Στις 27 Ιανουαρίου, η πολωνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θέτει σε άμεση εφαρμογή τη νέα νομοθεσία για τις εκτρώσεις, αυστηροποιώντας έναν ήδη περιοριστικό νόμο. Η ανακοίνωση αυτή βρήκε άμεση απάντηση από το φεμινιστικό κίνημα, που κατέκλυσε για δεύτερη φορά σε λίγους μήνες τους δρόμους της χώρας, διεκδικώντας νόμιμες και ασφαλείς αμβλώσεις (1). Ένα μήνα νωρίτερα, στην εκπνοή του 2020, η νομιμοποίηση των εκτρώσεων στην Αργεντινή έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς από χιλιάδες διαδηλώτριες-τές έξω από το κτήριο της Γερουσίας στο Μπουένος Άιρες. Στον αντίποδα, ένα χρόνο πριν, το εξώφυλλο αθλητικής εφημερίδας και κάποιες αφίσες εμβρύων στο μετρό της Αθήνας έφεραν στην επικαιρότητα το θέμα των αμβλώσεων στην Ελλάδα, που για άλλη μια φορά αναδύθηκε μαζί με συζητήσεις αναφορικά με το δημογραφικό. Τέλος, οι προσπάθειες να διακοπεί η χρηματοδότηση των εκτρώσεων από τον Τραμπ σε όλη τη διάρκεια της θητείας του, η (αποτυχημένη) προσπάθεια αυστηροποίησης του νόμου για τις αμβλώσεις από τον Ραχόι πριν από λίγα χρόνια στην Ισπανία (2) και η απαγόρευσή τους σε χώρες της Δύσης, είναι λίγα μόνο παραδείγματα που υπογραμμίζουν τη διαχρονικότητα του ζητήματος των εκτρώσεων, το οποίο δεν έπαψε μέρα να μας απασχολεί από τη στιγμή της ανάδειξής του ως βασικής διεκδίκησης των μαζικών αγώνων του δεύτερου «κύματος» του φεμινιστικού κινήματος.
Η κατάσταση διεθνώς
Η τεχνητή διακοπή κύησης είναι παράνομη σε 26 χώρες του κόσμου. Σε 95 επιτρέπεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ενώ σε 67 μπορεί να γίνει κατόπιν αιτήματος της γυναίκας (3). Αυτό έχει αποτέλεσμα ότι το 1/3 από τις 73,3 εκ. εκτρώσεις που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο παγκοσμίως, να γίνονται κάτω από μη ασφαλείς συνθήκες – οι μισές από αυτές στην Ασία (4). Στη Λατινική Αμερική και την Αφρική (2), στις οποίες η πλειονότητα των χωρών έχουν περιοριστική νομοθεσία, 3 στις 4 πραγματοποιούμενες εκτρώσεις (4) είναι μη ασφαλείς. Η Αργεντινή έγινε πρόσφατα η Πέμπτη και μεγαλύτερη χώρα που τις νομιμοποιεί σε Λατινική Αμερική και Καραϊβική, περιοχή όπου οι γυναίκες στην πλειονότητά τους συνεχίζουν να ζουν σε χώρες με αυστηρή νομοθεσία (5). Παρ’ όλα αυτά και παρά τη μεγάλη επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας, το μαζικό φεμινιστικό κίνημα που αναδείχθηκε, αισιοδοξεί ότι το παράδειγμα της γενέτειρας του πάπα Φραγκίσκου θα συμπαρασύρει και άλλες γειτονικές χώρες προς την πλήρη νομιμοποίηση των εκτρώσεων (ΙΙ,6).
