Τον Γιώργο Καλύβα τον συναντήσαμε μία μέρα μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ «Χρυσό Δάσος» σε σκηνοθεσία του Στρατή Βογιατζή στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ένα ντοκιμαντέρ βυθισμένο στην ομορφιά ενός αρχέγονου δάσους που θυμίζει παραμύθι. Εκεί βρίσκεται το σπίτι του και τα 30 στρέμματα που του ανήκουν- σύμβολα αντίστασης στην Eldorado Gold, στην πολυεθνική που προσπαθεί νυχθημερόν να καταστρέψει τη ζωή, το δάσος των Σκουριών.
Για να φτάσεις στο σπίτι του Γιώργου πρέπει να ταξιδέψεις αρκετά μέσα στο δάσος, να χαθείς στα μονοπάτια με τις αρχέγονες οξειές, την πυκνή βλάστηση, τα γάργαρα νερά και τελικά να φτάσεις στην τοποθεσία “Λάκκος Καρατζά” όπου βρίσκεται το μεγάλο ρέμα που τροφοδοτεί με νερό το σύνολο της Β.Α Χαλκιδικής.
Η Eldorado εδώ και μεγάλο διάστημα έχει ξεκινήσει εργασίες αποψίλωσης του δάσους στην περιοχή αυτή με στόχο την κατασκευή ενός φράγματος όπου θα εναποτίθενται τα τοξικά απόβλητα της εταιρείας. Και ενώ το τοπίο αλλάζει δραματικά ο Γιώργος Καλύβας βρίσκεται ακόμη εκεί, με μια ικμάδα γης που αντιστέκεται.
«Το μέρος αυτό το αγαπούσα από μικρός. Μέχρι και πριν τον εμφύλιο κατοικούνταν, είχε μεγάλη ιστορία, το κοντινότερο χωριό η Μ. Παναγιά ήταν ανταρτοχώρι. Στο μέρος εκείνο ζούσαν πολλές οικογένειες. Μετά τον εμφύλιο τα περισσότερα νοικοκυριά έφυγαν από κει» μας λέει.
Ο Γιώργος Καλύβας, γύρω στα 60 σήμερα, οικοδόμος για πολλά χρόνια στην Θεσσαλονίκη, αποφάσισε να επιστρέψει στον τόπο αυτό το 1978. «Αρχικά δεν ήξερα ούτε πως φυτεύεις ένα δένδρο, σιγά σιγά τα έμαθα όλα. Επέστρεψα γιατί το μέρος αυτό το ερωτεύτηκα, λειτουργούσε ως μύθος μέσα μου»
«Στην αρχή ήταν πολύ δύσκολα σχεδόν εξοντωτικά θα λεγα. Κάποιοι νόμιζαν ότι ήμουν κάποιος μυστήριος ή και περίεργος που αποφάσισε να ζήσει μόνος του στο πουθενά. Στη συνέχεια κατάλαβαν ότι είμαι απλώς ένα άνθρωπος που αγαπά την εστία των προγόνων του»
Οι καθημερινές ασχολίες του είναι οι καλλιέργιες: καστανιές, καρυδιές, ακτινίδια, ενώ παράλληλα βγάζει ένα από τα καλύτερα μέλια της περιοχής από δικά του μελίσσια. Δεν έπεσε ποτέ στο παραμύθι της ανάπτυξης ούτε μιας δήθεν ευζωϊας που δεν ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο και τη φύση. Αντίθετα έχει φτιάξει το δικό του παραμύθι που γίνεται πραγματικότητα μέσα σ` αυτόν τον ονειρικό τόπο, το δάσος του Κακάβου.
Οι πιέσεις
Το κτήμα του βρίσκεται ακριβώς στο όριο με την έκταση 300.000 στρεμμάτων δάσους που η κυβέρνηση αποφάσισε να παραχωρήσει στην Eldorado Gold. Οι πιέσεις προς τον ίδιο να πουλήσει τα 30 στρέμματα που του ανήκουν ξεκίνησαν από πολύ παλαιότερα, όταν η έκταση αυτή βρισκόταν στα χέρια της προκατόχου εταιρείας της Eldorado, TVX.
