια νέα ενιαία βιβλιοθήκη ΣΘΕ (προσοχή μιλάμε για τμηματικές βιβλιοθήκες, όχι για την κεντρική). Η νέα αυτή ενιαία βιβλιοθήκη κατασκευάζεται στο ισόγειο του βιολογικού, στο χώρο των υφιστάμενων και με αυτή την ευκαιρία θα ενσωματώσει και τον χώρο του Στεκιού. Σύμφωνα με τις αρχές, η λύση της ενοποίησης επιλέχθηκε για λόγους άσχετους με το στέκι, καθώς εξασφαλίζουν καλύτερη εξυπηρέτηση και μικρότερο κόστος. Άλλωστε, αντίστοιχες ενοποιήσεις έγιναν και σε άλλες σχολές. Ισχύει όμως αυτό;

Όλες οι υπόλοιπες ενοποιήσεις έγιναν σε συναφή αντικείμενα (η Νομική μόνη της, το Πολιτικό με το Οικονομικό, τμήματα του Πολυτεχνείου, η Ιατρική), τα οποία προφανώς μοιράζονται τίτλους περιοδικών και βιβλίων. Τα τμήματα της ΣΘΕ ανήκουν σε σαφώς διακριτές επιστήμες (Φυσική, Βιολογία, Μαθηματικά, Φαρμακευτική, Πληροφορική και Γεωλογία) και δεν υπάρχει κανένα γνωστικό υπόβαθρο στην ενοποίησή τους.

Αν στόχος είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση των χρηστών, πολύ αμφιβάλλω αν θα επιτευχθεί από μια ενιαία βιβλιοθήκη χωρίς εξειδίκευση, σε σχέση με τις τμηματικές που λειτουργούσαν για δεκαετίες και γνώριζαν το αντικείμενο, το περιεχόμενο και τους χρήστες τους. Η δική μου άποψη μικρή αξία έχει βέβαια, σημασία έχει η άποψη των σημερινών χρηστών. Ρωτήθηκαν οι φοιτητές για αυτή την ενοποίηση; Οι υπάλληλοι των βιβλιοθηκών, ο Σύλλογός τους ρωτήθηκε; Δεν ξέρω καν αν ρωτήθηκαν τα ίδια τα τμήματα, βρίσκω μόνο την απόφαση της Συγκλήτου και όχι των τμημάτων.

Η άλλη δικαιολογία είναι η εξοικονόμηση πόρων. Το έργο «Εσωτερικές Διαρρυθμίσεις Χώρων Ισογείου Κτηρίου Βιολογίας για τις ανάγκες της Σ.Θ.Ε.» είναι συνολικού προϋπολογισμού 1.320.600 ευρώ. Για να έχουμε μια αίσθηση, είναι κοντά το 10% της ετήσιας κρατικής επιχορήγησης όλου του ΑΠΘ, με 50 τμήματα. Όσοι/ες γνωρίζουν την κατάσταση στις βιβλιοθήκες, σίγουρα δεν θα συμφωνήσουν ότι αυτή η δαπάνη είναι εξοικονόμηση, ή βέλτιστη αξιοποίηση πόρων.

Ακόμα όμως και αν δεχθούμε ότι η ενοποίηση είναι χρήσιμη, ήταν αναγκαία η ισοπέδωση όλου του ισογείου, που «συμπτωματικά» περιλάμβανε το Στέκι; Στις άλλες περιπτώσεις συγχώνευσης, η κοινή βιβλιοθήκη έγινε σε προϋπάρχοντες χώρους και μόνο εδώ “έτυχε” να μην χωράει. Για όσους δεν ξέρουν το κτίριο, να πω ότι γύρω από την παλιά βιβλιοθήκη του Βιολογικού και ως το χώρο του Στεκιού, υπήρχαν μετρημένες άλλες 6 αίθουσες. Ο χώρος αυτός δεν ήταν αρκετός, κι έφτασε η επέκταση ως το Στέκι;

Συνοψίζοντας, η Σύγκλητος χωρίς να ρωτήσει φοιτητές, εργαζόμενους και τμήματα, ξοδεύει ξαφνικά ένα τεράστιο ποσό τη στιγμή που οι βιβλιοθήκες καταρρέουν από την έλλειψη πόρων, για να ισοπεδώσει όλο το ισόγειο, στο οποίο συμπτωματικά βρίσκεται το στέκι.

Δεν πιστεύω σε τέτοιες συμπτώσεις. Είναι άλλωστε γνωστή η πρόθεση της κυβέρνησης να καταστείλει τις καταλήψεις, θυμάστε και το αλήστου μνήμης «τελεσίγραφο Χρυσοχοΐδη (το οποίο βέβαια ήταν τόσο επιτυχημένο, όσο και ο εμπνευστής του). Για να είμαστε δίκαιοι, περιλαμβανόταν στις προεκλογικές της δεσμεύσεις και όσο οι υπόλοιπες υποσχέσεις για ανάπτυξη κοκ πάνε κουβά, αυτές που έμειναν είναι πιο επιτακτικό να υλοποιηθούν. Εκλογές έρχονται. Σε αυτή την κατεύθυνση, ευλόγως οφείλει να συμβάλει και ο τοπικός πολιτευτής της ΝΔ που έτυχε να είναι πρύτανης του ΑΠΘ.

Το δικό του καθήκον λοιπόν αφορά αφενός στην εισαγωγή της πανεπιστημιακής αστυνομίας και αφετέρου στο κλείσιμο των καταλήψεων. Στο πρώτο δεν τα πήγε πολύ καλά πέρσι (θα δούμε φέτος), οπότε έπρεπε κάπως να ρεφάρει με το δεύτερο. Έθεσε λοιπόν ως στόχο την καταστολή της πλέον γνωστής και μακρόχρονης κατάληψης. Ήξερε βέβαια ότι μια τέτοια σύγκρουση θα ήταν επώδυνη και για τις δύο πλευρές. Χρειαζόταν συνεπώςμια πιο πειστική εικόνα και την βρήκε στην περίφημη «νέα βιβλιοθήκη». Πόσο παράλογο να αντιδρούν κάποιες μειοψηφίες απέναντι σε μια «νέα βιβλιοθήκη»;

Το ψέμα όμως δεν θα πάει μακριά. Κάποια στιγμή η διοίκηση θα συνειδητοποιήσει δεν γίνεται να κατασκευάζει επί χρόνια (ήδη μετράμε 2) μια βιβλιοθήκη με την 24ωρη προστασία των ΜΑΤ. Και μια ολόκληρη φουρνιά φοιτητών θα τελειώσει χωρίς να έχει βιβλιοθήκη και η ζωή στο ΑΠΘ θα διαλυθεί. Οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν εις το διηνεκές (και καλά θα κάνουν) και οι συνέπειες θα είναι μη ελέγξιμες.

Μία μόνη λύση υπάρχει. Η διοίκηση Παπαϊωάννου να υποχωρήσει, οι βιβλιοθήκες να ανοίξουν ξανά άμεσα και ο χώρος του στεκιού να αποδοθεί πίσω στους/ις φοιτητές/τριες. Όποια άλλη θέση στρέφεται ενάντια στο πανεπιστήμιο για να υποστηρίξει την κυβέρνηση και θα ανατροφοδοτεί ένα ατελείωτο χάος. Το πραγματικό δίλλημα είναι «βιβλιοθήκες και στέκι ή χάος».