της Ιωάννας Μπαρτζίδη, μαθήτριας
Έχουν περάσει δύο χρόνια από τον Δεκέμβρη του 2008 και ήρθε η ώρα να πούμε ο ένας στον άλλο ιστορίες για το πώς ήταν τότε. Όμως πώς;
Μήπως όπως κάνουμε με το Πολυτεχνείο; «Ώρα τάδε και τάδε, τα τανκς βρίσκονται ήδη μπροστά απ’ την πύλη». Πρέπει λοιπόν οι αυτόπτες μάρτυρες να εξιστορήσουν τι συνέβη στα Εξάρχεια στις 6 Δεκεμβρίου; Και για τις μέρες που ακολούθησαν, το ίδιο; Και ποιοι είναι αυτόπτες μάρτυρες; Εμείς, θα έλεγε κανείς. Και είδαμε και ακούσαμε και συμμετείχαμε. Ο Δεκέμβρης όμως δεν είναι η μαρτυρία μας.
Ο καθένας μας θα μιλήσει αλλιώς για τον Δεκέμβρη. Αλλιώς θα μιλήσουν οι κάτοικοι Εξαρχείων, αλλιώς οι συμμαθητές του Γρηγορόπουλου από την σχολή Μοραΐτη, αλλιώς οι πολιτικοποιημένοι φοιτητές, αλλιώς το Μέγκα που τότε χάλκευε ειδήσεις, αλλιώς ο φωτογράφος του Ελεύθερου Τύπου που απολύθηκε, αλλιώς ο Μανώλης Γλέζος, αλλιώς ο χορευτής του γυμνού χάπενιγκ κι αλλιώς εγώ.
Εγώ, για παράδειγμα, δεν ήμουν στα Εξάρχεια. Δεν ήμουν καν στην Αθήνα. Το βράδυ της δολοφονίας άκουσα πως σκότωσαν έναν αναρχικό. Μετά κατάλαβα ότι δεν ήταν ακριβώς έτσι. Το πώς ήταν όμως δεν το έχω καταλάβει καλά ακόμη.
Κάπου άκουσα ότι τον Δεκέμβρη «κάναμε στροφή 180 μοίρες». Δεν νομίζω πως συμφωνώ. Ίσως κάναμε στροφή 360 μοίρες, γιατί, ώρες-ώρες, μοιάζει σαν να μην έχουμε αλλάξει θέση κι όμως έχουμε ακόμα την ζαλάδα της σβούρας. Είναι βέβηλο να λέω πως ο Δεκέμβρης γύρισε γύρω από τον εαυτό του; Ίσως, μα όχι πιο βέβηλο από εκείνο που λένε μερικοί, πως τάχα ο Δεκέμβρης προετοιμάστηκε από τα κινήματα του Μάη-Ιούνη. Κι άλλοι λένε πως η λάμψη της εξέγερσης είναι ακόμα ζωντανή. Ο Δεκέμβρης του 2008 όμως δεν είναι σαν τα Χριστούγεννα. Δεν λάμπει κάθε χρόνο. Ο Δεκέμβρης έλαμπε όσο ακόμα γυρνούσαμε, όσο ήμασταν ακόμα στην στροφή.
