in

Ένα διαφορετικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της εξάρτησης από ψυχοτρόπες ουσίες

Ένα διαφορετικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της εξάρτησης από ψυχοτρόπες ουσίες

Το 2014 το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Θεσσαλονίκη παρείχε τις υπηρεσίες του σε   361 ανθρώπους με πρόβλημα εξάρτησης από παράνομες και νόμιμες ψυχοτρόπες ουσίες καθώς και από τα τυχερά παιχνίδια αλλά και σε 140 μέλη οικογενειών και φίλους ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης. Συνολικά 668 άνθρωποι απευθύνθηκαν στο πρόγραμμα για να ζητήσουν βοήθεια ή εκπαίδευση στη κατεύθυνση της αντιμετώπισης προβλημάτων που σχετίζονται με εξαρτήσεις και άλλα ψυκοικοινωνικά προβλήματα.

Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Θεσσαλονίκης ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2001 και αποτέλεσε  την πρώτη συγκροτημένη προσπάθεια στην Ελλάδα προαγωγής της ιδέας της αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας στο πεδίο της εξάρτησης και άλλων ψυχοκοινωνικών προβλημάτων, εκ μέρους των επαγγελματιών ψυχικής υγείας.  Η λειτουργία του προγράμματος σηματοδότησε ένα σημαντικό παράδειγμα σύνδεσης του Πανεπιστημίου με τις ανάγκες της κοινωνίας, εκτιμούν στον απολογισμό που δόθηκε στη δημοσιότητα οι υπεύθυνοι του προγράμματος. 

Στα δεκατέσσερα χρόνια λειτουργίας του το πρόγραμμα υποστήριξε και συνεχίζει να υποστηρίζει ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης και μέλη του περιβάλλοντος τους, καθώς επίσης αποτέλεσε και αποτελεί ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο άμεσης σύνδεσης της θεωρίας με την πράξη για σημαντικό αριθμό μεταπτυχιακών και προπτυχιακών φοιτητών του τμήματος Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. και λειτουργών υγείας και κοινωνικών επιστημόνων.

Το μοναδικό «στεγνό» πρόγραμμα ενηλίκων 

Στα πλαίσια του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας έχει αναπτυχθεί το Ανοικτό Πρόγραμμα Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης Χρηστών Ψυχοτρόπων Ουσιών και Μελών Οικογενειών Χρηστών. Βασικός άξονας της λειτουργίας του Ανοικτού Προγράμματος είναι η προαγωγή της αυτοβοήθειας στην αντιμετώπιση της εξάρτησης από ψυχοτρόπες ουσίες. Το Ανοικτό Πρόγραμμα Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης είναι το μοναδικό «στεγνό» πρόγραμμα ενηλίκων που υλοποιείται με τη συνεργασία του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών στη Βόρεια Ελλάδα. Το πρόγραμμα είναι ανοικτό, δεν υπάρχουν λίστες αναμονής, παρέχει τις υπηρεσίες του δωρεάν και βασικός του στόχος είναι η υποστήριξη των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης από παράνομες ψυχοτρόπες ουσίες και αλκοόλ και των οικογενειών τους.

Το πρόγραμμα στήριξης εξαρτημένων ατόμων και των οικογενειών τους, ως συγκροτημένο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα λειτουργεί από το Μάιο του 2002. Μάλιστα κατά το 2014 στις δράσεις του συμμετείχαν συνολικά 501 άτομα (κατά το 2013 αντίστοιχα προσήλθαν 528 άτομα). Από αυτά τα 501 άτομα τα 361 ήταν χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών ή άνθρωποι με άλλα προβλήματα εξάρτησης, ενώ 140 ήταν συγγενείς και φίλοι χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών. Από τους 361 χρήστες οι 121 ήταν νέες προσελεύσεις. Ο μηνιαίος μέσος όρος ατόμων με προβλήματα χρήσης, στα οποία παρέχεται ψυχοκοινωνική υποστήριξη, για το 2014 ανέρχεται στα 111 διαφορετικά άτομα.

Προσεγγίζει το πρόγραμμα και ένας «κρυφός» πληθυσμός εξαρτημένων

Πέρα όμως από τα ποσοτικά στοιχεία τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια ποιοτική διαφοροποίηση / διεύρυνση του προφίλ των προσερχομένων στο πρόγραμμα. 

Πιο συγκεκριμένα, τα τελευταία χρόνια έχουν προσεγγίσει το πρόγραμμα μεταξύ των άλλων και άνθρωποι με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούσανε από το μεγαλύτερο ποσοστό των προσερχομένων σε αυτό, όπως για παράδειγμα, αρκετά χρόνια χρήσης (περισσότερα από δέκα), με βασική ουσία προτίμησης είτε τα οπιούχα (ενδοφλέβια χρήση στις περισσότερες περιπτώσεις), είτε την κοκαΐνη, ηλικίας άνω των τριάντα ετών κατά μέσο όρο, οι οποίοι /ες παρόλο που η χρήση τους ήταν προβληματική δεν είχαν αναζητήσει ποτέ βοήθεια σε κάποιο πρόγραμμα απεξάρτησης, ενώ ταυτόχρονα διατηρούσανε ένα επίπεδο λειτουργικότητας στη ζωή τους. 

