Επιστολή στο Συνήγορο του Πολίτη και τη Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς απέστειλαν μέλη της Κίνησης Πολιτών «Μετέωρα για όλους» καταγγέλλοντας νέες καταστροφικές, μη αναστρέψιμες παρεμβάσεις στην Α’ Αρχαιολογική Ζώνη Μετεώρων. Η επιστολή κοινοποιείται στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, τον Δήμο Καλαμπάκας, την ΕΟΑΑ και τα ΜΜΕ.
Οι παρεμβάσεις που καταγγέλλουν αφορούν τη διάνοιξη αμαξιτού δρόμου και κλίμακα πρόσβασης στο οροπέδιο του ακατοίκητου/απροσπέλαστου Βράχου «Αγ. Μονή».
Στις 15 Φεβρουαρίου 2023 τους περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη στην Α’ Αρχαιολογική ζώνη Μετεώρων, Μνημείο Unesco και περιοχή Natura 2000. Όπως καταγγέλλουν εκχερσώθηκε παρθένα έκταση σε μήκος τουλάχιστον 200 μέτρων, στην οποία, πριν την εκχέρσωση, εντοπιζόταν αρχαιολογικά κατάλοιπα αλλά και μικρότεροι βράχοι φυσικού μετεωρίτικου ανάγλυφου, και διανοίχθηκε αμαξιτός δρόμος (!) που καταλήγει στη βάση του βράχου της Αγίας Μονής.
Οι πληροφορίες, σύμφωνα με την Κίνηση Πολιτών, συνέκλιναν ότι η εκχέρσωση, διάνοιξη και καταστροφή έγινε με πρωτοβουλία της μονής Βαρλαάμ.
«Στις 8 Απριλίου μας περίμενε μια ακόμα δυσάρεστη και πρωτοφανής κατάσταση: Στο πίσω μέρος του βράχου Αγ. Μονή, βρίσκεται πλέον εγκατεστημένη μια πραγματικά πελώρια βαριά κατασκευή-μεταλλικό κιγκλίδωμα από τη βάση ως την κορυφή του βράχου! Σημειώνεται ότι η κατασκευή εδράζεται πάνω σε κτηριακά κατάλοιπα, μάλλον ανήκοντα στην εγκαταλελειμμένη μονή. Έγιναν δε αυτά χωρίς εποπτεία ή άμεση επίβλεψη από αρμόδιο φορέα ενώ δεν υπάρχει καμία σήμανση π.χ. ανάρτηση πληροφοριακής πινακίδας με αναγραφή άδειας».
Μάλιστα, όπως καταγγέλλουν, προφορικά ή γραπτά στα τοπικά μέσα διαδόθηκε ότι οι εργασίες έχουν λάβει άδεια από την ΕΦΑ Τρικάλων και πρόκειται για «αναστύλωση» (sic)1) του κατεστραμμένου εγκαταλελειμμένου ιστορικά μοναστηριού.
Μετά από επίσκεψή τους στις 10 Απριλίου ενημερώθηκαν προφορικά από την Έφορο Αρχαιοτήτων Τρικάλων ότι υπάρχει κάποιου είδους «άδεια», χωρίς όμως να λαμβάνουν πληροφορίες τόσο για το περιεχόμενο όσο και για το όργανο που την εξέδωσε. Ωστόσο, όπως τονίζουν τα μέλη της Κίνησης Πολιτών, δεν φαίνεται να έχει αναρτηθεί στη Διαύγεια οποιαδήποτε σχετική άδεια. Επίσης δεν υπάρχει στις ημερήσιες διατάξεις του ΚΑΣ οποιοδήποτε σχετικό θέμα για συζήτηση και απόφαση το τελευταίο έτος. Ούτε υπάρχει οτιδήποτε σε περιοδική αναφορά προς την Unesco, ούτε έχει εκπονηθεί σχέδιο διαχείρισης που να τα αναφέρει, βάσει της συνθήκης.
