Αίτηση ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος με το οποίο εγκρίθηκε το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) στην περιοχή της ΔΕΘ κατέθεσε η Κίνηση Πολιτών «ΔΕΘ – Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη».
Στο πλαίσιο αυτό δόθηκε το πρωί της Τρίτης συνέντευξη Τύπου, στην οποία συμμετείχαν ως ομιλητές ο Κώστας Νικολάου, επισκέπτης καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο ΑΠΘ, η Ιφιγένεια Καμτσίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, και ο Νίκος Παπαμίχος, καθηγητής Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ.
Ο κ. Νικολάου υπενθύμισε ότι το πάρκο στον χώρο της ΔΕΘ δεν είναι μια πρωτότυπη ιδέα της Κίνησης Πολιτών, αλλά μια ήδη κατατεθειμένη πρόταση για τον μητροπολιτικό σχεδιασμό της Θεσσαλονίκης επεξεργασμένη από δεκάδες επιστήμονες, που είχε περάσει από διαβούλευση και είχε ενταχθεί στο Ρυθμιστικό Σχέδιο της πόλης. Το Σχέδιο αυτό μάλιστα είχε περάσει από τη Βουλή ήδη το 2014, σε εποχή οικονομικής κρίσης δηλαδή όπου όλα ήταν μετρημένα και δεν υπήρχε περιθώριο για μεγαλόστομες εξαγγελίες χωρίς την ανάλογη τεκμηρίωση. Στο ανεδαφικό πρότζεκτ της λεγόμενης «ανάπλασης» που προωθείται σήμερα, με τα φαραωνικά κτίρια, το πανύψηλο ξενοδοχείο και το τεράστιο υπόγειο πάρκινγκ που θα συγκεντρώσει ακόμη περισσότερα οχήματα στο κέντρο, ο κ. Νικολάου αντιπαρέβαλε την πρόταση της Κίνησης Πολιτών για μητροπολιτικό πάρκο, που θα αποφορτίσει το κέντρο της πόλης από την πολλαπλή επιβάρυνση που υφίσταται σήμερα, θα αποκεντρώσει την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και θα αναβαπτίσει τη ΔΕΘ διατηρώντας τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας κτίριά της για ελαφρές εκθεσιακές δραστηριότητες.
Η κ. Καμτσίδου αναλύοντας τη νομική διάσταση της υπόθεσης μίλησε καταρχήν για μια «δίκη νομιμότητας», η οποία δεν γίνεται για να προστατευθούν τα συμφέροντα των προσφευγόντων, αλλά για να γίνει σεβαστή μια αξία που έχει αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ (με την απόφαση 4813) ως θεμελιώδες δικαίωμα και που προστατεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα ήδη από το 1975: το περιβάλλον. Ανέπτυξε σύντομα τους επτά λόγους ακύρωσης που άπτονται τόσο τεχνικών όσο και νομικών ζητημάτων αναφορικά με την έγκριση του ΕΠΣ. Οι λόγοι αυτοί, που αποκρυσταλλώνουν σε νομική μορφή το πλήθος των επιχειρημάτων που η Κίνηση έχει επεξεργαστεί και δημοσιοποιήσει εδώ και πολλούς μήνες, είναι οι εξής:
- Ένας υποκείμενος, ειδικός σχεδιασμός, όπως το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, δεν μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με τις προβλέψεις ενός υπερκείμενου, γενικού χωροταξικού σχεδιασμού, όπως το Ρυθμιστικό Σχέδιο.
- Υπάρχει ανεπίτρεπτη ανάμιξη και νόθευση χρήσεων γης, καθώς σχεδιάζεται η λειτουργία δραστηριοτήτων άσχετων με την εκθεσιακή δραστηριότητα του χώρου.
- Δεν έχει εκπονηθεί κυκλοφοριακή μελέτη, ή εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κυκλοφοριακή επιβάρυνση, όπως θα έπρεπε.
- Δεν λαμβάνεται μέριμνα για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως προβλέπει και το Σύνταγμα, καθώς σχεδιάζεται να κατεδαφιστούν κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας.
- Δεν υπάρχει εισήγηση από την αρμόδια υπηρεσία, τη Διεύθυνση Τοπογραφικών Εφαρμογών.
- Το ποσοστό του πράσινου και γενικά των ελεύθερων και κοινόχρηστων χώρων μειώνεται.
- Υπάρχουν διάφορες εκκρεμότητες με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής, κάτι που επιδρά στην πολεοδόμησή της.
Ο κ. Παπαμίχος τόνισε ότι η Κίνηση Πολιτών κάθε άλλο παρά αντίθετη είναι στη λειτουργία της ΔΕΘ, και γι’ αυτό η πρότασή της είναι να παραμείνει στον χώρο ως έκθεση και όχι ως ένα σύνολο άλλων ιδιωτικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Όπως είπε, όλο αυτό γίνεται επειδή το σχέδιο δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από δημόσιους πόρους. Ωστόσο, όπως εκτιμάται, το υπέρογκο κόστος δεν θα μπορεί να αποπληρωθεί από τους ιδιώτες, και με βάση τις ρήτρες που υπάρχουν θα επιβαρυνθεί και πάλι το δημόσιο, δηλαδή η πόλη και οι πολίτες. Αντίθετα, για το μητροπολιτικό πάρκο σημείωσε ότι υπάρχουν πόροι, που έχουν σχέση κυρίως με περιβαλλοντική προστασία. Υπενθύμισε ότι τα προηγούμενα πολεοδομικά σχέδια προέβλεπαν μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στη δυτική Θεσσαλονίκη επειδή έβλεπαν το πολεοδομικό συγκρότημα συνολικά και υπογράμμισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική συνοχή δίχως χωρική δικαιοσύνη.
Τέλος, όλοι οι ομιλητές τόνισαν ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καν έναρξη εργασιών και ότι η λεγόμενη «ανάπλαση» είναι απλώς ένα σχέδιο που αναζητά χρηματοδότηση. «Προσφεύγουμε τώρα, ακριβώς επειδή όλα είναι ακόμη στον αέρα».
