της Λευκής Βυζέλη, μέλος της Επιτροπής Προστασίας του Σέιχ Σου (αναδημοσίευση από pressinaction.gr)
Η άτυπη διαβούλευση πάνω στο Master Plan για τις μεταφορές στη Θεσσαλονίκη που εισηγήθηκε με Έκθεση της η Επιτροπή του Υπουργείου Μεταφορών και Δικτύων, η οποία συγκροτήθηκε από τον υφυπουργό ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. κ. Μαγκριώτη, έληξε στις 15/2/2011.
Η Έκθεση της Επιτροπής του ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. κινείται στο γνωστό πλαίσιο της ενθάρρυνσης των ατομικών μετακινήσεων -με την κατασκευή φαραωνικών αυτοκινητοδρόμων σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος- και της απαξίωσης των συλλογικών μέσων μεταφοράς. Ειδικότερα, σε σχέση με τη διέλευση της εξωτερικής περιφερειακής από τον ορεινό όγκο του Σέιχ Σου η Έκθεση δεν αφίσταται διόλου από τον προηγούμενο σχεδιασμό, που εκπονήθηκε επί ημερών κ. Σουφλιά και απορρίφθηκε από την υπηρεσία περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Συγκεκριμένα:
– Το κεφάλαιο της ανάπτυξης των Μαζικών Μέσων Μεταφοράς, που αποτελεί και τη μόνη βιώσιμη λύση για τη πόλη μας, καταλαμβάνει στην Έκθεση μόνο 4 σελίδες. Όσα αναφέρονται εκεί για τα ΜΜΜ αποτελούν αοριστίες, ευχολόγια, διακήρυξη ευγενών προθέσεων, χωρίς δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα και προτάσεις χρηματοδότησης. Ο προτεινόμενος διορισμός ενός ακόμη γραφειοκρατικού οργάνου για το σχεδιασμό και τον έλεγχο των ΜΜΜ της πόλης δεν αποτελεί πανάκεια, ούτε επιλύει το πρόβλημα της άμεσης ανάπτυξης, ποσοτικά και ποιοτικά, αξιόπιστου δικτύου ΜΜΜ για τη Θεσσαλονίκη. Οι διακηρύξεις για επέκταση των γραμμών του μετρό από τον Εύοσμο μέχρι την Καλαμαριά, τη στιγμή που ο υπό κατασκευή κλάδος του έργου έχει πρακτικά σταματήσει, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Η αναφορά ακόμη σε δημιουργία προαστιακών σιδηροδρόμων, μόνο θλίψη μας δημιουργεί όταν αναλογιζόμαστε τα δρομολόγια που κατάργησε ή ανέστειλε η ΤΡΕΝΟΣΕ στο πλαίσιο της οικονομικής της αναδιάρθρωσης.
Για την κατασκευή, αντιθέτως, αυτοκινητοδρόμων (διαπλάτυνση εσωτερικής περιφερειακής, διάνοιξη εξωτερικής περιφερειακής) αφιερώνονται 9 σελίδες με σαφώς πιο διακριτά χρονοδιαγράμματα και σχέδια χρηματοδότησης.
Η «λύση» στο δάσος
Για την διέλευση της εξωτερικής περιφερειακής από το Σέιχ Σου, η Έκθεση επικαιροποιεί τον προηγούμενο και απορριφθέντα σχεδιασμό της Εγνατίας ΑΕ. Ειδικότερα, προβλέπει την κατασκευή ακτινωτών συνδετήριων δρόμων (ΑΣ 4 και ΑΣ 5), που θα συνδέουν την εξωτερική περιφερειακή στο ύψος των Πεύκων και του Πανοράματος με την εσωτερική περιφερειακή στο ύψος των Κωνσταντινοπολίτικων. Οι δύο ακτινωτοί δρόμοι θα διέρχονται μέσα από το δάσος. Δε διευκρινίζεται πόσα χλμ. θα είναι επιφανειακά και πόσα χλμ. υπόγεια, εάν θα υπάρχουν και πού γέφυρες, υπερκόμβοι ή ορύγματα.
