Ερωτήματα σχετικά με το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 12 μεταναστών προκαλεί η ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας Κλιμάκειο της οποίας μετέβη το μεσημέρι της Τρίτης στην Λέρο όπου μεταφέρθηκαν οι διασωθέντες από το Λιμενικό και συνομίλησε μαζί τους καθώς και με τις Λιμενικής Αρχές. Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί τις Αρχές να διερευνήσουν τις συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα το περιστατικό και το πώς ανθρώπινες ζωές χάθηκαν σε πλοιάριο υπό ρυμούλκηση.
Να υπενθυμίσουμε ότι στο αλιευτικό σκάφος επέβαιναν 28 άτομα (25 Αφγανοί και 3 Σύροι), μεταξύ των οποίων πολλά γυναικόπαιδα, ανατράπηκε και βυθίστηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας 20 Ιανουαρίου 2014, στη θαλάσσια περιοχή του Φαρμακονησίου. Δεκαέξι από τους επιβαίνοντες περισυνελέγησαν από το Λιμενικό Σώμα. Μια γυναίκα και ένα παιδί 5 ετών εντοπίστηκαν νεκροί κοντά στις τουρκικές ακτές, ενώ δέκα ακόμη άτομα (2 γυναίκες και 8 βρέφη και μικρά παιδιά) αγνοούνται.
Σύμφωνα με μαρτυρίες επιζώντων στην Ύπατη Αρμοστεία, το σκάφος του Λιμενικού που ρυμουλκούσε το πλοιάριό τους κατευθυνόταν με μεγάλη ταχύτητα προς τις τουρκικές ακτές, όταν συνέβη το τραγικό συμβάν εν μέσω θαλασσοταραχής. Οι ίδιες μαρτυρίες αναφέρουν ότι οι άνθρωποι φώναζαν για βοήθεια, δεδομένου ότι στο πλοιάριο υπήρχε μεγάλος αριθμός παιδιών.
Η εκδοχή των λιμενικών σύμφωνα είναι ότι το πλοιάριο είχε εντοπιστεί τα μεσάνυχτα της Κυριακής 19 Ιανουαρίου, ακινητοποιημένο και χωρίς φώτα ναυσιπλοΐας, από σκάφος του Λιμενικού Σώματος, το οποίο, συνεκτιμώντας την κατάσταση και τις κακές καιρικές συνθήκες, ξεκίνησε επιχείρηση διάσωσης με ρυμούλκησή του προς το Φαρμακονήσι. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, μεγάλος αριθμός των επιβαινόντων συγκεντρώθηκε στη μία πλευρά του πλοιαρίου, με αποτέλεσμα την ανατροπή και τη βύθισή του.
Οι μαρτυρίες όμως των διασωθέντων θέτει τεράστιο ζήτημα διερεύνησης των πραγματικών περιστατικών καθώς και της απόδοσης ευθυνών για την απώλεια 12 ζωών.
Μεγαλύτερα ακόμη ερωτήματα προκαλεί και το υπόβαθρο της τακτικής της επαναπροωώθησης ως αντιμετώπισης των μεταναστών που έρχονται με σάπιες βάρκες προς τα ελληνικά εδάφη μέσα από την δήθενη ασφαλή αποτροπή τους που συνίσταται στην πρόκληση κυματισμού από τα λιμενικά σκάφη προς τις βάρκες που χρησιμοποιούν οι μετανάστες.
«Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί τις Αρχές να διερευνήσουν τις συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα το περιστατικό, και το πώς ανθρώπινες ζωές χάθηκαν σε πλοιάριο υπό ρυμούλκηση», δήλωσε ο Laurens Jolles, Περιφερειακός Αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας για τη Νότια Ευρώπη.
Ο Οργανισμός του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει απευθύνει έκκληση σε κυβερνήσεις ευρωπαϊκών και άλλων χωρών να συνεργαστούν, προκειμένου να μειωθούν οι απώλειες ανθρώπινων ζωών όταν ακολουθούνται επικίνδυνα περάσματα στη Μεσόγειο και σε άλλα καίρια θαλάσσια σύνορα. Ο Οργανισμός επισημαίνει την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης των επιχειρήσεων διάσωσης στη θάλασσα, καθώς και τη δημιουργία διόδων νόμιμης μετανάστευσης ώστε να αποφεύγεται η επιλογή επικίνδυνων παράτυπων μετακινήσεων.