«Στην αρχή μου έταζαν 50 εκ. δραχμές και όσο αρνούμουν τόσο το ποσό ανέβαινε ….έφτασαν να μου δίνουν μέχρι και 70 εκ. δραχμές»
Η ΤVX φαλήρησε και στη συνέχεια αποχώρησε από την περιοχή.
«Όταν ήρθε η Eldorado στα μέρη μας ήξερα ότι πίεση θα συνεχιστεί αλλά με άλλον τρόπο. Ήξερα ήδη τον ρόλο των εταιρειών αυτών. Εξάλλου πρόκειται στην πραγματικότητα για τους ίδιους ανθρώπους».
Η μέθοδος πίεσης προς τον ίδιο για να εγκαταλείψει τον τόπο του είναι τώρα διαφορετικός και πιο σκληρός: καθημερινές ενοχλήσεις και δήθεν ελέγχοι από αστυνομικούς και σεκιουριτάδες της εταιρείας. «Μέχρι που έβαλα ένα πανό στο οποίο αναγράφεται το σύνθημα “Όχι στο εργοστάσιο χρυσου”. Τώρα ξέρουν ότι είμαι ορκισμένος να μείνω ό,τι και να κάνουν» σημειώνει.
Ανάπτυξη μέσω της καταστροφής
«Αυτοί θέλουν να φέρουν την ανάπτυξη μέσω της καταστροφής» λέει ο κ. Καλύβας για την «επένδυση» χρυσού . «Προχθές έκοψαν δένδρα λίγο πιο κάτω από το σπίτι μου. Κόβουν δένδρα στην καρδιά τους δάσους, άγρια δένδρα αειθαλή, οξιές κ.α. κάποια από αυτά υπολογίζεται ότι είναι 800 ετών. Αυτήν την στιγμή στις Σκουριές η εταιρεία έχει μετατρέψει ήδη εκατοντάδες στρέμματα δάσους σε νταμάρι για να φτιάξει το εργοστάσιο απεμπλουτισμού. Με το να ξεκοιλιάζουν το μητρικό έδαφος αλλοιώνουν την μορφολογία του εδάφους. Η καταστροφή είναι μη αναστρέψιμη »
«Αυτό που συμβαίνει στην περιοχή μας είναι δύσκολο να περιγραφεί με λέξεις, πολλές φορές αγγίζει τα όρια της τρέλας, πρόκειται για την ίδια την “αλαζονεία των αναπτυξιολόγων”. Πολλοί ξεχνούν όμως ό,τι η επιστήμη έχει προειδοποιήσει πως εκεί που χάνεται ένας τόπος επέρχεται γενική ανισορροπία όχι μόνο στην φύση αλλά και στην ίδια την ψυχολογία των ανθρώπων»
Αν προχωρήσουν οι εργασίες και δημιουργηθεί το open pit θα εκλύονται καθημερινά 3.170 τόνοι τοξικής σκόνης. Αυτό είναι η μεγαλύτερη απειλή για τους κατοίκους της Χαλκιδικής και φυσικά και για τον ίδιο.
«Δεν θα μπορώ να συνεχίσω να ζω εκεί αν συμβεί αυτό. Θα νεκρώσουν τα πάντα από την σκόνη, θα νεκρώσουν τα ίδια τα φυτά. Θα αναγκαστώ να φύγω. Όταν στην αρχή διαβάσαμε την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρείας που αναφερόταν στους τόνους τοξικής σκόνης δεν το πιστεύαμε, λέγαμε “μπα δεν μπορεί, θα κάνουν λάθος”» λέει και συνεχίζει «Δίπλα στο σπίτι μου επιδιώκουν να φτιάξουν το φράγμα με τα τοξικά απόβλητα. Είναι αναπόφευκτο να δηλητηριαστούν όλα τα νερά. Τα φράγματα αυτά φτιάχνονται με σαθρά υλικά. Μία δυνατή βροχή είναι ικανή να το σπάσει και τα τοξικά να μεταφερθούν στην θάλασσα της Ιερισσού»
Το πλήγμα στον τουρισμό θα είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, τεράστιο. «Εκτός από το περιβάλλον θα έχουμε και επιπτώσεις καθαρά οικονομικές. Ποιος θα τολμήσει να πατήσει το πόδι του στην Χαλκιδική μετά από μια τέτοια καταστροφή;» αναρωτιέται.