Σε ΗΠΑ και Ευρώπη, περιοχές με ιστορικά καλύτερες νομοθεσίες σχετικά με την έκτρωση, διαπιστώνεται ότι επίσης δεν λείπουν τα προβλήματα πρόσβασης σε υπηρεσίες διακοπής κύησης. Στις ΗΠΑ, τα ήδη υπάρχοντα ζητήματα πρόσβασης σε ασφαλείς αμβλώσεις, τα οποία είχαν ανακύψει λόγω της άνθησης του κινήματος pro-life και συντηρητικών πολιτικών σε διάφορες πολιτείες (7) επιδεινώθηκαν από την αρνητική στάση του Τραμπ απέναντι στις εκτρώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του (8).
H κατάσταση στην Ευρώπη
Σύμφωνα με το Center for Reproductive Rights, η Ευρώπη αποτελεί την ήπειρο που ηγείται τα τελευταία 60 χρόνια της τάσης φιλελευθεροποίησης του δικαίου της έκτρωσης (ΙΙΙ,9). Το 93% των γυναικών στην Ευρώπη ζουν σε χώρες όπου η άμβλωση επιτρέπεται κατόπιν αιτήματος της γυναίκας ή για κοινωνικοοικονομικούς λόγους. Αλλά και εκεί, συγκεκριμένοι πολιτικοί ή κοινωνικοί παράγοντες στέκονται εμπόδιο στην πρόσβαση των γυναικών σε δωρεάν ασφαλή άμβλωση. To European Abortion Access Project διερευνά ποια προβλήματα αναγκάζουν γυναίκες από χώρες με ευνοϊκή νομοθεσία, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, να ταξιδέψουν αρκετά χιλιόμετρα, ακόμα και στο εξωτερικό, κυρίως σε Ισπανία και Ολλανδία (10), για να προβούν σε διακοπή κύησης. Και στις δύο πρώτες χώρες το μικρό όριο ηλικίας κύησης για νόμιμη έκτρωση αποτελεί μία από τις αιτίες. Στη Γαλλία συμπληρώνεται από το κλείσιμο 130 κέντρων πραγματοποίησης εκτρώσεων (11), ενώ στη Γερμανία από τη μικρή διαθεσιμότητα γιατρών εκπαιδευμένων και πρόθυμων να διεκπεραιώσουν τη διαδικασία (iv, 12)., Στην Ιταλία, παρά το γεγονός ότι η διακοπή κύησης επιτρέπεται μέχρι τον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης, μεγάλος αριθμός γυναικολόγων αρνούνται να τις αναλάβουν, για λόγους συνείδησης (Ι, 13). Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει σαφώς η επιρροή του Καθολικισμού, η οποία είχε ακόμα ένα μακάβριο αποτέλεσμα: τη δημιουργία των λεγόμενων «Λιβαδιών των αγγέλων». Η ονομασία αυτή αναφέρεται σε νεκροταφεία εμβρύων. Σε πολλούς από τους τάφους μάλιστα αναγραφόταν το όνομα της γυναίκας που έκανε την άμβλωση, χωρίς η ίδια να το γνωρίζει (14,15). Όπως γίνεται κατανοητό, μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, η πρόσβαση σε υπηρεσίες διακοπής κύησης είναι πολλές φορές δύσκολη για τις γυναίκες στη χώρα αυτή και ο μη στιγματισμός τους μάλλον αδύνατος.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η νομοθεσία για τις εκτρώσεις εισήχθη το 1986, αργότερα από αρκετά ευρωπαϊκά κράτη. Κεντρικό ρόλο σε αυτή την καθυστέρηση έπαιξαν η στρατιωτική δικτατορία, η επιρροή της Εκκλησίας καθώς και το γεγονός ότι οι παράνομες –τότε- εκτρώσεις ήταν σχετικά εύκολα προσβάσιμες στον ιδιωτικό τομέα (16). Παρ’ όλα αυτά, μέχρι την τελική νομιμοποίηση χρειάστηκαν 10 χρόνια αγώνων του φεμινιστικού κινήματος (16). Σημαντικός σταθμός σε αυτή τη διεκδίκηση ήταν η καμπάνια της Αυτόνομης Κίνησης Γυναικών για το «Δικαίωμα σε έκτρωση, αντισύλληψη, σεξουαλικότητα» (17), με καθοριστική στιγμή της τη δήλωση 500 γυναικών ότι έχουν προβεί σε άμβλωση. Όταν τον Ιανουάριο του 1985 ο εισαγγελέας ανακίνησε την υπόθεση, καλώντας σε απολογία 7 από τις υπογράφουσες, η αντίδραση του φεμινιστικού κινήματος ήταν άμεση, με συγκέντρωση των φεμινιστικών οργανώσεων έξω από το κτήριο, ενώ αργότερα τον ίδιο μήνα οργανώθηκε πορεία με βασικό σύνθημα «Είμαστε όλες παράνομες». Τον Μάιο του 1986 και ενώ είχε ήδη προηγηθεί διετής αναβολή της κατάθεσής του εξαιτίας αντιδράσεων της Εκκλησίας και της Δεξιάς, το νομοσχέδιο κατατέθηκε τελικά στη Βουλή και υπερψηφίστηκε (16,18).
