Του Διονύση Φτεργιώτη
Τα ανταγωνιστικά ψηφοδέλτια του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη και του Γιάννη Μπουτάρη στις επερχόμενες εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης εγείρουν απορίες στον κόσμο της Θεσσαλονίκης αναφορικά με το πολιτικό επίδικο της αντιπαράθεσης. Επειδή δεν μας ενδιαφέρει η στείρα μικροκομματική αντιπαράθεση, αισθανόμαστε την ανάγκη να αποσαφηνίσουμε τη διαφορά πολιτικής κατεύθυνσης ανάμεσα στους δύο εκλογικούς συνδυασμούς και να υπερασπιστούμε τις θέσεις μας.
Καταρχάς θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι κατανοούμε ότι για μια σημαντική μερίδα των προοδευτικών πολιτών της Θεσσαλονίκης, ο Μπουτάρης αποτελεί μια ποιοτική αναβάθμιση της αυτοδιοίκησης. Χωρίς καμιά δόση εμπάθειας, αυτή η υπεροχή σχετίζεται άμεσα με το ήθος και την ικανότητα της παρελθούσας διοίκησης. Με άλλα λόγια, η αναξιότητα του ηττημένου δεν κομίζει δόξες στον νικητή.
Ωστόσο, σε μια σειρά από άλλα ζητήματα η διοίκηση Μπουτάρη αγγίζει ευαίσθητες χορδές των πολιτών της Θεσσαλονίκης, και σε αυτές τις χορδές θέλουμε τώρα να απευθυνθούμε. Είναι φανερό ότι σε σχέση με το ζόφο της προηγούμενης περιόδου, η υπεράσπιση δικαιωμάτων όπως η διοργάνωση του gay pride επί δύο συνεχόμενες χρονιές ή η ανάδειξη του εβραϊκού παρελθόντος της πόλης αποτελούν σαφές προχώρημα σε σχέση με τις αντιδραστικές πολιτικές της προηγούμενης περιόδου (Μακεδονικό, εθνο-υστερία, κ.λπ.). Από τη σκοπιά της πολιτικής θεωρίας, οι δικαιωματικές εκφάνσεις του φιλελευθερισμού (εξαιρετικά λιγοστές στην Ελλάδα) θολώνουν τη διαχωριστική γραμμή από μια αριστερή ριζοσπαστική πολιτική και οδηγούν σε σύγχυση. Αυτή τη σύγχυση θέλουμε να διαλύσουμε στο βαθμό που μπορούμε και πάλι για λόγους ουσίας.
Η φιλελεύθερη προσέγγιση έχει μια εξαιρετική προτίμηση στα ατομικά σε σχέση με τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Οι «μειονότητες» είναι ανεκτές στο βαθμό που η ζωή του καθενός και της καθεμιάς είναι προσωπική υπόθεση και στο βαθμό που η ένταξη στο κοινωνικό είναι επικερδής για την οικονομική ζωή της πόλης. Έτσι, η διαφορετικότητα εργαλειοποιείται μέσα από ένα σκεπτικό: δεν μας πειράζουν οι gay γιατί τονώνουν τη νυχτερινή ζωή της πόλης, πρέπει να τα πάμε καλύτερα με τη γείτονα Τουρκία γιατί ενισχύει τον τουρισμό, κ.οκ. Αυτή η οπτική δεν θέλει και δεν μπορεί να φέρει αλλαγές στη συλλογική ρύθμιση των δικαιωμάτων γιατί οι τελευταίες είναι εκτός της πολιτικής αντίληψης του φιλελευθερισμού. Επίσης, αυτή η υπεράσπιση της διαφορετικότητας είναι εξαιρετικά επιλεκτική όπως φαίνεται στη μεταχείριση που επεφύλαξε και επιφυλάσσει η διοίκηση Μπουτάρη στους μετανάστες κατοίκους της πόλης (κυνήγι πλανόδιων μικροπωλητών).
Η φιλελεύθερη οπτική σταματάει στο κεφαλόσκαλο της διαφορετικότητας και δεν μπαίνει στην πόρτα της καθημερινότητας. Η επίκληση στην ελευθερία δεν αγκαλιάζει την ισότητα. Η διοίκηση Μπουτάρη δεν υπερασπίζεται το δικαίωμα των πολιτών σε δημόσια αγαθά (νερό, ρεύμα, υγεία, παιδεία) και σε ελεύθερους μη εμπορευτοποιημένους χώρους. Οι δημόσιες παροχές είναι στρεβλώσεις στο σύστημα της ελεύθερης αγοράς και γι’ αυτό πρέπει πρώτα να προτιμάται η αμιγώς ιδιωτική κερδοσκοπική επιλογή. Γι’ αυτό και το σύστημα των κοινόχρηστων ποδηλάτων δόθηκε σε ιδιωτική εταιρία και δεν προτιμήθηκε η λύση της δημόσιας παροχής (η οποία θα μπορούσε επίσης να εξασφαλίσει έσοδα στο Δήμο και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας) ή της ανάθεσης με διαφάνεια και κοινωνική ρήτρα σε μια επιχείρηση της κοινωνικής οικονομίας (π.χ. συνεταιρισμό).
Η αριστερά έχει κατηγορηθεί, πολλές φορές άδικα αλλά μερικές φορές δίκαια, για την ανικανότητά της να αναπροσαρμόσει το ιδεολογικό της οπλοστάσιο στις επιταγές του καιρού ή για την προσήλωσή της στην ισότητα σε βάρος της ελευθερίας (βλ. λαϊκισμός). Πιστεύουμε ότι έχουμε το όραμα, τη θέληση και την ικανότητα να αξιοποιήσουμε εποικοδομητικά την κριτική του παρελθόντος και του παρόντος, να συναντηθούμε με το διαφορετικό όχι ως μια εξωτική πραγματικότητα αλλά ως εν δυνάμει εσωτερική μας ανάγκη, να εκφράσουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας στους συμπολίτες μας, να υπερασπιστούμε και να διευρύνουμε τα κοινά και συλλογικά αγαθά και να πολλαπλασιάσουμε τους ελεύθερους χώρους. Δηλαδή να επιδιώξουμε ταυτόχρονα όλα αυτά που η ριζοσπαστική αριστερά συμπυκνώνει στο πρόταγμα της ισοελευθερίας.
* Ο Διονύσης Φτεργιώτης, είναι υποψήφιος της Ανοιχτής Πόλης στο Δήμο Θεσσαλονίκης
Πηγή: tvxs.gr