Στην τελευταία θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται η Ελλάδα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα. Στην παγκόσμια κατάταξη, σύμφωνα με τους RSF, η Ελλάδα βρίσκεται στη θέση 107 επειδή το Τσαντ έπεσε αρκετά με αποτέλεσμα η θέση 108 να γίνει 107 ωστόσο καταγράφει χειρότερη βαθμολογία από την περσινή χρονιά.
Σύμφωνα με την έρευνα, η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα υπέστη σοβαρά πλήγματα μεταξύ του χρονικού διαστήματος 2021 και 2023, μεταξύ άλλων και εξαιτίας του σκάνδαλο υποκλοπών που αποκάλυψε ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) παρακολουθούσε αρκετούς δημοσιογράφους. Το σκάνδαλο των υποκλοπών αποτελεί, όπως αναφέρεται στην έκθεση, «τη μεγαλύτερη παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2022 και εξηγεί γιατί η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη κατάταξη από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ στον Δείκτη του 2023».
Στην έκθεση ως πλήγμα αναφέρονται οι αγωγές SLAPP (Στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού) που είναι πλέον συχνές ενώ ακόμη πιο ανησυχητικό για τους RSF είναι ότι η δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το 2021 δεν εξιχνιάστηκε ποτέ.
Όσον αφορά στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης η έκθεση των Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα αναφέρει ότι αυτό είναι αρκετά πολωμένο και ότι η εμπιστοσύνη του κόσμου προς τα ΜΜΕ είναι στην Ελλάδα από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια.
« Λίγοι μεγάλοι ιδιωτικοί όμιλοι, όπως η Alter Ego Media, συνυπάρχουν με εκατοντάδες διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης, γεγονός που συμβάλλει στον υψηλό κατακερματισμό του τοπίου των μέσων ενημέρωσης. Ομοίως, λίγοι επιχειρηματίες διευθύνουν τη συντριπτική πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης, ενώ παράλληλα εμπλέκονται και σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς. Ορισμένοι από αυτούς έχουν στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ της χώρας».
Κάνουν, ακόμη, λόγο για την μειωμένη δημοσιογραφική ανεξαρτησία στα δημόσια ΜΜΕ, που παραμένουν ελεγχόμενα από το Μαξίμου, ενώ αρνητικά αξιολογείται και ο ρόλος του ΕΣΡ εξαιτίας των καθυστερημένων και αναποτελεσματικών παρεμβάσεών του. Σημειώνεται δε ότι ούτε η σημερινή, ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση δεν βοήθησαν ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια του ΕΣΡ. Παράλληλα δεν παραλείπουν να κάνουν αναφορά στην «αμφιλεγόμενη» Επιτροπή Δεοντολογίας που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα τονίζουν τον έλεγχο των δημόσιων ΜΜΕ από το Μαξίμου επισημαίνοντας τη μειωμένη δημοσιογραφική ανεξαρτησία ενώ παράλληλα σημειώνουν ότι η λειτουργία του ΕΣΡ είναι αργή και αναποτελεσματική. Στην έκθεση αναφέρεται ακόμη ότι η η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) που βρίσκεται υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού, συμμετείχε στην παρακολούθηση δημοσιογράφων, πολλοί από τους οποίους έγιναν στόχος του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator.
Η οργάνωση τονίζει ακόμη ότι «παρά τις συνταγματικές εγγυήσεις, η ελευθερία του Τύπου έχει αμφισβητηθεί σε νομοθετικό επίπεδο. Η νέα νομοθεσία που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο, με σκοπό να παρέχει στους πολίτες καλύτερη προστασία από αυθαίρετες παρακολουθήσεις, ως απάντηση στο σκάνδαλο υποκλοπών “Predatorgate”, υπολείπεται των ευρωπαϊκών προτύπων» Παράλληλα χαρακτηρίζουν ως «αμφιλεγόμενη» Επιτροπή Δεοντολογίας που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Ρόλο στην κατάταξη που έλαβε η χώρα παίζει, σύμφωνα με την έκθεση, περιστατικά βίας κατά δημοσιογράφων μεγάλων ΜΜΕ καθώς και περιστατικά σεξιστικής συμπεριφοράς στον χώρο εργασίας που έχουν καταγγείλει γυναίκες δημοσιογράφοι.
Τέλος, η έκθεση σημειώνει ότι η αστυνομία καταφεύγει τακτικά στη βία και σε αυθαίρετες απαγορεύσεις για να παρεμποδίσει τη δημοσιογραφική κάλυψη των διαδηλώσεων και της προσφυγικής κρίσης στα νησιά με την οργάνωση να αναφέρεται σε περιστατικό αστυνομικής δίωξης εναντίον φωτορεπόρτερ που συνελήφθη επειδή κάλυπτε μια αστυνομική επιχείρηση στην Αθήνα αλλά και άλλο περιστατικό αδικαιολόγητης αστυνομικής βίας εναντίον δημοσιογράφου που κέρδισε το δικαστήριο δώδεκα χρόνια μετά.
Αναλυτικά οι κατατάξεις της Ελλάδας στις 180 χώρες που εξετάστηκαν:
Συνολική αξιολόγηση: 107η (από 108η το 2022)
- 134η στον οικονομικό δείκτη
- 130η στον κοινωνικό δείκτη
- 100η στον πολιτικό δείκτη
- 92η στον νομικό δείκτη
- 91η στον δείκτη ασφάλειας