– Για τη διαπλάτυνση της εσωτερικής περιφερειακής στο ύψος των Κωνσταντινοπολίτικων και για μήκος 6,5 χλμ. προς τα δυτικά, η προβλεπόμενη διαπλάτυνση θα γίνει προφανώς σε βάρος του δάσους του Σέιχ Σου, αφού αυτό περιορίζει εκατέρωθεν την εσωτερική περιφερειακή στο συγκεκριμένο σημείο.
Όπως είχαμε επισημάνει και στην προηγούμενη διοίκηση του ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., η διέλευση αυτοκινητοδρόμου μέσα από το Σέιχ Σου θα είναι η χαριστική βολή για το μοναδικό πνεύμονα πρασίνου της Θεσσαλονίκης, μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1997 και την κατασκευή της εσωτερικής περιφερειακής, που αποψίλωσε χιλιάδες στρέμματα δάσους.
Ο θανάσιμος εναγκαλισμός του δάσους από τους κλάδους ΑΣ 4 και ΑΣ 5, εν μέρει υπόγειους και εν μέρει υπέργειους:
– θα κατατμήσει περαιτέρω το δάσος καταστρέφοντας τη βιοποικιλότητα,
– θα προκαλέσει κατακόρυφη αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (CO2, NO, NO2, HK, Pb), με καταστροφικές συνέπειες για τη χλωρίδα, το έδαφος, την πανίδα, τα επιφανειακά και υπόγεια νερά του Σέιχ Σου. Η κατασκευή σηράγγων δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ρύπανσης αφού οι ρύποι και πάλι απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα του βουνού μέσω των στομίων των σηράγγων και των καπνοδόχων αερισμού.
– θα αυξήσει τους κινδύνους πυρκαγιάς σε περίπτωση ανάφλεξης οχήματος, είτε αυτό κινείται μέσα σε σήραγγα, είτε επιφανειακά.
– θα προκαλέσει ηχορρύπανση και τον ήχο του θροΐσματος των φύλλων και το κελάηδημα των πουλιών θα αντικαταστήσουν οι βρυχηθμοί των μηχανών των αυτοκινήτων.
– θα γίνει αιτία να αποψιλωθούν μεγάλες εκτάσεις του βουνού για τη κατασκευή των αξόνων ΑΣ4 και ΑΣ5, για τη κατασκευή εργοταξίων, δρόμων εξυπηρέτησης, υποσταθμών συνδεμένων με τη ΔΕΗ για την ηλεκτροδότηση σηράγγων και επιφανειακών αξόνων, για την κατασκευή πελμάτων για τις αερογέφυρες κ.λ.π.
– θα υποβαθμίσει αισθητικά το δάσος με την καταστροφή του φυσικού του τοπίου οφειλόμενη στην οπτική επαφή με τους αυτοκινητόδρομους, τα ορύγματα, τις αερογέφυρες, τα ανοίγματα των σηράγγων, τις ταμπέλες, τα κιγκλιδώματα, τα φουγάρα εξαερισμού, την ηχορρύπανση.
– θα αυξήσει τις πιέσεις για οικοπεδοποίηση του δάσους, ιδιαίτερα εκατέρωθεν των αυτοκινητοδρόμων.
– θα καταστήσει το δάσος μη επισκέψιμο για τους Θεσσαλονικείς όχι μόνο για το χρονικό διάστημα των κατασκευών, αλλά και μετά την ολοκλήρωση του έργου, αφού οι λόγοι επισκεψιμότητας του δάσους (καθαρή ατμόσφαιρα, ησυχία, γαλήνη, επαφή με τη φύση) θα εκλείψουν οριστικά, στερώντας από τους πολίτες την απόλαυση ενός συνταγματικά κατοχυρωμένου δημόσιου αγαθού.