Ο νόμος που ισχύει μέχρι και σήμερα, προβλέπει τη δυνατότητα διακοπής της κύησης μέχρι τη 12η εβδομάδα κατόπιν αιτήματος της γυναίκας, μέχρι τη 19η σε περίπτωση που η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή αιμομιξίας, μέχρι την 24η σε περιπτώσεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου και μέχρι το τέλος της κύησης σε περίπτωση που τίθεται σε κίνδυνο η υγεία της εγκύου. Στο πρώτο του άρθρο αναφέρεται μάλιστα ότι: «Η μέριμνα για την προστασία της υγείας της γυναίκας και την εξασφάλιση περίθαλψης σε οργανωμένες νοσηλευτικές μονάδες κατά την τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης είναι υποχρέωση της πολιτείας» (19).
Ωστόσο, ο νόμος αυτός δε συνοδεύτηκε από τις κατάλληλες πολιτικές πρωτοβουλίες προκειμένου να καταστούν οι εκτρώσεις καθολικά δωρεάν, ασφαλείς και προσβάσιμες. Τα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού που συστάθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 θα μπορούσαν να παίζουν κεντρικό ρόλο σε αυτό. Δυστυχώς, στοιχεία που μας έρχονται από έρευνα του 2004 αναφέρουν χρήση των υπηρεσιών από μόλις το 2% των γυναικών (20), ενώ αναφορές φεμινιστικών οργανώσεων για κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού που έκλεισαν και άγνοια των γυναικών για την ύπαρξή τους (21), αποδεικνύουν ότι απέτυχαν να εκπληρώσουν τον στόχο τους (20). Επιπλέον, η άρνηση πραγματοποίησης άμβλωσης από τους αναισθησιολόγους του Νοσοκομείου Σάμου το 2017 (22) και το περιστατικό στο Κέντρο Υγείας Πατησίων δύο χρόνια αργότερα (23), μόνο μεμονωμένες περιπτώσεις δεν μπορούν να θεωρηθούν, καθώς φεμινιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν παρόμοια περιστατικά και σε άλλα δημόσια νοσοκομεία, ιδιαίτερα της επαρχίας (24,21). Οι περιπτώσεις άρνησης πραγματοποίησης αμβλώσεων για λόγους συνείδησης και η υποστελέχωση των νοσοκομείων που τα οδηγεί να διακόπτουν την παροχή «περιττών» υπηρεσιών, κάνουν σε πολλές περιπτώσεις πρακτικά αδύνατη την έκτρωση στον δημόσιο τομέα (24).
