Τη στιγμή που το κίνημα των « αγανακτισμένων » ταρακουνά την Ισπανία, το περιοδικό Contretemps δημοσιεύει μια συνέντευξη με τον Miguel Romerο, μέλος του περιοδικού Izquierda anticapitalista της Ισπανίας και υπεύθυνου του περιοδικού Viento Sur (Μαδρίτη). Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε το σαββατοκύριακο στις 21-22 Μαίου από τον Daniel Tanuro κατά τη διάρκεια του Université de Printemps του ελβετικού κινήματος solidaritéS.
Daniel Tanuro : Από πού μας έρχεται αυτή η θαυμάσια κινητοποίηση που ταρακουνά σήμερα το Ισπανικό κράτος ;
Miguel Romerο : Για να το κατανοήσουμε πρέπει να γυρίσουμε πίσω στην γενική απεργία στις 29 σεπτέβρη 2010 ενάντια στην μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού. Σε σύγκριση με αυτό που γνωρίσαμε τα προηγούμενα χρόνια, η απεργία είχε επιτυχία. Συμμετείχε το ένα τέταρτο περίπου του πληθυσμού. Πρέπει να σημειώσουμε πως τα τελευταία χρόνια στην Ισπανία ο αριθμός των απεργιών έχει σημειώσει κατακόρυφη πτώση. Υπάρχει ένας συνεχής διάλογος μεταξύ συνδικάτων και εργοδοτών τόσο για τους μισθούς όσο και για διάφορα άλλα ζητήματα. Η απεργία σήμαινε λοιπόν πως υπήρχε ξανά μια κοινωνική κινητοποίηση. Αλλά αμέσως τα ΜΜΕ ξεκίνησαν να επιτίθονται παρουσιάζοντας το κίνημα σαν μια αποτυχία. Η διεύθυνση των συνδικάτων χτυπήθηκε από αυτή την μιντιακή εκστρατεία και η κινητοποίηση σταμάτησε. Δεν είναι σίγουρο πως ένα νέο απεργιακό κάλεσμα θα είχε στεφθεί με επιτυχία, αλλά θα μπορούσε να μήνυμα αποφαστικότητας και κουράγιου του τύπου « Παραμένουμε αντίθετοι στα σχέδια της κυβέρνησης ».
Αντί γι’ αυτό, τα συνδικάτα διαπραγματεύτηκαν με την κυβέρνηση και συμφώνησαν την μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, με μικρές ασήμαντες αλλαγές. Οι συνέπειες είναι πολύ βαριές για τους εργαζόμενους : Οι ενεργοί 40 – 45 χρόνων, όταν θα βγούν στη σύνταξη θα δούν τις αποδοχές τους να μειώνονται περίπου 20% σε σχέση με αυτές που θα είχαν σήμερα. Η συμφωνία αυτή έσπειρε την απογοήτευση αλλά και την παθητικότητα στο εργατικό κίνημα. Αντίθετα, προκάλεσε τον θυμό των νέων που συμμετείχαν στις κινητοποίησεις και που ήταν αλληλέγγυοι με πανό κλπ. Εξαπλώθηκε η ιδέα ότι δεν μπορούμε πλέον να περιμένουμε τίποτα από τα μεγάλα συνδικάτα. Όσο για τα μικρότερα συνδικάτα, όπως αυτό της CGT [διάσπαση της CGT που χαρακτηρίζεται ως αναρχοσυνδικαλιστική, ΣτΣ], έχασαν λίγο το βάρος τους. Είχαν τη δύναμη για να γίνουν αναφορά, αλλά η σεκταριστική τους γραμμή τα εμπόδισε. Έτσι έμειναν ευχαριστημένα με μια δήλωση. Είχαν δημιουργηθεί οι συνθήκες ώστε μια πρωτοβουλία να μπορέσει να ξεσηκώσει τους νέους.
