Έχω κάποια πράγματα στο μυαλό μου, άλλα δικά μου κι άλλα δανεικά. Προσπαθώ με βάση αυτά να σχηματίσω μια ιδέα για τον κόσμο, να χτίσω μια θεωρία που θα καταφέρνει να μου εξηγήσει εν μέρει ή εν όλω τη ζωή. Δεν το κάνω αυτό επειδή είναι υποχρεωτικό, αλλά γιατί το θέλω. Θα μπορούσα να μην το κάνω και να με ενδιαφέρουν αποκλειστικώς άλλα θέματα: καριέρα, θρησκεία, οικογένεια. Έχω όμως ανάγκη να απασχολώ το μυαλό μου με κάτι, καθώς θα παλεύω να παραμείνω ζωντανός κάθε μέρα σε έναν κόσμο εχθρικό. Επειδή όλα αυτά είναι σκέψεις, έχω την πολυτέλεια να προσθέτω και να αφαιρώ ανέξοδα. Κάποιες φορές το κάνω αυτό επειδή κάτι δοκίμασα και πέτυχε ή απέτυχε. Πιστεύω ακράδαντα ότι σε αυτό το σύντομο πέρασμά μας από τον πλανήτη, σημασία έχει η ποιότητα των επιλογών μας και όχι αν επιτύχαμε κάποιο αποτέλεσμα.
Παρόλα αυτά, θεωρώ συγχρόνως απαραίτητο να μπορώ να αντιληφθώ έστω κάποια ψήγματα από τα αποτελέσματα των προσπαθειών που γίνονται. Δεν απαιτώ να επιτευχθεί το σύνολο των διεκδικήσεων εφάπαξ. Για να πάρω κουράγιο και να μην το βάλω κάτω, μου αρκεί να έχω μια θετική ανατροφοδότηση, ένα feedback ότι κάτι άλλαξε, έστω και μικρό, ότι ανυψώθηκε ελαφρώς το κατώφλι και μπορούμε να περπατάμε λιγότερο σκυφτοί στο νέο τούνελ. Αποδεχόμενος πως το επίπεδο δυσκολίας είναι μεγάλο, δεν έχω υπερβολικές απαιτήσεις για καταιγιστικές αλλαγές. Δεν έχω πρόβλημα με το αν, στην πορεία προς την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία, ο πολιτικός φορέας που συμμετέχει πλειοψηφικά στην κυβέρνηση ασκήσει σοσιαλδημοκρατική πολιτική. Έχω όμως πρόβλημα με το αν τεθεί ως όριο στην ασκούμενη πολιτική η σοσιαλδημοκρατία γιατί τότε είναι βέβαιο πως τελικά θα υιοθετηθούν και θα υπερισχύσουν νεοφιλελεύθερες-καπιταλιστικές μέθοδοι. Εξάλλου, ξέρω πως οι απότομες μεταβολές σπάνια συντελούνται εκτός επαναστατικής περιόδου και απέχουμε ακόμη από το να βρισκόμαστε σε τέτοια. Παρά το ότι η συνεχιζόμενη πίεση ενδεχομένως να προκαλέσει επίσπευση κάποιων καταστάσεων. Παρά το ότι ίσως να είναι και δική μας ευθύνη να διαμορφώσουμε αυτές τις συνθήκες και να μην τις αναβάλλουμε για ένα πιο ευνοϊκό μέλλον, καθώς ποτέ δε θα είναι ευνοϊκές οι προϋποθέσεις.
Μπορώ όμως να δω τις μέχρι τώρα εξελίξεις ως κομμάτι αυτής της διαδικασίας. Είτε πρόκειται για την προοπτική σταδιακής βελτίωσης της καθημερινότητας μέσω της ασκούμενης πολιτικής όπως αυτή διαμορφώθηκε ως προσπάθεια εξεύρεσης ισοδύναμων μέτρων μέσα στο εξαιρετικά ασφυκτικό πλαίσιο του 3ου μνημονίου. Είτε πρόκειται για τη διαπίστωση των ορίων της επιχειρούμενης στρατηγικής εντός της ευρωζώνης και την ανάγκη εξεύρεσης και εφαρμογής λύσεων και πρακτικών που θα δώσουν στη χώρα τη δυνατότητα ανεξάρτητης άσκησης τόσο της δημοσιονομικής όσο και της νομισματικής πολιτικής.