“Η νίκη θα είναι δύσκολη αλλά θα είναι δική μας”
Ο Γ. Καλύβας αποτελεί κομμάτι του πολύχρονου αγώνα αντίστασης στις εξορύξεις χρυσού. Ήταν από τους πρώτους που δέχτηκε επίθεση από τα ΜΑΤ και τους ασφαλίτες στις διαδηλώσεις που έγιναν στο βουνό τον Μάρτιο του 2012. “Πέρασαν από πάνω μου 7 άνδρες των ΜΑΤ με χτυπούσαν ανελέητα, ήταν 25 Μαρτίου θυμάμαι, τότε που κάψαν και το φυλάκιο που διατηρούσαμε στο βουνό και το οποίο λειτουργούσε ως παρατηρητήριο”
Αναφορικά με τους εργαζομένους στην εταιρεία τονίζει:“H εταιρεία κατάφερε να διχάσει το χωριό μας την Μ. Παναγιά. Εξαγόρασε τις συνειδήσεις κάποιων τους οποίους μετέτρεψε σε μισθοφόρους της. Όσοι έχουν ακόμη συνείδηση πρέπει να σκεφτούν ότι αν επιτρέψουμε αυτήν την καταστροφή να συμβεί θα μας φτύνουν οι επόμενες γενιές”
Από την άλλη οι άνθρωποι που αγωνίζονται είναι πολύ περισσότεροι:“Είδα δεκάδες ηρωικά παιδιά να συγκρούουνται με τις δυνάμεις καταστολής οι οποίες τους έπνιγαν στα δακρυγόνα. Αντίσταση σημαίνει να προσπαθείς να στέκεσαι όρθιος, να μην πετάς τα όπλα. Θέλω να συνεχίσω να αντιστέκομαι στον εφιάλτη που μας ετοιμάζουν”
Και ενώ η εταιρεία πληγώνει καθημερινά το αρχέγονο δάσος ο Γιώργος Καλύβας δίνει ζωή με τις ίδιες τις καλλιέργιές του, τα δικά του όπλα. “Για τον λόγο αυτό αγόρασα καινούριες καρυδιές και τις επόμενες μέρες σκοπεύω να τις φυτέψω” λέει χαμογελώντας.
Σχολιάζοντας την προσπάθεια ποινικοποίησης του αγώνα υπενθυμίζει ότι στην περιοχή περισσότερα από 250 άτομα διώκονται. Κανείς όμως, όπως φαίνεται, δεν θα το βάλει κάτω. “Πέρασαν ήδη δύο χρόνια αγώνα αλλά δεν πρόκειται να υποταχθούμε. Όπως λένε και οι ιταλοί “Η νίκη θα είναι δύσκολη αλλά θα είναι δική μας”
Μια ταινία για το Χρυσό Δάσος
Το ντοκιμαντέρ “Χρυσό Δάσος” σε σκηνοθέσια Στρατή Βογιατζή και παραγωγή του Caravan Project προβλήθηκε δύο φορές στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μεταφέροντας τους θεατές για μισή σχεδόν ώρα σε ένα ονειρικό τοπίο το οποίο απειλείται με εξαφάνιση. “ Ο Στρατής ήρθε σε μια στιγμή που είχα καταρρακωθεί ψυχολογικά. Η αφήγηση λειτούργησε λυτρωτικά για μένα” αναφέρει o Γ. Καλύβας δηλώνοντας ότι «ήταν πολύ παρήγορο που στο πρόσωπο των Θεσσαλονικέων είδα το αίσθημα της αλληλεγγύης στον αγώνα ενάντια στις εξορύξεις χρυσού».
«Εξάλλου το ζήτημα αφορά απόλυτα και τους Θεσσαλονικείς. Η απόσταση από την καταστροφή είναι μόλις 80 χλμ. Κακώς ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης ποιεί την νήσσαν για το θέμα αυτό….»καταλήγει.
Σταυρούλα Πουλημένη
Η φωτογραφία είναι από το τρέιλερ της ταινίας