Daniel Tanuro : Ποιοί νέοι βρίσκονται στη βάση του κινήματος ;
Miguel Romerο : Στις αρχές του 2011 υπήρχε μια κάποια ένταση στα πανεπιστήμια. Όμως, στο επίπεδο της αντικαπιταλιστικής αριστεράς ήμασταν αρκετά απαισιόδοξοι. Θεωρούσαμε πως δεν υπάρχουν εναλλακτικές : το κοινωνικό αδιέξοδο μεγαλώνει. Τον μάρτη στην Πορτογαλλία το κάλεσμα στο διαδίκτυο των Jeunes précaires (επισφαλών νέων), κατέληξε σε μια υπέροχη πορεία 250 000 ατόμων στη Λισαβώνα. Η πορεία είχε πολύ μικρό πολιτικό περιεχόμενο : « είμαστε ταπεινωμένοι » « είμαστε η πιο μορφωμένη γενιά και είμαστε είτε άνεργοι είτε επισφαλής ». Αλλά το μέγεθος της πορείας ήταν εντυπωσιακό. Η πορεία αυτή είχε αμέσως αντίκτυπο στα ισπανικά πανεπιστήμια, κυρίως στη Μαδρίτη. Πρέπει να σημειώσουμε ότι 20% του πληθυσμού είναι άνεργοι, δηλαδή 4,9 εκατομμύρια άτομα. Η ανεργία για τους νέους κάτω των 25 ετών φτάνει στο 40, 5%. Η πλειοψηφία των νέων 20 με 30 ετών, επιζεί σε μικροδουλειές με μισθό 600 ευρώ τον μήνα. Δεν είναι δυνατό λοιπόν να ανεξαρτοποιηθούν από την οικογένεια. Έτσι λοιπόν εκατό περίπου νέοι δημιούργησαν την ομάδα « Jovenes sin futuro» (νέοι χωρίς μέλλον). Περίεγραφαν την πλατφόρμα σαν πρωτοβουλία νέων «sin curro, sin casa, sin pension », [χωρίς ασφάλεια υγείας, χωρίς στέγη, χωρίς εισοδήματα, χωρίς φόβο]. Το πιο σημαντικό σε αυτή την επαρίθμηση είναι το χωρίς « sin miedo » [ χωρίς φόβο]. Πήρα συνεντεύξεις από αυτούς τους νέους εκείνη την εποχή για το Viento Sur. Πρόκειται για έξυπνα και μετριόφρονα άτομα. Κάλεσαν σε πορεία στις 7 απριλίου. Αναμέναμε μερικές εκατοντάδες. Ήταν 4.000 με 5.000.
Η επιτυχία της πορείας οδήγησε τους διοργανωτές-τριες να καλέσουν μια ακόμη πορεία για τις 15 μάη. Στο μεταξύ εμφανίστηκε μια άλλη ομάδα « Democracia real ya » [ Πραγματική δημοκρατία τώρα]. Η πολιτική της πλατφόρμα ήταν πολύ περιορισμένη. Σε κοινωνικό επίπεδο, ήταν ενάντια στην ανεργία, ενάντια στη δικτατορία των αγορών κλπ. Αλλά σε πολιτικό επίπεδο έλεγε « ούτε δεξιά, ούτε αριστερά ». Για την ριζοσπαστική αριστερά η πρωτοβουλία αυτή ήταν πολύ ύποπτη, γιατί είμαστε αναγκασμένοι σήμερα στην Ισπανία να αντιμετωπίσουμε μια πολύ επιθετική δεξιά. Εξάλλου, κανένας δεν γνώριζε τα άτομα που οργάνωσαν την ομάδα.
Στην αρχή, η « Democracia real ya » ήταν μόνο στην Μαδρίτη. Καλέσματα υπήρξαν επίσης σε άλλες πόλεις. Η συγκεντρώσεις εκεί δεν ήταν πολύ σημαντικές αλλά στη Μαδρίτη η πορεία είχε 20.000 με 25.000 άτομα. Το κλίμα της πορείας ήταν πολύ αγωνιστικό και χαρούμενο σε σύγκριση με τις παραδοσιακές βαρετές πορείες. Η πορεία έληξε στην πλατεία Puerta de Sol [πλατεία στο κέντρο της Μαδρίτης], με ομιλίες πολύ αριστερές, πολύ κριτικές στα μεγάλα συνδικάτα, και που δεν μίλησαν μόνο νέοι αλλά και προσωπικότητες, κυρίως ο Carlos Taibo, ένας καθηγητής του ελευθεριακού πανεπιστημίου.
Υπήρχε μια μικρή ομάδα του Black block, όπως συμβαίνει συχνά. Έγιναν κάποια επεισόδια. Συνελήφθησαν 14 άτομα. Το γεγονός αυτό δημιούργησε αυτόματα αλληλεγγύη ενάντια στην αστυνομία. Και τότε, κάποιο άνθρωποι, τελείως άγνωστοι και ανοργάνωτοι είχαν μια σπουδαία ιδέα : Να οργανώσουν μια κατασκήνωση, μέχρι την επόμενη μέρα, εκεί στην Puerta de Sol.