– θα καταργήσει το μοναδικό πνεύμονα της πόλης και θα δημιουργήσει αφόρητες συνθήκες διαβίωσης για τους Θεσσαλονικείς, υποβαθμίζοντας το βιοτικό τους επίπεδο και υπονομεύοντας την υγεία τους.
Η σχεδιαζόμενη διαπλάτυνση της εσωτερικής περιφερειακής στο ύψος των Κωνσταντινοπολίτικων και σε μήκος 6,5 χλμ. θα «καταβροχθίσει» ένα τεράστιο κομμάτι του Σέιχ Σου, εξαπλώνοντας την πόλη σε βάρος του βουνού.
Ο ρόλος του δάσους / ο ρόλος του κέρδους
Η αναγνώριση του ρόλου του δάσους:
– στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα
– στη ρύθμιση των κλιματικών συνθηκών
– στη ρύθμιση της παροχής γλυκού νερού
– στην προστασία του εδάφους
– στη διατήρηση της βιοποικιλότητας
– στην αισθητική του τοπίου
έχει οδηγήσει στην αυστηροποίηση της νομοθεσίας για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, με εξαίρεση τις «χώρες καταφύγια ρύπανσης», που προσπαθούν για οικονομικούς λόγους να προσελκύσουν ρυπογόνες επενδύσεις αδιαφορώντας για το κόστος στο φυσικό περιβάλλον.
Η κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων έχει αποδειχθεί ότι ενθαρρύνει την κυκλοφορία αυτοκινήτων και αυξάνει τον αριθμό τους, με καταστροφικές συνέπειες για το φυσικό περιβάλλον τοπικά και πλανητικά.
Η κατασκευή αυτοκινητοδρόμων μέσα από περιαστικά δάση καταστρέφει αυτές τις αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα, με αποτέλεσμα να παραβιάζεται το δικαίωμα στην υγεία και τη ποιότητα ζωής των πολιτών.
Η ανάγκη των πολιτών της Θεσσαλονίκης είναι ανάγκη για μετακίνηση, η αυτοκίνηση είναι ένας μόνο τρόπος μετακίνησης και μάλιστα ο πιο ατελέσφορος από οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική άποψη.
Ο οποιοσδήποτε σχεδιασμός για τις μεταφορές στην πόλη μας θα πρέπει να απομακρυνθεί από τις περιβαλλοντοκτόνες πολιτικές κατασκευής αυτοκινητοδρόμων, είτε υπόγειων είτε υπέργειων, που θα διέρχονται μέσα από το δάσος και να προσανατολιστεί προς την επίσπευση των εργασιών κατασκευής του μετρό της Θεσσαλονίκης, την ενίσχυση των δρομολογίων των προαστιακών σιδηροδρόμων, την κατασκευή τραμ, την ενθάρρυνση της χρήσης ποδήλατου κατά το παράδειγμα των πόλεων του Παρισιού και του Λονδίνου.
Αναφορικά με το Σέιχ Σου, που η εσωτερική περιφερειακή έχει απομονώσει από τον αστικό ιστό, κρίνεται κατεπείγουσα η κατασκευή πεζογεφυρών, που θα συνδέουν όλους τους όμορους του Σέιχ Σου Δήμους της Θεσσαλονίκης με το δάσος, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε αυτό χωρίς αυτοκίνητο, κάτι που σήμερα μπορεί να γίνει αποκλειστικά και μόνο από τη μοναδική πεζογέφυρα, που βρίσκεται στη προέκταση της οδού Περραιβού, στην Άνω Τούμπα.
Το δάσος του Σέιχ Σου, το οποίο πρασίνισε μετά την πυρκαγιά του 1997 και φιλοξενεί και πάλι σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας, είναι αναγκαίο να κηρυχθεί άμεσα δάσος απολύτου προστασίας (ως περιαστικό δάσος που δέχεται συστηματικά οικιστικές πιέσεις) έτσι ώστε τα μόνα έργα και δραστηριότητες που θα επιτρέπονται σε αυτό να είναι έργα προστασίας της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων του.