Ανοιχτό γράμμα στους κ.κ. Βασίλη Κικίλια, Σωτήρη Τσιόδρα και Νότη Μηταράκη.
Αξιότιμοι κύριοι,
Στα μέτρα «κοινωνικής αποστασιοποίησης» που εισηγηθήκατε, οι εξαιρέσεις που εμφανίστηκαν δεν οφείλονται τόσο στην ανευθυνότητα πολιτών όσο σε οικονομικό ή πολιτικό εξαναγκασμό. Ο θάνατος του 52χρονου εργάτη σε εργοστάσιο της Σίνδου (το οποίο συνέχισε να λειτουργεί, παρότι είχε ήδη καταγραφεί κρούσμα COVID-19), οι 23 πρόσφυγες στη Ριτσώνα και ο 53χρονος πρόσφυγας στη Μαλακάσα που διαγνώστηκαν θετικοί δείχνουν ότι επείγει να αντιμετωπιστούν οι συνθήκες που εκθέτουν την υγεία και τη ζωή σε κίνδυνο.
Στις καθημερινές σας ενημερώσεις αναφέρεστε στους «συνανθρώπους μας πρόσφυγες και μετανάστες». Ομως η επίσημη πολιτική τούς εκθέτει σε κίνδυνο: με την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων στην Ελλάδα, στιγματίζει και εγκλωβίζει τους πρόσφυγες και όταν απλά δεν τους εξαιρεί από τις υπηρεσίες υγείας, συνδέει το νομικό καθεστώς τους με την πρόσβασή τους σε αυτές. Αγνοώντας συστηματικά διεθνείς συστάσεις και προειδοποιήσεις ειδικών, στην περίπτωση μεταναστών και προσφύγων εφαρμόζει την «ανοσία της αγέλης» στην πιο επιθετική της μορφή, σε ανθρώπους ταλαιπωρημένους, συνωστισμένους, ήδη ευάλωτους, χωρίς δυνατότητα να πάρουν μέτρα προφύλαξης και υγιεινής. Ας μιλήσουν τα στοιχεία:
● Ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι οι πρόσφυγες δεν μολύνουν, αλλά μολύνονται, στις χώρες υποδοχής1, στις 27.2.2020 ο πρωθυπουργός δήλωνε: «Το μεταναστευτικό τώρα αποκτά μία νέα διάσταση, καθώς στις ροές προς την Ελλάδα περιλαμβάνονται άνθρωποι από το Ιράν –όπου είχαμε πολλά κρούσματα κορονοϊού– και πολλοί διερχόμενοι από το Αφγανιστάν». Πέρα από ανυπόστατη (οι πρώτοι που νόσησαν στην Ελλάδα ήταν, όπως γνωρίζετε, Ελληνες), η δήλωση αυτή ήταν και καταστροφική από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας: βασικό στην αντιμετώπιση μιας πανδημίας είναι η ενεργοποίηση και η σύμπραξη της κοινότητας – ο διαχωρισμός των κρουσμάτων, ο στιγματισμός μέρους της κοινότητας και ο αποκλεισμός του εκθέτουν σε κίνδυνο το σύνολο. Αυτό ακριβώς κατάλαβε η πορτογαλική κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας πρόσφυγες και μετανάστες ως μόνιμους κατοίκους για όσο διαρκεί η πανδημία.
● Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θεωρούν «πιο επιτακτική από ποτέ την εκκένωση των άθλιων καταυλισμών»» ήδη από τις 12.3.2020. Το Ευρωκοινοβούλιο ζητά το ίδιο από τις 24.3.2020. Στις οδηγίες του της 25ης Μαρτίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός κατονομάζει τον υπερπληθυσμό ως παράγοντα κινδύνου2. Πάνω από 5.000 γιατροί προειδοποιούν για υγειονομική καταστροφή (28.3.2020). Οι ΔΟΜ, ΟΗΕ και Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ζητούν «να απελευθερωθούν χωρίς καθυστέρηση» οι εγκλωβισμένοι μετανάστες και πρόσφυγες, με δήλωση στη 1.4.2020. Η κυβέρνηση κινείται ακριβώς στον αντίποδα: αναγγέλλει τη μετατροπή των δομών Κω και Λέρου σε κλειστές, ενώ στην εβδομαδιαία ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ (3.4.2020) διαβάζουμε: Λέσβος 18.985 (ενώ η «δυνατότητα φιλοξενίας» ήταν για 3.300), Σάμος 7.154 (για 1.400 θέσεις), Χίος 5.319 (για 1.756), Λέρος 2.116 (για 900). Στην ενδοχώρα, ακόμα και στις δομές που δεν είναι υπερπλήρεις, οι αναφορές κάνουν λόγο για κακές συνθήκες υγιεινής, μηδενική δυνατότητα απομόνωσης, μεγάλες ελλείψεις προσωπικού. Και βεβαίως, ανυπαρξία τεστ σε όλες τις περιπτώσεις – τόσο για τους εγκλωβισμένους όσο και για τους εργαζόμενους/ες.