Η πρωτοβουλία ήταν συμπαθητική αλλά πάρθηκε τελείως ξαφνικά : 20 με 30 μόλις άτομα μείνανε στην πλατεία. Ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή εξελίχθηκε σε χιονοστοιβάδα. Στις 16 μαη, περίπου εκατό άτομα δικάζονται. Το απόγεμα, μερικές εκατοντάδες, και έπειτα χιλιάδες μαζέυτηκαν στην Puerta de Sol. Ο κόσμος ήταν ιδιαίτερα θετικός στο κίνημα. Η συγκεντρώσεις στις 8 το βράδυ κάθε μέρα και μεγάλωναν : 15 000 και μετά 20 000 άτομα. Κατά συνέπεια η εκλογικά καμπάνια πέρασε σε δεύτερο πλάνο. Οργανώθηκαν συγκεντρώσεις σε περισσότερο από εκατό πόλεις. Στην Βαλένθια για παράδειγμα, που είναι μια πολή δεξιά πόλη, χτες συγκεντρώθηκαν 10 000 κόσμος. Έχει πάρα πάρα πολύ καιρό να συμβεί κάτι τέτοιο. Πρόσφατα είχε 15 000 διαδηλωτές και διαδηλώτριες στην Βαρκελώνη, 30 000 στη Μαδρίτη, τόσους που πλέον δεν ήταν δυνατή η πρόσβαση στην πλατεία.
Η συγκέντρωση της Παρασκευής απαγορεύτηκα από Junta électoral [ειδικό δικαστικό όργανο], ο υπουργός εσωτερικών επομένως όφειλε να δώσει την εντολή να διαλυθεί το πλήθος. Αλλά δεν ήταν δυνατό. Αυτός ο χωρίς αρχές αλλά έξυπνος πολιτικός, κοντινός στον Felipe Gonzalez, ήταν στην βάση των GAL [παρακρατικοί αντι-ETA την δεκαετία του 80]. Δήλωσε λοιπόν ότι « στην πραγματικότητα η αστυνομία έχει ως λειτουργία την επίλυση προβλημάτων και όχι τη δημιουργία τους. Το να διαλύσεις μια πορεία 30 000 ατόμων, σημαίνει πως θα δημιούργήσεις ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα. Η αστυνομία οφείλει να δράσει σε περίπτωση σύγκρουσης. Εδώ δεν υπάρχει σύγκρουση ». Rubalcaba ενήργησε έξυπνα, παίζοντας επίσης και στο προσωπικό επίπεδο, καθώς ήταν υποψήφιος στις εκλογές. Ο κόσμος φοβόταν ότι η αστυνομία θα επιτεθεί στους διαδηλωτές στην πλατεία μετά τα μεσάνυχτα. Στις δύο το πρωι η αστυνομία έφυγε. Ήταν μια έκρηξη χαράς. Κάτι ακόμη που πρέπει να πούμε είναι ότι υπήρξαν συγκεντρώσεις αλληλεγγύης σε 538 πόλεις του κόσμου !
Daniel Tanuro : Ποιοί και ποιές ήταν οι εμψυχωτές του κινήματος ; Το περιεχόμενό του είναι πιο ξεκάθαρο σήμερα ; Ποιός είναι ο ρόλος των γυναικών, των μεταναστών –μεταναστριών στους κόλπους του;
Miguel Romerο : Στην οργανωτική ομάδα είναι περίπου 60 νέοι, 20 με 28 χρονών. Πρόκειται για νέους με πτυχία, καλή επαγγελματική εκπαίδευση, άνεργους, επισαφαλείς, σε άσχημες εργασιακές συνθήκες, χωρίς πολιτική εμπειρία και επαφές. Δεν υπάρχουν φοιτητές και φοιτήτριες ανάμεσά τους. Στις συγκεντρώσεις υπάρχουν πολλοί λίγοι νέοι από τις λαικές γειτονιές. Για να αποφύγει τον κίνδυνο να χαρακτηριστεί κίνημα του κέντρου, η οργανωτική ομάδα της Μαδρίτης αποφάσισε από δω και πέρα να πάει σε αυτές τις γειτονιές. Όσον αφορά το μανιφέστο τους, είναι γενικά καλό. Είναι υπερ της εθνικοποίησης των τραπεζών, την προστασία των ανέργων κλπ. Αμφισβητεί, επίσης τον εκλογικό νόμο. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με δημοκρατικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Η οικολογία είναι παρούσα αλλά με περιθωριακό τρόπο. Δεν υπάρχει σημαντική αντικαπιταλιστική συνείδηση. Το σύνθημα « A-a-a-aanticpitalista » λέγεται συχνά στις πορείες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως υπάρχει ένα σημαντικό ιδεολογικό περιεχόμενο.