Δε γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος του προβλήματος. Δεν είναι γνωστό πόσα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού λειτουργούν και με ποιους όρους αυτή τη στιγμή ούτε πόσα και ποια νοσοκομεία αρνούνται τη διενέργεια άμβλωσης. Ξέρουμε όμως ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα στρέφονται, στη συντριπτική τους πλειονότητα, στον ιδιωτικό τομέα για τη διενέργεια έκτρωσης, πολλές φοβούμενες πιθανή έλλειψη διακριτικότητας (22) σε δημόσιες δομές, ενώ κάποιες αγνοώντας τελείως τη συγκεκριμένη δυνατότητα (25). Ωστόσο, ούτε στον ιδιωτικό τομέα υπάρχει πάντα η αναμενόμενη αντιμετώπιση, καθώς έχουν καταγραφεί και εκεί περιστατικά αντιεπαγγελματικής συμπεριφοράς (22).
Εκτρώσεις, «Αφήστε με να ζήσω» και δημογραφικό
Μέσα σε αυτό το διαχρονικά εχθρικό κλίμα για τις γυναίκες που προβαίνουν σε διακοπή κύησης, κατά καιρούς -και συνήθως με το πρόσχημα του δημογραφικού- το ζήτημα των εκτρώσεων ανακινούν συντηρητικοί κύκλοι, με την αμέριστη συμπαράσταση της Εκκλησίας. Τα τελευταία δύο χρόνια, η συζήτηση αυτή έχει επανέλθει. Όταν, τον Ιούλιο του 2019, η Ιερά Σύνοδος θέσπισε την «ημέρα του αγέννητου παιδιού», αναφερόμενη στην ανάγκη προστασίας του και στην εξεύρεση λύσης για το «δημογραφικό» (26), ίσως πολλές/οί/ά θεώρησαν ότι επρόκειτο για μεμονωμένο περιστατικό (η πρωτότυπη ιδέα ανήκει στην Καθολική Εκκλησία, η οποία είχε θεσπίσει ανάλογη μέρα 20 χρόνια νωρίτερα [27]). Το θέμα όμως επανέφερε σύντομα η αθλητική εφημερίδα Sportime. Στις 29/12 του ίδιου έτους η εφημερίδα, πιθανόν λόγω της απουσίας ποδοσφαιρικών νέων, επέλεξε για εξώφυλλό της ένα έμβρυο που συνοδευόταν από το σλόγκαν «Αφήστε με να ζήσω», που πλαισιωνόταν από αβάσιμους ισχυρισμούς σχετικά με τον αριθμό των αμβλώσεων στη χώρα και το δημογραφικό (28). Ο νυν υπουργός Ανάπτυξης έσπευσε τότε να συγχαρεί την εφημερίδα (29). Η ιστορία με το «Αφήστε με να ζήσω» συνεχίστηκε λίγες μέρες αργότερα, όταν εμφανίστηκαν σε στάσεις του μετρό της Aθήνας οι πασίγνωστες πλέον αφίσες με το ίδιο σλόγκαν και την εικόνα ενός εμβρύου να ίπταται ( γιατί, ως γνωστόν τα έμβρυα είναι αυθύπαρκτα και αιωρούνται στο κενό…). Μετά από έντονες αντιδράσεις, η αφίσα αυτή του «Κινήματος υπέρ της ζωής του αγέννητου παιδιού (pro-life)» κατέβηκε (30). Έναν μήνα αργότερα και λίγο πριν την έναρξη της πανδημίας, στο Βελλίδειο της Θεσσαλονίκης οργανώθηκε εκδήλωση χριστιανικών σωματείων για το μεταναστευτικό («λαθρομεταναστευτικό» κατά τους διοργανωτές), το δημογραφικό και τη συμφωνία των Πρεσπών, συνδέοντας και πάλι τον φόβο της αλλοίωσης του «πολιτισμού μας» λόγω της έλευσης στη χώρα προσφύγων και μεταναστών με την ανάγκη επίλυσης του δημογραφικού προβλήματος (31). Γίνεται αντιληπτό ότι επί ένα 6μηνο η ρητορική που συνέδεε εκτρώσεις, δικαιώματα αγέννητων παιδιών και δημογραφικό αναπαραγόταν ξανά και ξανά με προεξάρχοντα τον ρόλο της Εκκλησίας και άλλων συντηρητικών φορέων. Ο κορονοϊός έδρασε κατά τα φαινόμενα αποτρεπτικά όσον αφορά την περαιτέρω άνθηση τέτοιων πρωτοβουλιών.