Και κάποιοι από μας είπαμε τότε πως θα μιλάμε γι’ αυτόν στα παιδιά μας. Αλλά ο Δεκέμβρης δεν είναι παραμύθι. Δεν είναι το παραμύθι που μας έλεγαν οι γονείς μας όταν ήμασταν μικροί. Δεν είναι η εξέγερση που «όλοι» περιμέναμε. Ο καθένας από μας έχει μέσα του την δική του ιστορία για το τι ήταν ο Δεκέμβρης, αλλά ούτε μία-μία, ούτε όλες μαζί δεν τον φτιάχνουν ξανά. Το κατάλαβα αυτό πολλές φορές. Μια απ’ όλες, όταν, μέσα στην Βουλή, κατά την διάρκεια των εργασιών της ΙΕ’ Συνόδου της Βουλής των Εφήβων, άκουσα τον επί Δεκέμβρη υπουργό Δημοσίας Τάξεως Βύρωνα Πολύδωρα να διευκρινίζει με ύφος σοβαρό «Τον Δεκέμβρη, δεν είχαμε νεκρούς», αναφερόμενος στις συγκρούσεις των διαδηλωτών με την αστυνομία. Το κατάλαβα όταν, προχτές, είδα μια συμμαθήτριά μου, αδιάφορη για τα πολιτικά (και πριν και τώρα και πάντα), ακόμα, δύο χρόνια μετά, να γυρίζει την καρέκλα της για να ακούσει καλύτερα τη συζήτηση που κάναμε για τότε. Νιώθω μεγάλη απορία, μεγάλο δέος μπροστά σε αυτές τις στιγμές. Γιατί σκέφτομαι ότι μπροστά στο γεγονός, το ιστορικό, αν θέλουμε, γεγονός, ή «όλοι» είμαστε όλοι, μαζί και ο κύριος Πολύδωρας, ή είμαστε ο καθένας μόνος του με την δική του ιστορία. Ή όλοι είμαστε αυτόπτες μάρτυρες ενός γεγονότος ή το μόνο που απέμεινε είναι μαρτυρίες δίχως γεγονός.
Κατ’ εμέ, ο Δεκέμβρης δεν ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ο Δεκέμβρης δεν έγινε επειδή «δεν ακουγόμασταν», ούτε επειδή «όλα αυτά τα βλέπει η νεολαία και εξεγείρεται» (Μανώλης Γλέζος, όπου όλα αυτά, η ψήφιση του 48ωρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση). Ο Δεκέμβρης ίσως να ήταν ότι σταματήσαμε να φοβόμαστε τι θα γίνει αν ξεχειλίσει το ποτήρι, σταματήσαμε να νοιαζόμαστε αν μας ακούνε προτού μιλήσουμε, σταματήσαμε να ρωτάμε «τραβάς τώρα; Ρε, μας παίρνει κάμερα;». Και τότε ήταν ίσως που όλες οι κάμερες στράφηκαν πάνω μας. Ευτυχώς δεν βγήκαμε στημένοι.
Μήπως τον Δεκέμβρη κάτι πήγε στραβά; Μήπως έπρεπε να τον είχαμε «χειριστεί» αλλιώς; Μήπως δεν ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα; Δεν με ενδιαφέρουν καθόλου τέτοιου είδους ερωτήματα. Κάποιος τότε έσπαγε μια βιτρίνα με κασμά, Αγίας Σοφίας και Τσιμισκή. Κάποιος τότε έλεγε «Ο θείος μου είναι αστυνομικός και δεν θα φωνάξω μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι. Τα άλλα συνθήματα όμως μ’ αρέσουν». Κάποιος φορούσε μπλούζα Κάρχατ και κρατούσε πανό «Δεκαπέντε χρονών νεκρός. Γιατί;» Κάποιοι θα μιλάμε με το 2008 ως σημείο αναφοράς και κάποιοι όχι. Κάποιοι θα πάμε ξανά στην πορεία αύριο και κάποιοι όχι. Αλλά ο Δεκέμβρης ήταν ότι πήγαμε τότε.
Ο Δεκέμβρης δεν μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε τα κοινά μας. Ο Δεκέμβρης δεν μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε «η γενιά των 700 ευρώ» αλλά ότι είμαστε μια γενιά. Ότι μας έλαχε να ζήσουμε την ίδια Ιστορία. Για κάποιους από μας ήταν ίσως ο ίδιος ο Δεκέμβρης το μόνο μας κοινό. Το μόνο που έχουμε συνειδητοποιήσει. Αλλά αυτό δεν με φοβίζει. Και οι χιλιάδες διαφορετικές ιστορίες που έχουν μαζευτεί, κι αυτές δεν με φοβίζουν. Και το ότι μοιάζει να μην έχουμε αλλάξει θέση, κι αυτό δεν με φοβίζει. Γιατί τον Δεκέμβρη τον ζήσανε κι αυτοί καλά, κι εμείς καλύτερα.