Το κίνημα έχει πολλές γυναίκες, ωστόσο το φεμινιστικό κίνημα, όπως και οι διεκδικίσεις του είναι απών: Υπάρχουν πολλές αφίσσες που θυμίζουν Μαη του 68 αλλά ούτε μια για φεμινιστικό ζήτημα. Είναι ανησυχητικό, αλλά ίσως να είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι στην Ισπανία το φεμινιστικό κίνημα αναδιπλώθηκε σε ζητήματα που αφορούν ειδικά τις γυναίκες. Δεν υπάρχει ακόμη και η λέξη « γυναίκα» στο μανιφέστο [στις 22 ωστόσο του μήνα δημοσιεύτηκε το μανιφέστο των φεμινιστριών της πλατείας http://sayak.blogspot.com/2011/05/manifiesto-feminista-para-la-asamblea.html ΣτΜ]. Το ίδιο ισχύει και για τους νέους μετανάστες : είναι πολλοί στο κίνημα αλλά όχι στην οργανωτική επιτροπή. Όλοι οι εκπρόσωποι είναι αυτόχθονες.
Daniel Tanuro : Πώς βλέπεις τις προοπτικές για το κίνημα ;
Miguel Romerο : Αν δεν υπάρξει κάποια έκπληξη, οι εκλογές θα δώσουν μεγάλη νίκη στη δεξιά, και θα κερδίσει πολλές διοικητικές περιοχές και δήμους, επομένως θα είναι μια ήττα για το PSOE. Θα είναι ωστόσο ενδιαφέρον να δούμε τα αποτελέσματα για την Izquirda Unida (IU). Η IU προσπάθησε να εμφανιστεί ως η πολιτική έκφραση του κινήματος. Ωστόσο πρόκειται για μια οπορτουνιστική συμπεριφορά καθώς η IU είναι ένα κόμμα της θεσμικής αριστεράς, χωρίς κάποιο αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στη IU 6-8%. Αν θα έχουν περισσότερο από 8% θα είναι χάρη στην επιρροή του κινήματος. Η IU σχεδιάζει μια συνάντηση με την ηγεσία του κινήματος. Εδώ υπάρχει ένα σχετικός κίνδυνος. Δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα η IU να ηγεμονεύσει στο κίνημα καθώς δεν είναι μια μαχητική οργάνωση αλλά σεκταριστική και θεσμική. Αλλά το θεσμικό βάρος μπορεί να φανεί ενδιαφέρον στην ηγεσία του κινήματος που μπορεί να σκεφτεί πως έχει στηρίγματα στην βουλή. Και αυτό συνιστά απειλή για την ανεξαρτησία και την ριζοσπαστικότητα του κινήματος. Τα συνδικάτα επίσης ζήτησαν συνάντηση. Το κίνημα αποτελεί πολιτική αναφορά για όλο τον κόσμο.
Η ερώτηση που θα τεθεί είναι τί θα γίνει με την « κατασκήνωση » ; Θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει αλλά αυτού αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και πρέπει άλλες πρωτοβουλίες να πάρουν την σκυτάλη, κυρίως πρωτοβουλίες των λαικών γειτονιών. Τα ΜΜΕ θα πουν « τελείωσε», οι κοινωνιολόγοι το έχουν ήδη πει. Δεν πρέπει να τους πιστέψουμε. Ίσως να είμαι πολύ αισιόδοξος, αλλά μου φαίνεται πολύ πιθανό το κίνημα να γίνει απλά αόρατο. Πάρα πολύς κόσμος έχει εμπλακεί, πάρα πολλοί νέοι, πάρα πολλοί άνθρωποι το θεωρούν το δικό τους κίνμα και θέλουν « να συνεχίσει η πάλη ». Στην Πορτογαλία η μεγάλη πορεία των 250 000 δεν είχε συνέχεια. Η ιδιαιτερότητα αυτού του κινήματος είναι πως αναπτύχθηκε κατα τη διάρκεια της προεκλογικής περίοδου. Το πιο κοινό σύνθημα « PSOE, PP ; la misma mierda es[ PSOE, PP, τα ίδια σκατά ΣτΜ]», και που είναι πλεον αναφορά για πολύ πλατιά στρώματα του πληθυσμού. Ο ενθουσιαμός είναι τεράστιος. Πιστεύω ότι « πλέον τίποτα δεν θα είναi όπως πριν», και όλα θα είναι καλύτερα από πριν. Για το ρεύμα μας (νέο, μη δογματικό, μη σεκταριστικό και πολύ συνδεδεμένο με τα κοινωνικά κινήματα) είναι μια ευκαιρία. Αλλά θα συνεχίσουν να υπάρχουν δυσκολίες.