Είναι προφανές πως δεν μπορούν να συμβούν και τα δύο. Οπότε καλούμαστε όλοι να πάρουμε θέση. Να ζυγίσουμε μέσα μας τη λογική και το συναίσθημα, να συνεκτιμήσουμε τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας και με βάση τις προσλαμβάνουσες και την ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα μας να στηρίξουμε με λιγότερο ή περισσότερο πάθος τη μία ή την άλλη επιλογή. Παγιδευμένοι σε μια μανιχαϊστική θεώρηση της πραγματικότητας, σε ένα παράλληλο ασπρόμαυρο σύμπαν από το οποίο δε θα μπορέσουμε ποτέ να αποδράσουμε. Δημιουργούμε τις ιδιωτικές αυτοεκπληρούμενες προφητείες μας και περνάμε τη ζωή μας πασχίζοντας να τις επιβεβαιώσουμε. Υψώνουμε πανύψηλα τείχη, περιχαρακώνουμε τις ιδέες μας κι από τις πολεμίστρες αντιμαχόμαστε όχι μόνο τον πανθομολογούμενο ταξικό εχθρό αλλά και την όποια διαφορετική από τη δική μας άποψη. Ανάγουμε σε απόλυτη αλήθεια την εκδοχή που ικανοποιεί τις δικές μας ανησυχίες και την υπερασπιζόμαστε αρνούμενοι εμμονικά, όχι να δεχτούμε αλλά ούτε καν, να ακούσουμε οποιασδήποτε από τις πλείστες όσες διαφορετικές εκδοχές της πραγματικότητας.
Κάποια στιγμή είχα υποστηρίξει ότι άλλος δρόμος για την κοινωνική ειρήνη και ευημερία δεν υπάρχει εκτός από αυτόν που περνά μέσα από την με κάθε τρόπο προσπάθεια ανατροπής του ισχύοντος κοινωνικο-οικονομικο-πολιτικού συστήματος ώστε να αλλάξουν οι συσχετισμοί δυνάμεων και να έρθει στο προσκήνιο μια ανθρωποκεντρική θεώρηση των πραγμάτων, απαλλαγμένη από κάθε είδους διακρίσεις. Ανάγοντας σε βασικό πιστεύω μου την παραπάνω φράση, μετά από χρόνια μοναχικής παρουσίας στις κινηματικές διαδηλώσεις η οποία ξεκίνησε από τα αντιπολεμικά συλλαλητήρια και τις πορείες ενάντια στην παγκοσμιοποίηση στη Θεσσαλονίκη το 2003, κι αφού διαπίστωσα την έλλειψη σαφούς πολιτικού οράματος στις πλατείες το 2011, αποφάσισα να απολέσω συνειδητά την ιδιότητα του ανένταχτου και απλού ψηφοφόρου και να παρακολουθήσω από κοντά τις διεργασίες του μόνου κόμματος που είχα ψηφίσει ποτέ, εκείνου του συνασπισμού κομμάτων και οργανώσεων της ριζοσπαστικής αριστεράς που κατείχε περιφερειακή θέση στο αστικό κοινοβούλιο και δεν είχε ακόμη κάνει λόγο για κυβέρνηση της Αριστεράς.
Αν ισχύει ότι το πλαίσιο της πολιτικής δράσης καθορίζεται από το υπάρχον καθεστώς, τότε ένας μη βίαιος τρόπος να αλλάξουν οι εγκαθιδρυμένες καταστάσεις είναι η συμμετοχή στις πολιτικές διαδικασίες της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας με όρους δυναμικής παρέμβασης και ανατροπής. Η απαξίωση της πολιτικής μέσα από τη δικαιολογημένη αλλά συγχρόνως ισοπεδωτική φράση “όλοι ίδιοι είναι” οδηγεί στην ιδιώτευση και την επικράτηση του ατομικισμού που είναι θεμελιώδης αρχή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Ευνοεί επομένως την διατήρηση του ήδη υπάρχοντος. Η αποχή, εφόσον δεν συνοδεύεται από μία αντιπρόταση, καταγράφεται απλώς σαν ένα ανενεργό ποσοστό των πολιτών. Ζωντανών ή πεθαμένων που δεν διαγράφηκαν ακόμη από τους εκλογικούς καταλόγους.
Οφείλω να παραδεχτώ ότι η εμπειρία της συμμετοχής υπήρξε άκρως ενδιαφέρουσα και αποτέλεσε μια από τις πλέον ανανεωτικές περιόδους της ζωής μου, καθώς στην προσπάθεια να ικανοποιηθεί η ανάγκη της συντροφικότητας αλλά και η όποια ματαιοδοξία περί προβολής και αποδοχής, το “εγώ” υποκλίνεται και υπηρετεί το “εμείς”.