● Σε αντίθεση με την «κανονικότητα», η υγειονομική φροντίδα προσφύγων και μεταναστών αποφασίζεται ότι θα παρέχεται επί τόπου στα camps.
● Με άρθρο στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό The Lancet, o διευθυντής του Ευρωπαϊκού Γραφείου του ΠΟΥ ζητά την ένταξη προσφύγων και μεταναστών στα εθνικά συστήματα υγείας3 – με το βλέμμα τόσο στη σημερινή συνθήκη όσο και στην αυριανή, όταν λόγω ύφεσης και ανεργίας πολλοί μετανάστες και πρόσφυγες θα έχουν δυσκολότερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Ενώ εξελίσσεται μια κρίση δημόσιας υγείας, η κυβέρνηση βρίσκει την ευκαιρία για περαιτέρω σκλήρυνση της πολιτικής στο προσφυγικό – με κόστος για τη δημόσια υγεία. Αφού ανέστειλε για έναν μήνα τις διαδικασίες ασύλου, πάγωσε την επιδότηση των προσφύγων από την Υπατη Αρμοστεία και, αντί για ΑΜΚΑ, ανήγγειλε για τους αιτούντες άσυλο την έκδοση «Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ.)»: σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος ασύλου, ο ΠΑΑΥΠΑ απενεργοποιείται αυτόματα. Πρόκειται για τον ορισμό της διάκρισης, στην πλέον ευαίσθητη συγκυρία.
● Τελευταία γινόμαστε μάρτυρες εφαρμογής μιας ιδιότυπης καραντίνας: Οσοι εισέρχονται το τελευταίο διάστημα στα νησιά, διαβιούν στο ύπαιθρο (!) εκτεθειμένοι, χωρίς να ελέγχεται αν είναι φορείς ή αν έχουν οποιαδήποτε άλλη ανάγκη περίθαλψης. Ενώ πρόσφατα 1.300 νεοεισερχόμενοι στάλθηκαν και κρατούνται σε ημιτελές κλειστό κέντρο με τη μισή χωρητικότητα σε δύσβατη περιοχή των Σερρών, σε συνθήκες δριμύτατου ψύχους μέσα σε πλαστικές σκηνές.
Τα κέντρα στα νησιά πρέπει να κλείσουν αμέσως. Η ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας πρέπει να σταματήσει. Μετανάστες και πρόσφυγες πρέπει να ενταχθούν σε ένα ενισχυμένο εθνικό σύστημα υγείας και να στεγαστούν στην ενδοχώρα: η δυνατότητα αυτή υπάρχει, σε μια χώρα που επιδοτείται για τη διαχείριση του προσφυγικού, με πάρα πολλές κενές κατοικίες και πλήθος κενών τουριστικών καταλυμάτων.
Σε συνθήκες κρίσης, καθένας ενεργοποιεί τις πνευματικές παραδόσεις που τον κινητοποιούν υπαρξιακά. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες που η πολιτισμένη ανθρωπότητα επικαλείται ως κοινό κτήμα: «Επειδή, πείνασα, και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω. Ξένος ήμουν, και με φιλοξενήσατε» (Ματθ. 25: 31-46).
Την 7η Απριλίου, Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, θα είμαστε μαζί με αυτές και αυτούς σε όλη την Ευρώπη που θα επιμένουν πως η υγεία είναι δικαίωμα για όλους – όχι εμπόρευμα. Αυτό ακριβώς τονίζει η διεθνής καμπάνια #health4all, στην οποία συμμετέχουμε. Και γι’ αυτό συνεχίζουμε τη συγκέντρωση υπογραφών στο «Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής προσφύγων».
