Την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει οδηγία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις αγωγές SLAPP (Strategic Lawsuit against Public Participation) χαιρετίζουν διεθνείς οργανώσεις για την προστασία του Τύπου.
Χαρακτηριστική είναι η ανακοίνωση τoυ International Press Institute (IPI) που, με τις οργανώσεις-εταίρους του στο Coalition Against SLAPPs in Europe (CASE)*, τονίζει τη σημασία ύπαρξης μιας οδηγίας που περιλαμβάνει βασικά διορθωτικά μέτρα και διασφαλίσεις που απαιτούνται σε οποιαδήποτε αποτελεσματική νομοθεσία κατά του SLAPP.
«Η πρωτοβουλία της Επιτροπής, η οποία επικεντρώνεται σε διασυνοριακές υποθέσεις, είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα προς τα εμπρός στον αγώνα κατά των καταχρηστικών αγωγών κατά του δημοσίου ελέγχου στην Ευρώπη» σημειώνει το IPI αναφέροντας πως οι Στρατηγικές Αγωγές κατά της Δημόσιας Συμμετοχής (SLAPPs) λειτουργούν μέσω της δικαστικής διαδικασίας για να φιμώσουν τον κριτικό λόγο, να σταματήσουν οποιαδήποτε λογοδοσία και να υπονομεύσουν τα δημοκρατικά δικαιώματα. Μάλιστα, σύμφωνα με έκθεση της «Ένωσης CASE» που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2022 διαπιστώθηκε μια ανοδική σωρευτική τάση των SLAPPs στην Ευρώπη από το 2015.
Προτάσεις της ΕΕ κατά του SLAPP: Ένα ευρύ πεδίο μέτρων
«Χαιρετίζουμε το ευρύ πεδίο εφαρμογής των προτεινόμενων μέτρων, αναγνωρίζοντας ότι τα SLAPP στοχεύουν στον περιορισμό της διαφανούς συζήτησης για θέματα δημόσιας σημασίας και μπορούν να επηρεάσουν οποιονδήποτε θέλει να ελέγξει την εξουσία.
Υποστηρίζουμε σθεναρά την προσέγγιση της Επιτροπής στον καθορισμό των SLAPPs με διασυνοριακές επιπτώσεις, η οποία λαμβάνει υπόψη τον τρόπο με τον οποίο οι προσπάθειες περιορισμού της δημόσιας συμμετοχής διευρύνονται και επηρεάζουν το δημόσιο συμφέρον πέρα από τα σύνορα» σημειώνει ακόμη το IPI χαιρετίζοντας τη σύσταση της Επιτροπής έτσι ώστε να διασφαλίζουν τα κράτη ότι εφαρμόζονται διασφαλίσεις της οδηγίας σε όλες τις περιπτώσεις.
«Σημειώνουμε επίσης ότι ο προτεινόμενος νόμος κατά του SLAPP περιλαμβάνει βασικές διασφαλίσεις και διορθωτικά μέτρα που προσδιορίζονται στην έρευνά μας και διατυπώνονται στην πρότυπη οδηγία μας, συγκεκριμένα έναν μηχανισμό απόρριψης της αγωγής (μαζί με αντιστροφή του βάρους απόδειξης, αναστολή της διαδικασίας, επισπεύδουσες διαδικασίες), ένα καθεστώς κυρώσεων και διορθωτικών και προστατευτικών μέτρων (π.χ. αποζημίωση κόστους).
Χαιρετίζουμε επίσης την προτροπή της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τους νόμους εκείνους που, περιορίζοντας ή καθηλώνοντας αδικαιολόγητα την ελευθερία της έκφρασης, καθιστούν τα δικαστικά συστήματα ευάλωτα στην κατάχρηση τέτοιων αγωγών με σκοπό τη φίμωση των επικριτών, ιδιαίτερα με τους νόμους για τη συκοφαντική δυσφήμιση. Η CASE έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία μιας ολιστικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των SLAPP, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης και της νομικής εκπαίδευσης, μηχανισμών υποστήριξης και δωρεάν νομικής βοήθειας, αναθεώρησης κωδίκων δεοντολογίας που αφορούν τους δικηγόρους, συλλογή δεδομένων και αναφορά. Χαιρόμαστε που βλέπουμε αυτά τα στοιχεία να τροφοδοτούν τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και παραμένουμε ανοιχτοί στη συνεχή δέσμευση με την Επιτροπή και τα κράτη μέλη σχετικά με τη διαδικασία εφαρμογής» τονίζεται ακόμη στη σχετική ανακοίνωση.
Η οδηγία κατά του SLAPP που προτείνει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στην καταπολέμηση της χρήσης «αγωγών φίμωσης» για τον εκφοβισμό και τη φίμωση των δημοσιογράφων, λένε οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), καλώντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη να ανταποκριθoύν στην πρόκληση υιοθετώντας ισχυρά μέτρα για την καταπολέμηση αυτών των καταχρηστικών αγωγών.
*Το CASE είναι ένας συνασπισμός μη κυβερνητικών οργανώσεων από όλη την Ευρώπη, που αναγνωρίζουν την απειλή από τις Στρατηγικές Αγωγές κατά της Δημόσιας Συμμετοχής (SLAPPs).