Μια σημαντική συνθήκη για να συνεχίσει το κίνημα, είναι να μεγαλώσει δημιουργώντας δεσμούς με άλλα κοινωνικά κινήματα : το κίνημα των γυναικών, το οικολογικό, και ενοείται το εργατικό. Αυτό απαιτεί μια λίγο πιο μακρά προοπτική, δυνάμεις και ώθηση εξωτερικές του κινήματος. Έχουμε μια πολλή άσχημη εμπειρία το 2009, με ένα πολύ δυνατό κίνημα για τη στέγη : δεν κατάφερε να συνεχίσει εξαιτίας εσωτερικών διασπάσεων από εσωτερικά σεκταριστικά στοιχεία. Τα κινήματα αυτού του τύπου μπορούν να συνεχίσουν όσο μένουν ενωμένα.
Daniel Tanuro : Υπήρξε κάποια ώθηση από τον συνδικαλιστικό τομέα ;
Miguel Romerο : Δεν υπάρχει κάποιο αριστερό ρεύμα στα μεγάλα συνδικάτα και η CGT είναι περιθωριοποιημένη. Δυστηχώς δεν υπήρξε τίποτα άλλο παρά δηλώσεις των υπευθύνων υπερ του κινήματος (και άλλωστε δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά). Δεν υπήρξαν ψηφίσματα συμπαράστασης από τις επιτροπές επιχειρήσεων, τα κλαδικά συνδικάτα κλπ. Επομένως, ένα καινούργιο κίνημα χωρίς σύνδεση με τις ήδη υπάρχουσες κινητοποιήσεις.
Daniel Tanuro : Ποιά είναι η επιρροή των αράβικων επαναστάσεων ; Υπάρχουν κάποια κοινά στις μορφές δράσης…
Miguel Romerο : Υπάρχει βέβαι η ηχώ των αράβικων επαναστάσεων, όσον αφορά την κατάληψη δημόσιου χώρου, και την χρήση των μέσων επικοινωνίας. Το κουράγιο των διαδηλωτών και διαδηλωτριών επίσης είναι κάτι εντυπωσιακό. Αλλά προσοχή, ένας συντροφος μου μίλησε για την «πλατεία Ταχίρ στην Βαρκελώνη». Δεν πρέπει να υπερβάλλουμε, δεν υπάρχει καμία σύγκριση όσον αφορά την σκληρότητα του αγώνα.
Daniel Tanuro : Πως δράτε ως ενεργά μέλη του αντικαπιταλιστικού κινήματος ;
Miguel Romerο : Πηγαίνουμε από την αρχή στις συνελεύσεις. Συμμετείχαμε ήδη στους « Jovenes sin futuro ». Από την άλλη είμασταν τελείως έξω από το κίνημα « Democracia real ya », όπως άλλωστε και όλα τα πολιτικά ρεύματα. Συμμετείχαμε στη σύνταξη του Μανιφέστου. Έχουμε πολύ καλές σχέσεις με το αυτόνομο αντισεκταριστικό ρεύμα που έχει σηματική παρουσία στο κίνημα. Γενικά, πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με πολιτικά διακριτικά : σημαίες, αυτοκόλλητα κλπ. Προχτές η εφημερίδα El Pais είχε πρωτοσέλιδο μια ομάδα συντρόφων από την Izquierda anticapitalista. Μου έφυγε ένα βάρος όταν σιγουρεύτηκα πως δεν φορούσαν τα αυτοκόλλητα της οργάνωσης.
Μετάφραση ομάδα alterthess.gr