Πάντα στον Αλέξανδρο (Εθνικής Αμύνης 1) με μεγάλες συγκεντρώσεις Θεσσαλονικέων όλων των τάξεων και των ηλικιών συνεχίζει τις προβολές της η Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3. Παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα νέο αφιέρωμα με πολλές ταινίες και θέμα Αυτός ήταν ο «ψυχρός» πόλεμος, συνδυάζοντας τη μνήμη (δηλαδή το ψυχροπολεμικό κλίμα που επικρατούσε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, και βεβαίως σε ολόκληρο τον κόσμο) με την υψηλή ψυχαγωγία.
Τη Δευτέρα, λοιπόν, 3 Νοεμβρίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο (Εθνικής Αμύνης 1) με ελεύθερη πάντα είσοδο προβάλλει το αξέχαστο αριστούργημα του Μάρτιν Ριτ Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο (The spy who came in from the cold, Ηνωμένο Βασίλειο, ασπρόμαυρο, 1965) του Μάρτιν Ριτ, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ, με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Δίπλα του οι Κλερ Μπλουμ, Όσκαρ Βέρνερ, Σαμ Γουάναμέικερ.
Η εκδήλωση γίνεται με τη συνδιοργάνωση και την καλλιτεχνική επιμέλεια του ΚΕΜΕΣ, και την ευγενική παροχή της αίθουσας από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας- Κέντρο Πολιτισμού.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Λουκά Κατσίκα από το περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ, ενώ με το τέλος της ταινίας θα ακολουθήσει μεγάλη συζήτηση με το κοινό.
Με εμβληματικό τίτλο η ταινία μπήκε σε πολλά βραβεία: Υποψήφια για Όσκαρ α΄ ανδρικού ρόλου (Ρίτσαρντ Μπάρτον) και καλλιτεχνικής διεύθυνσης, Χρυσή Σφαίρα β’ ανδρικού ρόλου στον Όσκαρ Βέρνερ. Τέσσερα κορυφαία BAFTA καλύτερης βρετανικής ταινίας, Βρετανού ηθοποιού (Ρίτσαρντ Μπάρτον), διεύθυνσης φωτογραφίας (Όσβαλντ Μόρις), καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Επίσης στα ιταλικά βραβεία David di Donatello βραβείο καλύτερου ξένου ηθοποιού στον Ρίτσαρντ Μπάρτον.
Τη δεκαετία του `60 στέλνεται στο Ανατολικό Βερολίνο του Τείχους ένας πενηντάρης Βρετανός πράκτορας ως δήθεν αποστάτης. Οι ανατροπές στις εξελίξεις θα είναι συντριπτικές.
Η ταινία σχολιάζει την εκμετάλλευση της εξουσίας απέναντι στους «ανθρώπους» της, ενώ εκκρίνει μια βαθύτατη μελαγχολία. Η δράση εκτυλίσσεται με φόντο ένα παγερό και θανατερό σύμπαν, το οποίο κυβερνούν διεφθαρμένες δυνάμεις, ενώ διάχυτη είναι η άποψη ότι η ανθρώπινη ζωή δεν έχει την παραμικρή αξία.
Η κριτική του Λουκά Κατσίκα είναι η ακόλουθη:
«Γυρισμένο σε μια εποχή όπου η κινηματογραφική μυθολογία του Τζέιμς Μποντ ανέτειλε αποφασιστικά στις αίθουσες του πλανήτη και η αντίληψη περί κατασκοπίας αντιμετωπιζόταν από τη λαϊκή μάζα με την αφέλεια που την προσέγγιζαν οι σελίδες πολλών βιβλίων, το φιλμ τού αριστερών πεποιθήσεων (και διωγμένου επί μακαρθισμού) Μάρτιν Ριτ αποτελούσε την τρανταχτή αντίθεση. Δουλεύοντας σε πείσμα των παιχνιδιάρικων περιπετειών του Μποντ, ο σκηνοθέτης του «Ηud» εικονογραφούσε ένα βιβλίο του Τζον Λε Καρέ, παρουσιάζοντας ως δικό του πράκτορα έναν ξοφλημένο και πικρόχολο πενηντάρη που προσπαθεί να περισώσει ό,τι έχει απομείνει από τη ζωή του, αφού προηγουμένως φέρει εις πέρας μια τελευταία, ριψοκίνδυνη αποστολή στο Σιδηρούν Παραπέτασμα.