Αντί επιλόγου
Στο πλαίσιο όσων προαναφέρθηκαν, παρατηρούνται δύο τάσεις διεθνώς: Στη μία πλευρά βρίσκονται μαζικά φεμινιστικά κινήματα που διεκδικούν τη νομιμοποίηση των εκτρώσεων σε χώρες με αυστηρή νομοθεσία· στην άλλη πλευρά, αναδεικνύονται κινήματα κατά των εκτρώσεων και ανακύπτουν ζητήματα πρόσβασης σε χώρες με ευνοϊκούς νόμους. Στον αντίποδα των αγώνων για την αυτοδιάθεση του σώματος, εμφανίζονται κινήματα pro-life και πατριώτες, που με το πρόσχημα του «δημογραφικού» βάλλουν κατά του δικαιώματος στην έκτρωση.
Η επιχειρηματολογία των πολέμιων των εκτρώσεων ποικίλλει: από την προστασία των δικαιωμάτων του εμβρύου (του «αγέννητου παιδιού») μέχρι την ανάγκη διαφύλαξης της εθνικής ομοιογένειας και «συνέχειας του έθνους». Σε κάθε περίπτωση όμως, έχουν κάτι κοινό: σε κανένα σημείο αυτής της επιχειρηματολογίας δεν αναγνωρίζονται οι ανάγκες και το δικαίωμα στην επιλογή του υποκειμένου που κυοφορεί. Τα κινήματα αυτά αναγνωρίζουν τα δικαιώματα του εμβρύου και όχι του σώματος από το οποίο εξαρτάται εξ ολοκλήρου η ύπαρξή του.
Η απαξίωση των γυναικών φαίνεται και από ακόμα ένα στοιχείο. Γνωρίζουμε ότι με την αυστηροποίηση της νομοθεσίας ούτε τα «αγέννητα παιδιά» ούτε το «έθνος» θα σωθούν. Η ερμηνεία των αριθμών δεν επιδέχεται αμφισβήτησης: μία στις τέσσερις κυήσεις καταλήγει σε διακοπή, είτε το επιτρέπει ο νόμος είτε όχι (32). Οι μόνες στατιστικές οι οποίες θα επηρεαστούν από τέτοιες πολιτικές είναι αυτές που αφορούν τις γυναίκες που φτάνουν κάθε χρόνο σε νοσοκομεία ή πεθαίνουν μετά από μη ασφαλείς εκτρώσεις. Δε θα προστεθούν άλλα παιδιά στις γεννήσεις. Αλλά θα προστεθούν κι άλλες γυναίκες στις πάνω από 20 χιλιάδες που πεθαίνουν (33), καθώς και στις 7 εκατομμύρια που καταφεύγουν σε δομές υγείας κάθε χρόνο λόγω επιπλοκών που προκλήθηκαν από μη ασφαλείς αμβλώσεις (4).
Φαίνεται λοιπόν ότι κάποιοι είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τις ζωές των γυναικών χωρίς ιδιαίτερους ενδοιασμούς προκειμένου να κατευναστούν τα πιο ακραία τμήματα του κλήρου και να ικανοποιηθούν ιδεολογικά τα πιο συντηρητικά ένστικτα της κοινωνίας. Από την άλλη, τα φεμινιστικά κινήματα που αναδύθηκαν τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι διαθέτουν τα αντανακλαστικά και την αποφασιστικότητα ώστε να απαντήσουν μαζικά σε κάθε προσπάθεια υποβάθμισης της αυτοδιάθεσης των γυναικών από συντηρητικές, αναχρονιστικές και σκοταδιστικές πολιτικές. Το σύνθημα «Ni una sola mujer muerta por aborto clandestinο» (9), που αντηχούσε επί δύο χρόνια στους δρόμους της Αργεντινής, το αποδεικνύει.