Τα μέλη της Κίνησης «Μετέωρα για Όλους» αναφέρουν τον επιπρόσθετο προβληματισμό που τους προκάλεσε «και η ρητή άρνηση της αρμόδιας Εφόρου να ανταποκριθεί στο μετέπειτα γραπτό αίτημα μας να μας ενημερώσει ως ενεργούς πολίτες και κατοίκους της περιοχής για την “άδεια διάνοιξης δρόμου και την κατασκευή ικριωμάτων επί του βράχου Αγία Μονή”, της οποίας την ύπαρξη η ίδια προφορικά ανέφερε!»2
«Καθώς πρόκειται για μεγάλη παρέμβαση με ανεπίστρεπτες επιπτώσεις σε πολλαπλώς προστατευόμενη Α’ αρχαιολογική ζώνη, και μάλιστα και από την σύμβαση της Unesco, αυτή δεν όφειλε να τεθεί υπό την κρίση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, να γίνει και εγκριθεί η ανάλυση αρνητικών επιπτώσεων για το Μνημείο και να περιληφθεί σε σχέδιο Διαχείρισης της Unesco;» διερωτούνται.
Τονίζουν ακόμη ότι από τις σχετικές αυτοψίες του Συνηγόρου του Πολίτη, τις εκτεταμένες αναφορές/καταγγελίες πολιτών επί εξαετία, που έχουν επιβεβαιωθεί από κρατικά όργανα, περιλαμβανομένης της Κεντρικής Αρχαιολογικής υπηρεσίας, η δράση αυτή δεν είναι μεμονωμένη. Υπενθυμίζουν το τελικό πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2019 με θέμα “Πολιτιστική και περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής των Μετεώρων” που καταληκτικά αναφέρει: «ο Συνήγορος του Πολίτη καλεί, κατά το άρθρ. 4 § 5 του ν. 3094/2003, τους αρμοδίους Υπουργούς Πολιτισμού & Αθλητισμού, καθώς και Περιβάλλοντος & Ενέργειας να αναλάβουν τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση και προστασία της εξέχουσας σημασίας περιοχής των Μετεώρων, καθώς και να διερευνήσουν συνολικά το ζήτημα και να τοποθετηθούν στα αναδειχθέντα, με το παρόν πόρισμα, ζητήματα διοικητικής δράσης.»
«Μεταξύ των 9 προτάσεων του Συνηγόρου υπενθυμίζουμε τις εξής, απολύτως σχετικές και με τις πρόσφατες παρεμβάσεις στην Α΄ Ζώνη Μετεώρων και κατάλοιπα:
– «1. Έλεγχο των αρμοδίων υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ σχετικά µε την πληµµελή άσκηση των καθηκόντων τους.
– 2. Παραπομπή των υπαιτίων στον αρμόδιο εισαγγελέα για βλάβη και αλλοίωση μνημείου
– 3. Αυστηρή τήρηση των όρων των ΥΑ που εγκρίνουν τις αρχιτεκτονικές μελέτες των Ιερών Μονών και παραπομπή των υπαιτίων στη δικαιοσύνη εφόσον δεν τηρούνται οι όροι των ΥΑ … ».
Τα μέλη της Κίνησης «Μετέωρα για Όλους» ( Δώρα Νούσια, Μηχανικός ΗΥ Βασίλης Θεοδώρου, υπαίθριες δραστηριότητες, κάτοικος Καλαμπάκας, Παναγιώτης Θεοδώρου, τεχνικός κατασκευών, κάτοικος Καστρακίου Μετεώρων και Γιώργος Ντάπας, υπαίθριες δραστηριότητες, κάτοικος Καλαμπάκας με την επιστολή τους ζητούν ενημέρωση για τα παρακάτω ζητήματα:
– Αν έχει εκδοθεί άδεια από την Aρχαιολογική υπηρεσία και με έγκριση του ΚΑΣ μετά από αίτημα ιδιώτη (i) για την εκτέλεση της εκχέρσωσης και καταστροφής ερειπίων και μικρών βράχων ανάγλυφου στη βάση του βράχου της Αγ. Μονής, (ii) για διάνοιξη δρόμου, και (iii) για την εγκατάσταση της βαρέας μεταλλικής, και τον σκεπτικό τους, καθώς και σε ποιον φορέα δόθηκε άδεια.
– Αν έχει εκδοθεί άδεια σε ιδιώτη (iv) για εκτέλεση οποιαδήποτε μελέτης που αφορά κατασκευή ή μετακίνηση /καταστροφή/αποτύπωση ερειπίων επί του οροπεδίου βράχου της ακατοίκητης και ερειπιώδους Αγ. Μονής.
