Με χρονική σύμπτωση εμφανίζονται στους τηλεοπτικούς δέκτες και στην κινηματογραφική οθόνη δύο έργα τα οποία συγκλίνουν σε μια κοινή πρόθεση: να ζυμώσουν την πρώτη ύλη των ανθρωπίνων ιστοριών, βγαλμένες από τη βιωμένη Ιστορία, με το ίζημά τους, όπως αυτό αφήνει τη γεύση του στο παρόν. Η κινηματογραφική δημιουργία του Βασίλη Λουλέ «Φιλιά εις τα παιδιά» είναι αφηγήσεις ατόμων, τα οποία έζησαν το Ολοκαύτωμα με τα μάτια της παιδικής ηλικίας και φτάνουν στο σήμερα με τη ζωή τους σαφώς διαπλασμένη από την εμπειρία του χθες. Από την άλλη, η Κυριακή Μάλαμα, στην τηλεοπτική σειρά «Μια κληρονομιά», μπορεί να έχει για αφετηρία της το μικρό τηλεοπτικό κάδρο, ωστόσο καταφέρνει να το απλώσει και να του προσδώσει κινηματογραφική έκταση μ’ έναν πολύ ευφάνταστο τρόπο: Ανάμεσα στο θεατή και στις αφηγήσεις των γερόντων, πάνω από τα σώματα και τα στόματα των οποίων πέρασε η Μικρασιατική καταστροφή, παρεμβάλλεται σε κάθε ένα από τα δέκα επεισόδια ένας ηθοποιός με αποστολή του να ανασυνθέσει τις ιστορίες στο φακό του παρόντος.
Μαρτυρίων μαρτυρίες
Μεσολαβούν ενενήντα χρόνια από τότε που οι γέροντες – αφηγητές της τηλεοπτικής σειράς «Μια κληρονομιά» έφτασαν στην Ελλάδα με μόνη αποσκευή την πίκρα τους. Αυτήν ακριβώς τη βαλίτσα τους βοηθάει η σκηνοθέτις να την ανοίξουν μπροστά στα μάτια του κοινού και επειδή το περιεχόμενο της μπορεί να μοιάζει παλιωμένο ή και άχρηστο, ένας διαφορετικός, αλλά ιδιαίτερα εκφραστικός, ηθοποιός σε κάθε επεισόδιο αναλαμβάνει χρέη πρεσβευτή, για λογαριασμό του παρελθόντος. Έτσι, οι μικρές ανθρώπινες ιστορίες στιλβώνονται και φθάνουν γυαλισμένες και ατσαλάκωτες, μετά από μια κουραστική Ιστορική διαδρομή. Απαιτητική κατασκευή, που ευτυχώς διαθέτει τις ανθεκτικές βακτηρίες του μοντάζ, των φωτισμών και των γωνιών λήψης (που εκμεταλλεύονται άψογα τα γωνιώδη πρόσωπα των ηθοποιών όσο να μετατραπούν σε αγωνιώδη) στην κουραστική τούτη πορεία.
Αντίθετα τα πρόσωπα των αφηγητών του Βασίλη Λουλέ, στο κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ του σχεδόν ανέκφραστα και παγωμένα σκαρφαλώνουν στη ζωή, έχοντας σχεδόν συγκατοικήσει με τον Άδη. Δίπλα στο παρατιθέμενο αρχειακό υλικό αναβιώνει η απορία των ανθρώπων και το παιδικό «γιατί;» όλων αυτών που υπέστησαν.
Εν τέλει, οι μικρές ψηφίδες των αφηγήσεων και των δύο έργων, έστω και αλληλοσυγκρουόμενες πολλές φορές, έστω και ανακριβείς ή συναισθηματικά φορτισμένες, συνθέτουν ένα ψηφιδωτό, αυτό της εμπειρικής κληροδότησης της Ιστορίας, κειμήλιο του ίδιου σημαντικού μουσείου, της «επιστημονικής Ιστορίας». Η Κυριακή Μάλαμα και ο Βασίλης Λουλές προσπαθούν να κάνουν τον επισκέπτη αυτού του μουσείου να το νιώσει ζωντανό, παροντικό και παλλόμενο, να αντιληφθεί τον τρόπο που τα «εκθέματα» είναι μέσα του και όχι απέναντί του. Η πρώτη με μεγαλύτερη τόλμη, είναι αλήθεια, αν και τηλεοπτική, δε διστάζει να κουβαλήσει στο στενό δωμάτιο της μικρής οθόνης το θέατρο, την ποίηση, ακόμη και την βίντεο αρτ. Ο δεύτερος προτιμάει την πεπατημένη κινηματογραφική οδό βασιζόμενος στην ανέλιξη του σεναρίου. Κοινός ο προορισμός…
Info: Η τηλεοπτική σειρά «Μια κληρονομιά» της Κυριακής Μάλαμα προβάλλεται από την ΕΤ3, κάθε Τρίτη στις 23:00
Η πρεμιέρα της ταινίας “Φιλιά εις τα παιδιά” του Βασίλη Λουλέ στη Θεσσαλονίκη θα γίνει την Κυριακή 17/2, ώρα 17:00 στην αίθουσα ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ, στο Ολύμπιον. Στη συνέχεια, η ταινία θα προβάλλεται μόνο κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις 17:00 στην ίδια αίθουσα.