*Στο κείμενο χρησιμοποιείται κυρίως η λέξη «γυναίκες» ως αναφορά στα υποκείμενα που προβαίνουν σε διακοπή κύησης. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των αναφορών της λέξης στις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν. Αναγνωρίζω σαφώς ότι εγκυμοσύνη και διακοπή κύησης δεν είναι ζητήματα που αφορούν μόνο τις cis-γυναίκες, αλλά και trans άντρες, non-binary, gender-queer άτομα.
***
Σημειώσεις και παραπομπές
1. Women’s rights are being trampled”- Voices from a protest march in Warsaw over Poland’s near-total abortion ban [Internet]. Available from: https://edition.cnn.com/2021/01/31/europe/poland-abortion-law-protests-intl/index.html
2. Spain abandons plan to introduce tough new abortion laws [Internet]. Available from: https://www.theguardian.com/world/2014/sep/23/spain-abandons-plan-introduce-tough-new-abortion-laws
3. Center for reproductive rights. The world’s abortion laws [Internet]. Available from: https://reproductiverights.org/worldabortionlaws %0A
4. World Health Organization. Preventing unsafe abortion – Key facts [Internet]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preventing-unsafe-abortion
5. Argentina abortion: Senate approves legalisation in historic decision [Internet]. Available from: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-55475036
6. Women’s movement sweeps Latin America to loosen abortion restrictions [Internet]. Available from: https://www.reuters.com/article/us-abortion-latam-feature/womens-movement-sweeps-latin-america-to-loosen-abortion-restrictions-idUSKBN28B4S8
7. Guttmacher Institute. State Policy Trends 2019: A Wave of Abortion Bans, But Some States Are Fighting Back [Internet]. Available from: https://www.guttmacher.org/article/2019/12/state-policy-trends-2019-wave-abortion-bans-some-states-are-fighting-back
8. The Trump campaign is touting its anti-abortion agenda. Here’s what’s at stake [Internet]. Available from: https://eu.usatoday.com/story/news/politics/2020/09/16/abortion-rights-line-if-trump-administration-gets-4-more-years/5779444002/
9. Europe’s Abortion Laws: A Comparative Overview [Internet]. Available from: https://reproductiverights.org/europes-abortion-laws-comparative-overview
10. Europe Abortion Access Project [Internet]. Available from: https://europeabortionaccessproject.org/
11. French senators backlash on changes to relax abortion law [Internet]. Available from: https://www.france24.com/en/20190613-france-french-senators-senate-changes-abortion-law-macron-lrem
12. The German medical students who want to learn about abortion [Internet]. Available from: https://www.bbc.com/news/stories-53989951
13. Abortion is a right in Italy. For many women, getting one is nearly impossible [Internet]. Available from: https://edition.cnn.com/interactive/2019/05/europe/italy-abortion-intl/
14. Burial of aborted fetuses causes outrage in Italy [Internet]. Available from: https://www.politico.eu/article/italy-abortion-burial-causes-outrage/
15. Italian women take legal action over foetus graves marked with mothers’ names [Internet]. Available from: https://www.theguardian.com/world/2020/oct/08/italian-women-take-legal-action-over-foetus-graves-marked-with-mothers-names
16. Φάμπρικα Υφανετ. H τομή της αναπαραγωγής. 1st ed. Θεσσαλονίκη: Φάμπρικα Υφανέτ; 2020
17. Γυναικών Α κίνηση. Δικαίωμα στην έκτρωση – αντισύλληψη – σεξουαλικότητα [Internet]. Available from: https://notafeministproject.gr/timeline/1983/39