Προσγειωμένος στην καρδιά της ψυχροπολεμικής εποχής, ο «Κατάσκοπος» του Ριτ βαδίζει σε έναν ανελέητο κινηματογραφικό κόσμο, όπου ο ήλιος δεν ανατέλλει ποτέ και η βροχή πέφτει αλύπητα. Τα χρώματα έχουν χαθεί εντελώς από το κάδρο, αφήνοντας πίσω τους ένα κοφτερό ασπρόμαυρο που μοιάζει πότε να εγκλωβίζει τους χαρακτήρες στις σκιές του, πότε να τους τιμωρεί με το κλινικό φως στο οποίο τους εκθέτει.
Η δράση εκτυλίσσεται με φόντο ένα παγερό και θανατερό σύμπαν, το οποίο κυβερνούν διεφθαρμένες δυνάμεις -θεματικό μοτίβο που επρόκειτο να απασχολήσει συχνά τη μετέπειτα φιλμογραφία του σταθερά πολιτικοποιημένου Ριτ- και η σιγουριά ότι η ανθρώπινη ζωή δεν έχει την παραμικρή αξία.
Φιλμαρισμένη με πλήρη υπακοή στον ρεαλισμό, εντυπωσιακά φωτογραφημένη, ποτισμένη με το ίδιο αίσθημα ματαιότητας που σφραγίζει τη μοναχική πορεία του ήρωα, η υποδειγματική ταινία του Ριτ συλλαμβάνει ταυτόχρονα μια από τις σπουδαίες αντρικές ερμηνείες του `60. Μακριά από τη θεατρικότητα άλλων του εμφανίσεων, ο Ρίτσαρντ Μπάρτον παίρνει το μονοδιάστατο μοντέλο ενός πράκτορα και το μετατρέπει σε υπαρξιακό ήρωα».
10 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ
ΤΟΝ «ΚΑΤΑΣΚΟΠΟ ΠΟΥ ΓΥΡΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΥΟ»
Πέραν της εγνωσμένης αξίας και του εμβληματικού τίτλου του, ιδού δέκα λόγοι για να μην χάσετε τον Κατάσκοπο που γύρισε από το κρύο:
1. Για την ανατροπή του ψυχροπολεμικού κλίματος χάρις στην επιτηδειότητα του Μάρτιν Ριτ που ήταν στη «μαύρη» λίστα.
2. Για τους εκπληκτικούς εφιαλτικούς φωτισμούς
3. Για την επέμβαση στο λογοτέχνημα του Τζον Λε Καρέ και την άψογη οπτικοποίησή του.
4. Γιατί όλο το φιλμ είναι ένα κομμάτι καφκικού παραλόγου, φόβου, και θανάτου.
5. Για την εκπληκτική διαδικασία με την οποία καταργείται ο χρόνος.
6. Γιατί η φωτογραφία του Όσβαλντ Μόρις ξεφεύγει από τα όρια της απεικόνισης και μετατρέπεται σε εργαλείο ακύρωσης.
7. Γιατί νύχτα, μέρα, φως, σκοτάδι, βροχή, κρύο, όλα ενοποιούνται πέρα από το χρόνο.
8. Γιατί αυτή η ακύρωση του χρόνου μεταφέρει την ταινία στο χώρο του «φανταστικού».
9. Για το φοβερό και τρομερό ρόλο του Ρίτσαρντ Μπάρτον
10. Για την έκκριση μιας βαθύτατης, πικρόχολης μελαγχολίας σχετικά με την εκμετάλλευση της εξουσίας απέναντι στους «ανθρώπους» της.
Υ.Γ. Η επόμενη ταινία στο ίδιο αφιέρωμα θα είναι η μνημειώδης δημιουργία του Σίντνεϊ Λουμέτ Ο συναγερμός του θανάτου, που θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο με ελεύθερη είσοδο.