Διάφορες εκτιμήσεις για τους λόγους για τους οποίους αυτό το ενωτικό εγχείρημα οδηγήθηκε σε διάσπαση τον Αύγουστο του 2015 μετά τη σύναψη του 3ου μνημονίου μπορεί κανείς να διαβάσει σε ενδιαφέροντα άρθρα πολλών αποχωρησάντων μελών, τις απόψεις των οποίων παρακολουθούσα για χρόνια σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα της Αριστεράς. Η πλειονότητα αυτών των ανθρώπων δεν έχει αποσύρει μόνο την εμπιστοσύνη της στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά, αρνούμενη να αποστρατευθεί, προσφέρει κριτική στήριξη στο νεοπαγές κόμμα που προέκυψε από τη διάσπαση και φιλοδοξεί να εκπροσωπήσει τη δυναμική του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος. Στα ίδια κείμενα παρουσιάζονται αξιόλογες εκτιμήσεις για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει το αντιμνημονιακό κομμάτι της ριζοσπαστικής αριστεράς που δεν δέχεται να εγκλωβιστεί στα στενά όρια της άποψης ότι δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο εκτός της εφαρμοζόμενης πολιτικής, της αποδοχής δηλαδή ότι τα μνημόνια είναι μονόδρομος στην παρούσα φάση της καπιταλιστικής κρίσης.
Κατανοώ ότι ο σχεδόν μόνιμος αρνητικός συσχετισμός δυνάμεων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο δεν μπορεί να αποτελεί συνεχή δικαιολογία για την παραπομπή στο απώτερο μέλλον της όποιας ρηξικέλευθης και ριζοσπαστικής πρότασης.
Κατανοώ ότι το 6μηνο των διαπραγματεύσεων κατέδειξε με τον πιο επώδυνο τρόπο την αδιαλλαξία των εταίρων στην ευρωζώνη και την ΕΕ οι οποίοι δεν θα επιτρέψουν να δημιουργηθεί θετικό προηγούμενο αντιτιθέμενης σε αυτούς άποψης που θα έχει επιτύχει ευνοϊκή συμφωνία.
Κατανοώ επίσης ότι η αναβολή του έκτακτου συνεδρίου λόγω της προκήρυξης εκλογών στέρησε από τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ την ευκαιρία να δώσουμε μια -τελευταία;- εσωκομματική μάχη, οπότε το κόμμα πάει στις 20 Σεπτέμβρη και με ορίζοντα τετραετίας με προεκλογικό πρόγραμμα που απέχει από την πολιτική απόφαση του ιδρυτικού συνεδρίου και το οποίο δεν συναποφασίστηκε με ευρεία συλλογική διαδικασία. Αυτή η ευκαιρία χάθηκε και οι αποχωρήσεις μελών πανελλαδικά δυσχεραίνουν το συσχετισμό δυνάμεων.
Μέχρι τώρα η άποψη που θεωρούσα σωστή ήταν μειοψηφική στην κοινωνία. Το κόμμα μου έπαιρνε μονοψήφια ποσοστά στις εκλογές. Το γεγονός ότι απολαμβάνει πια στήριξη και αποδοχή από μεγαλύτερο ποσοστό κόσμου ο οποίος δεν έχει όμως ριζοσπαστικοποιηθεί, με κάνει να αναρωτιέμαι για το αν η άποψη αυτή είναι ακόμη σωστή ή έχει λάθη και πρέπει να επικαιροποιηθεί.
Εφόσον θεωρείται ότι πρέπει να αξιοποιηθούν και τα μέσα που παρέχει η αστική δημοκρατία, είναι απαραίτητο να καταστεί εφικτή η εργαλειακή και αποτελεσματική αλληλεπίδραση με την πλειοψηφία της κοινωνίας. Γιατί, όσον αφορά την εκλογική διαδικασία, από τη στιγμή που επιλέγεται η διεκδίκηση της κυβερνητικής εξουσίας, αυτή θα την παραχωρήσει δια της ψήφου η πλειοψηφία. Η ίδια πλειοψηφία που στήριζε μέχρι τώρα το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ.
Δε θα επεκταθώ περισσότερο γιατί δεν θέλω αυτό το κείμενο να ολοκληρωθεί στις 21 Σεπτέμβρη. Και πάλι θα παραπέμψω σε πολύ αξιόλογα άρθρα γνώμης που είναι διαθέσιμα στο alterthess.gr, το rednotebook.gr και αλλού. Θέλω όμως να κλείσω με τις εξής τελευταίες σκέψεις: οι επιλογές που κάνουμε είναι υπόθεση προσωπική αλλά τις συνέπειες που προκύπτουν θα τις βιώσουμε όλοι κι επομένως ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη των εκτιμήσεων που κάνει και του τρόπου με τον οποίο δρα με βάση τα δεδομένα που έχει.
Είτε επιλέγεις να κινηθείς σε απόλυτη συμφωνία με τις αρχές σου και ρισκάρεις να επιστρέψεις σε μονοψήφια ποσοστά προτείνοντας αυτό που θεωρείς σωστό είτε ρισκάρεις τις αρχές σου κυνηγώντας μεγαλύτερα ποσοστά προτείνοντας αυτό που θεωρείς ότι θα δουλέψει.
This is the case.
*Εικόνα από πίνακα του Νίκου Γυφτάκη