18. Αυγή. Δικό μας το σώμα, δικό μας δικαίωμα [Internet]. Available from: https://www.avgi.gr/koinonia/90929_diko-mas-soma-diko-mas-dikaioma
19. Αρθρο 304 ΠΚ, Τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης και προστασία της ζωής της γυναίκας και άλλες διατάξεις. 1986
20. Ioannidi-Kapolou E. Use of contraception and abortion in Greece: A review. Reprod Health Matters. 2004;12(24 SUPPL.):174–83
21. Συνεχίζεται ο σάλος με τις αμβλώσεις: Από πότε είναι νόμιμες – Καταγγελίες φεμινιστικών οργανώσεων για αρνήσεις [Internet]. Available from: https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/ygeia/283938/synexizetai-o-salos-me-tis-amvloseis-apo-pote-einai-nomimes-kataggelies-feministikon-organoseon-gia-arniseis
22. Μιγάδα. Σαμιώτισσα ποτέ μην πας στη Σάμο! [Internet]. Available from: https://migada71.files.wordpress.com/2019/05/18-cea4cebf-cf83cf8ecebcceb1-cebcceb1cf82-cf80ceb5ceb4-cebcceb1cf87.pdf
23. Στο Κέντρο Υγείας Πατησίων αρνήθηκαν σε γυναίκα την έκτρωση [Internet]. Available from: https://tomov.gr/2020/01/11/kentro-ygeias-patision-arnoyntai-stis-gynaikes-tin-ektrosi/
24. «Εμείς αποφασίζουμε για το σώμα μας» [Internet]. Available from: https://thepressproject.gr/emeis-apofasizoume/
25. Το δικαίωμα στην έκτρωση [Internet]. Available from: https://www.efsyn.gr/ellada/dikaiomata/125346_dikaioma-stin-ektrosi
26. Καθιερώνεται ημέρα κατά των αμβλώσεων – Η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου [Internet]. Available from: https://www.tovima.gr/2019/07/25/society/kathieronetai-imera-kata-ton-amvloseon-i-egkyklios-tis-ieras-synodou/
27. THE DAY OF THE UNBORN CHILD [Internet]. Available from: https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cevang/p_missionary_works/infantia/documents/rc_ic_infantia_doc_20090324_boletin7p14_en.html
28. Ημέρα του αγέννητου παιδιού: 350.000 εκτρώσεις στην Ελλάδα! [Internet]. Available from: https://www.sportime.gr/extratime/koinonia/imera-tou-agennitou-pediou-350-000-ektrosis-stin-ellada/
29. Ο Άδωνις και το πρωτοσέλιδο: Αντιδράσεις για το κρεσέντο νεοσυντηρητισμού κατά των αμβλώσεων [Internet]. Available from: https://tvxs.gr/news/ellada/athlitiki-efimerida-kai-adonis-se-kresento-neosyntiritismoy-kata-ton-ektroseon
30. Ποιοι βρίσκονται πίσω από το «αφήστε με να ζήσω» [Internet]. Available from: https://tvxs.gr/news/ellada/poioi-briskontai-piso-apo-afiste-me-na-ziso
31. Θεσσαλονίκη: Εκδήλωση για μεταναστευτικό, δημογραφικό και Συμφωνία των Πρεσπών [Internet]. Available from: https://www.ethnos.gr/ekklisia/86865_thessaloniki-ekdilosi-gia-metanasteytiko-dimografiko-kai-symfonia-ton-prespon
32. Gilda Sedgh, Jonathan Bearak, Susheela Singh, Akinrinola Bankol, Anna Popinchalk, Bela Ganatra, Clémentine Rossier, Caitlin Gerdts, Özge Tunçalp, Brooke Ronald Johnson Jr, Heidi Bart Johnston and L. Abortion incidence between 1990 and 2014: global, regional, and subregional levels and trends Gilda. Physiol Behav [Internet]. 2016;388:258–67. Available from: file:///C:/Users/Carla%0ACarolina/Desktop/Artigos%0Apara%0Aacrescentar%0Ana%0Aqualificação/The%0Aimpact%0Aof%0Abirth%0Aweight%0Aon%0Acardiovascular%0Adisease%0Arisk%0Ain
33. Abortion Worldwide 2017: Uneven Progress and Unequal Access [Internet]. Available from: https://www.guttmacher.org/report/abortion-worldwide-2017#
______
Ι Σε όλη τη χώρα το ποσοστό αυτό είναι 69%, ενώ σε κάποιες περιοχές φτάνει το 88% και το 96% κάνοντας την πρόσβαση σε διακοπή κύησης πρακτικά αδύνατη για τις γυναίκες των περιοχών αυτών.