“Ουσιαστικά αυτός ο πληθυσμός συγκεντρώνει διαφορετικά χαρακτηριστικά από το μέσο όρο των ανθρώπων που προσέρχονται σε προγράμματα απεξάρτησης στην Ελλάδα. Το πλέον αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό αυτών των ανθρώπων είναι ότι παρόλα τα πολλά χρόνια χρήσης δεν είχαν αναζητήσει ποτέ βοήθεια, γεγονός που τους καθιστά ως ένα «κρυφό» πληθυσμό εξαρτημένων, οι οποίοι δεν προσεγγίζουν τις υπάρχουσες δομές απεξάρτησης”, αναφέρει ο απολογισμός του Προγράμματος που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Μάλιστα ως βασικοί λόγοι επιλογής του συγκεκριμένου προγράμματος αναδεικνύονται μεταξύ των άλλων, η δυνατότητα του εξατομικευμένου πλάνου παρέμβασης, το οποίο χαρακτηρίζεται από ευελιξία στη δόμηση του, τη δυνατότητα συνδιαμόρφωσης από τον άμεσα ενδιαφερόμενο, το ανοικτό και άμεσα προσβάσιμο πλαίσιο, η ελαχιστοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών και των κανόνων, η ακολουθούμενη μεθοδολογία παρέμβασης.

Όσον αφορά στην ακολουθούμενη μεθοδολογία παρέμβασης από την έρευνα φαίνεται ότι η βασισμένη σε αξίες παρέμβαση, που δίνει έμφαση στη βιωματική γνώση και τη δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού των άμεσα ενδιαφερομένων, ο από κοινού σχεδιασμός των δράσεων και του πλάνου παρέμβασης, ο διαφορετικός ρόλος των λειτουργών υγείας που βασίζεται στις αρχές των ανθρωπιστικών προσεγγίσεων της εξάρτησης, είναι τα χαρακτηριστικά που κάνουν την συγκεκριμένη ψυχοκοινωνικών παρέμβαση περισσότερο προσβάσιμη ακόμη και σε «κρυφούς» πληθυσμούς εξαρτημένων. 

Δράσεις στο δρόμο και στη πανεπιστημιούπολη

Στα πλαίσια του Ανοικτού Προγράμματος Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης πραγματοποιείται η δράση της προσέγγισης και ευαισθητοποίησης χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών στο δρόμο. Η δράση ξεκίνησε το 2004 και πραγματοποιούνταν σε καθημερινή βάση σε κεντρικά σημεία της πόλης. Βασικός στόχος της δράσης είναι η ενημέρωση και κινητοποίηση ατόμων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατάχρησης ψυχοτρόπων ουσιών προς μια διαδικασία απεξάρτησης και η διασύνδεσή τους με το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας και τις ομάδες αυτοβοήθειας / αλληλοβοήθειας που λειτουργούν στην πόλη.

Σημαντικό μέρος εξορμήσεων στα πλαίσια της δράσης πραγματοποιήθηκε στο χώρο της πανεπιστημιούπολης, καθώς η δράση υποστηρίχθηκε και χρηματοδοτήθηκε από τις πρυτανικές αρχές του Α.Π.Θ. Πιο συγκεκριμένα, μια ομάδα που στελεχωνόταν από αποφοίτους του προγράμματος και κοινωνικούς επιστήμονες κινούταν σε καθημερινή βάση στους χώρους της πανεπιστημιούπολης προσεγγίζοντας χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών.

Επίσης η ομάδα αυτή πραγματοποιούσε εξορμήσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα σε κεντρικά σημεία της πόλης, τα οποία αποτελούν τόπους συνάντησης χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών. 

Λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπισε τα προηγούμενα χρόνια το πρόγραμμα στη ροή των χρηματοδοτήσεων η δράση ανεστάλη για τη διετία 2009 – 2011 ενώ ξεκίνησε εκ νέου τη λειτουργία της από το Μάρτιο του 2012. Κατά το 2012 στο πλαίσιο της δράσης προσεγγίστηκαν 63 άτομα. Κατά το 2014 λόγω της υλοποίησης εκ μέρους του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ συγκροτημένων δράσεων προσέγγισης χρηστών στο δρόμο η δράση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε.

Μια από τις βασικότερες δράσεις του Ανοικτού Προγράμματος Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης, πέρα από την ευαισθητοποίηση των χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών στην έννοια και τις αρχές της αυτοβοήθειας, είναι η υποστήριξή τους σε σημαντικούς τομείς της ζωής τους, στους οποίους αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, λόγω της χρόνιας εμπλοκής τους με τις ουσίες. Πιο συγκεκριμένα, στα πλαίσια αυτής της δράσης αναζητούνται τρόποι για την υποστήριξη των ανθρώπων γύρω από νομικά, ιατρικά, εκπαιδευτικά και επαγγελματικά ζητήματα.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κινητοποίηση και την ανάληψη προσωπικής ευθύνης των ανθρώπων, που εκφράζουν ανάλογα αιτήματα. Η δράση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η υποστήριξη των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα σε αυτούς τους τομείς της ζωής τους είναι καθοριστικής σημασίας για την πορεία της απεξάρτησης και την επανένταξή τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την χρονική περίοδο του 2014 στα πλαίσια της δράσης υποστηρίχτηκαν συστηματικά 179 άτομα.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

100 δόσεις για εμάς, 56 δόσεις για τον Γκίκα. Του Πέτρου Κατσάκου

Στο φεστιβάλ Ανοιχτή Σκηνή – Φωνές της Πόλης ο Ορέστης από τη θεατρική ομάδα kunst