– Αν τα παραπάνω και συνολικά το πολλαπλώς αναφερόμενο «σχέδιο» των 6 ενεργών με ΦΕΚ Μονών Μετεώρων, για κατασκευή νέων μοναστηριών και προσβάσεων επί ερειπιωδών προστατευόμενων καταλοίπων επί ακατοίκητων/απροσπέλαστων βράχων, είναι συμβατά με την συνθήκη Unescoκαι έχουν ενταχθεί σε ολοκληρωμένο Σχέδιο Διαχείρισης του Unesco site Μετεώρων, ως οφείλουν βάσει της Συνθήκης. Επικαλούμενοι την μακρά ενασχόλησή μας ως ενεργοί πολίτες με τα θέματα αυτά, την γνώση και αγάπη μας για τον χώρο, την προτέρα συνεργασία μας με την Κεντρική Αρχαιολογική υπηρεσία τόσο με έγκυρες πληροφορίες και τεκμήρια όσο και με την άμεση συνδρομή όταν μας το ζητήσατε για την αναρριχητική ασφαλή πρόσβαση ομάδας αρχαιολόγων σας για αυτοψίες επί απροσπέλαστων βράχων και βραχομονοπατιών, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε τα εξής:
– Να αναθεωρήσετε τυχόν άδειες που έχουν εκδοθεί παρατύπως ή αποσπασματικά χωρίς μελέτη επιπτώσεων ή χωρίς γνώση και εισήγηση/σύμφωνη γνώμη της Κεντρικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και Απόφασης ΚΑΣ.
– Να σταματήσετε με σήμα σας τις καταστροφικές, παρεμβατικές, μη αναστρέψιμες εργασίες και να φροντίσετε για την άμεση αφαίρεση της βαριάς Κατασκευής. Να προστατεύσετε το χώρο με φύλαξη, ιδίως του σημείου.
– Να μας δεχθείτε ως ενεργούς πολίτες και κατοίκους σε ακρόαση από όργανα που θα εξετάσουν ή επανεξετάσουν τα θέματα αυτά.
– Τέλος, ζητούμε να εφαρμόσετε τις προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη στο από 2019 τελικό πόρισμά του, για το σύνολο των καταγραμμένων τουλάχιστον καταστροφών στο Μνημείο των Μετεώρων.
-
Είναι γνωστές αναφορές ότι στα ‘σχέδια’ της Μονής Βαρλαάμ – και των υπολοίπων 5 ενεργών με ΦΕΚ μονών – είναι η «αναστύλωση», όπως την ονομάζουν του κατεστραμμένου/εγκαταλελειμμένου μοναστηριού, πενιχρά ερείπια του οποίου βρίσκονται στην απροσπέλαστη κορυφή του ομώνυμου βράχου Αγ. Μονή. Βεβαίως, επιστημονικά δεν είναι δυνατό να γίνει αναστήλωση, ούτε καν ανακατασκευή επί γνωστών ή επακριβώς ανακτηθέντων σχεδίων από τεκμήρια ή ιστορική γνώση. Πρόκειται περί παρανόμου σχεδίου Νέας Κατασκευής, απαράδεκτης από κάθε άποψη για το Μνημείο, το οποίο προβάλλεται διαρκώς από το 1992 και μετά, από κύκλους μοναχών των ενεργών με ΦΕΚ μονών, με ψευδεπίγραφο τρόπο και για ένα σύνολο άλλους ακατοίκητους από αιώνες Βράχους. Το παράνομο συνολικό ‘Σχέδιο’ εκτελείται ήδη την τελευταία 10ετία με πλήθος καταστροφικών, επεκτατικών, σύγχρονων αυθαιρέτων κατασκευών, ακόμα και εξορύξεων εν των βάθει, επί των αρχαίων κτισμάτων και Βράχων των ίδιων των 6 ενεργών μονών (εξόφθαλμων και μακροσκοπικά και στον απλό επισκέπτη, που έχουν επιβεβαιωθεί με αυτοψίες και έρευνα και της Κεντρικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας το 2018. [↩]
- Email της Δευ, 24 Απρ, 2023 στις 13:29 από [email protected], προς εκπρόσωπο της κίνησης πολιτών ΜγΟ: «Σε συνέχεια του από 10/04/2023 ηλεκτρονικού μηνύματος προς την Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρικάλων, δεν δύναται να σας χορηγηθεί αντίγραφο του αιτουμένου εγγράφου, διότι σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και της αντίστοιχης νομολογίας, και από τη διατύπωση του ηλεκτρονικού σας μηνύματος, δεν τεκμαίρεται εύλογο ενδιαφέρον ή ειδικό έννομο συμφέρον. Η Προισταμένη της Εφορείας Κρυστάλλω Μαντζανά» [↩]