Ιάσονας Αποστολόπουλος, συντονιστής πλοίου διάσωσης Mare Ionio, Σίσσυ Βελισσαρίου, καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Νίκος Γιαννόπουλος, επιμελητής, Αθηνά Γιαννουλάκη, πρόεδρος Συλλ. Εργαζομένων στους ΟΤΑ Χανίων, Περικλής Ζήκας, δημοτικός σύμβουλος Χολαργού-Παπάγου, Ηλίας Θεοδωρόπουλος, γενικός γιατρός, διευθυντής Κ.Υ. Πυργίου Χίου, Τόνια Κατερίνη, αρχιτέκτων μηχανικός, μέλος επιστ. επιτροπής αρχιτεκτόνων ΤΕΕ, Ματίνα Κατσιβέλη, αλληλέγγυα στο ΠΙΚΠΑ Λέρου, Λίτσα Κιτσαντά, δημοτική σύμβουλος Αρτας, Κυριακή Κλοκίτη, μέλος Ο.Ε. Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Αθήνας, Χριστίνα Κυδώνα, παθολόγος-εντατικολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο», Χρήστος Λάσκος, οικονομολόγος, Εφη Λατσούδη, μέλος της Αλληλεγγύης Λέσβου και της Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο, Αλέξης Μπένος, καθηγητής Ιατρικής ΑΠΘ, συντονιστής ΚΕΠΥ, Μυρτώ Μπολώτα, μέλος πρ. «Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής», Στρατής Μπουρνάζος, ιστορικός, Δημοσθένης Παπαδάτος, υπ. δρ Πολιτικής Υγείας, Κωστής Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικός, πρ. πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Βασίλης Παπαστεργίου, μέλος Δ.Σ. ΔΣΑ, Ελένη Πορτάλιου, ομ. καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ, Μάκης Σπαθής, καθηγητής ΕΜΠ, Δέσποινα Σπανούδη, μέλος πρ. «Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής», Ελένη Τάκου, πολιτική επιστήμονας, Ηλέκτρα Τρουλλινού, αλληλέγγυα στην Πρωτοβουλία Ηρακλείου για τους Πρόσφυγες, Γιώργος Τσιάκαλος, ομ. καθηγητής Παιδαγωγικής ΑΠΘ, Τέλης Τύμπας, καθηγητής ΕΚΠΑ, Ερμιόνη Φρεζούλη, υπάλληλος, Ιουλία Χαλιορή, ιατρός, δ/ντρια ΕΣΥ.
Ιάσονας Αποστολόπουλος, συντονιστής πλοίου διάσωσης Mare Ionio, Σίσσυ Βελισσαρίου, καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Νίκος Γιαννόπουλος, επιμελητής, Αθηνά Γιαννουλάκη, πρόεδρος Συλλ. Εργαζομένων στους ΟΤΑ Χανίων, Περικλής Ζήκας, δημοτικός σύμβουλος Χολαργού-Παπάγου, Ηλίας Θεοδωρόπουλος, γενικός γιατρός, διευθυντής Κ.Υ. Πυργίου Χίου, Τόνια Κατερίνη, αρχιτέκτων μηχανικός, μέλος επιστ. επιτροπής αρχιτεκτόνων ΤΕΕ, Ματίνα Κατσιβέλη, αλληλέγγυα στο ΠΙΚΠΑ Λέρου, Λίτσα Κιτσαντά, δημοτική σύμβουλος Αρτας, Κυριακή Κλοκίτη, μέλος Ο.Ε. Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Αθήνας, Χριστίνα Κυδώνα, παθολόγος-εντατικολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο», Χρήστος Λάσκος, οικονομολόγος, Εφη Λατσούδη, μέλος της Αλληλεγγύης Λέσβου και της Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο, Αλέξης Μπένος, καθηγητής Ιατρικής ΑΠΘ, συντονιστής ΚΕΠΥ, Μυρτώ Μπολώτα, μέλος πρ. «Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής», Στρατής Μπουρνάζος, ιστορικός, Δημοσθένης Παπαδάτος, υπ. δρ Πολιτικής Υγείας, Κωστής Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικός, πρ. πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Βασίλης Παπαστεργίου, μέλος Δ.Σ. ΔΣΑ, Ελένη Πορτάλιου, ομ. καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ, Μάκης Σπαθής, καθηγητής ΕΜΠ, Δέσποινα Σπανούδη, μέλος πρ. «Εκκενώστε άμεσα τα κέντρα υποδοχής», Ελένη Τάκου, πολιτική επιστήμονας, Ηλέκτρα Τρουλλινού, αλληλέγγυα στην Πρωτοβουλία Ηρακλείου για τους Πρόσφυγες, Γιώργος Τσιάκαλος, ομ. καθηγητής Παιδαγωγικής ΑΠΘ, Τέλης Τύμπας, καθηγητής ΕΚΠΑ, Ερμιόνη Φρεζούλη, υπάλληλος, Ιουλία Χαλιορή, ιατρός, δ/ντρια ΕΣΥ.
1. WHO. Report on the health of refugees and migrants in the WHO European Region: no public health without refugee and migrant health. Geneva: World Health Organization, 2018.
2. WHO. Interim guidance for refugee and migrant health in relation to COVID-19 in the WHO European Region. Copenhagen: World Health Organization, Regional Office for Europe, 2020
3. Ηans Henri P Kluge et al. Refugee and migrant health in the COVID-19 response. Τhe Lancet, 31.3.2020
πηγή: efsyn.gr