ΙΙ Υπολογίζονται μεταξύ 22.000 και 31.000.
ΙΙΙ Στις χώρες αυτές η τεχνητή διακοπή κύησης επιτρέπεται σε περιπτώσεις που βρίσκεται σε κίνδυνο η υγεία και η ζωή της εγκύου, σε περίπτωση σοβαρών ανωμαλιών στο έμβρυο ή όταν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή αιμομιξίας. Ανάλογα με τη νομοθεσία κάθε επιμέρους χώρας, η διακοπή κύησης μπορεί να είναι νόμιμη και στις 4 αυτές περιπτώσεις ή σε κάποιες από αυτές.
IV Ανάλογες εκστρατείες γίνονται σε Εκουαδόρ, Δομινικανή Δημοκρατία και στην περιοχή Βερακρούζ στο Μεξικό (στο Μεξικό η νομοθεσία για τη διακοπή κύησης διαφέρει ανά περιφέρεια), ενώ και η Χιλή κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
V Μόλις 6 από τις 47 χώρες της Ευρώπης έχουν περιοριστικούς νόμους. Η Μάλτα, η Ανδόρα και το Σαν Μαρίνο απαγορεύουν τελείωςτις εκτρώσεις, το Λιχτενστάιν τις επιτρέπει μόνο σε περιπτώσεις που κινδυνεύει η ζωή της γυναίκας, ενώ στο Μονακό η άμβλωση επιτρέπεται σε περιπτώσεις που τίθεται σε κινδύνου της υγεία της εγκύου, βλάβης του εμβρύου ή αν η εγκυμοσύνη είναι προϊόν αιμομιξίας ή βιασμού. Στην Πολωνία, ο νέος νόμος που τέθηκε σε εφαρμογή στις 27/1/’21 επιτρέπει την έκτρωση σε περιπτώσεις που είναι σε κίνδυνο η υγεία της εγκύου και όταν η εγκυμοσύνη είναι προϊόν βιασμού ή αιμομιξίας (ο νόμος που ίσχυε μέχρι πρότινος επέτρεπε τις αμβλώσεις και σε περιπτώσεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου. Με τη νέα νομοθεσία, η δυνατότητα αυτή καταργήθηκε).
VI Στη Γερμανία θεωρητικά η έκτρωση είναι ακόμα παράνομη. Δεν τιμωρείται σε περιπτώσεις που είναι σε κίνδυνο η υγεία της γυναίκας, σε περιπτώσεις βλάβης του εμβρύου, σε περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας και μέχρι τη 12η βδομάδα της κύησης. Καθώς ο νόμος είναι ασαφής, αρκετοί γιατροί αρνούνται να προβούν σε διακοπή κύησης και δεν εκπαιδεύονται πολλές φορές ως προς τη διαδικασία στα νοσοκομεία.
VII Σε όλη τη χώρα το ποσοστό αυτό είναι 69%, ενώ σε κάποιες περιοχές φτάνει το 88% και το 96%, κάνοντας την πρόσβαση σε διακοπή κύησης πρακτικά αδύνατη για τις γυναίκες των περιοχών αυτών.
VIII Υπολογίζονται μεταξύ 22.000-31.000.
Πηγή: Commune.org.gr
