Πριν ακόμη μαραθούν τα λουλούδια στους τάφους των δολοφονημένων συνεργατών του Σαρλύ Χεμπντό το περιοδικό που κυκλοφορεί σε τιράζ 3 εκατομμυρίων φύλλων επέλεξε να κάνει πρωτοσέλιδο την φράση «όλα συγχωρούνται». Είναι προϋπόθεση να διαθέτεις πλεονάσματα ανθρωπισμού, και να έχεις κρυφές καταθέσεις στην τράπεζα της μεγαθυμίας για να συγχωρήσεις, όταν δεν έχει στεγνώσει ακόμη το αίμα των συντρόφων σου. Έχει ξανασυμβεί αυτό, καταγράφονται περιστατικά στον δυτικό κόσμο όταν η θανατική ποινή ήταν νομοθετημένη και εθιμική, συγγενείς δολοφονημένων, μανάδες και πατεράδες να δίνουν χάρη στους δολοφόνους των παιδιών τους. Ήταν μόλις τον Απρίλιο του περασμένου χρόνου, που μια μητέρα στο Ιράν, όπου η θανατική ποινή υφίσταται, η οποία χάρισε την ζωή στον φονιά του γιού της λίγο πριν την εκτέλεσή του, του έδωσε απλώς ένα χαστούκι και ύστερα αγκάλιασε την μάνα του θύτη. Ακόμη και η σαρία, η απώτατη εφαρμογή του ισλαμικού νόμου έχει αυτό το «παραθυράκι» στην ανθρωπιά, υποτάσσεται ο νόμος στην προαιώνια ανθρώπινη συνθήκη, στο έλεος, την συγχώρεση, την καλοσύνη.
Καθώς γραφόταν αυτές οι αράδες, το δικαστικό ρεπορτάζ μας πληροφορούσε ότι ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Τάσος Μαντέλης, ανακοίνωνε στο δικαστήριο που τον δικάζει για την υπόθεση με τις μίζες της Σημενς, ότι προτίθεται να κάνει χρήση πρόσφατου νομοθετήματος για να απαλύνει την ποινή του και θα καταθέσει στα δημόσια ταμεία το ποσό της μίζας που κατηγορείται ότι πήρε από την εταιρεία. Πρόκειται για 230 χιλιάδες ευρώ. Η αποδοχή μίζας, συνεπάγεται και ζημιά για το δημόσιο ταμείο, αλλά φόνος δεν είναι. Περισσότερο από παρανομία, είναι ατιμία. Η ατιμία, δεν συνεπάγεται πάντα παρανομία, σύμφωνα με τον νομοθέτη. Ο άτιμος, τιμωρείται όμως με ποινή βαρύτερη: την δια βίου καταισχύνη, το κολύμπι στα λασπόνερα της ανυποληψίας, συνθήκη που μετατρέπει όλο τον κόσμο σε φυλακή, καθώς ο κατηγορούμενος θα διαβάζει στα μάτια όποιου συναντά την αναρτημένη ρετσέτα «να, ο Μαντέλης, που τα πήρε».
Μεσούσης της οικονομικής καταστροφής της χώρας, που συνέτριψε σαν φυστικοκέλυφος τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και για την οποία οι ευθύνες των πολιτικών τύπου Άκη και Μαντέλη είναι προφανείς, δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε ότι δεν μπορεί να την γλυτώσουν τόσο απλά, επιστρέφοντας τα χρήματα που είχαν ενθυλακώσει για να κάνουν τις βρώμικες δουλειές τους. Ζητάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι κάτι περισσότερο από δικαιοσύνη, ζητάνε εκδίκηση. Η ικανοποίηση του κοινού περί δικαίου αίσθημα δεν είναι αρκετό, πρέπει να χορτάσει και η μνησικακία. Η μνησικακία όμως είναι άκαρδος νομοθέτης, είναι η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος, της σαρίας, επιπλέον, χωρίς καν συγχώρεση.
Ακούω τις ενστάσεις, πως μια τέτοια λογική οδηγεί στην ατιμωρησία, εκτρέφει τα ίδια παραδάγκαλα των άτιμων και καταστροφικών πράξεων, ανακυκλώνει την ξεφτίλα προωθεί τον αμοραλισμό και τον κυνισμό. Από την άλλη όμως δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι η ικανοποίηση που χαρίζει η μνησικακία είναι δικαιοσύνη και κυρίως δεν διασφαλίζει ότι λειτουργεί προς όφελος της κοινωνίας με το παράδειγμα που δίνει, με το νόημα που παράγει.
Πιστεύοντας λοιπόν ότι η μνήμη είναι το ισχυρότερο παιδευτικό μέσο, προτείνω μια παραλλαγή ποινών μιας παρελθούσης εποχής. Όσοι άπλωσαν χέρι στο δημόσιο ταμείο και προθυμοποιούνται να επιστρέψουν τα χρήματα που με οποιοδήποτε τρόπο βούτηξαν, αφού δοκιμάσουν για λίγο τον κόσμο της φυλακής, να αντικαθίστανται στα κελιά τους από ομοιώματα. Μπορούμε μάλιστα να κάνουμε και μια φυλακή ομοιωμάτων. Δεν θα χρειάζονται ανθρωποφύλακες, δεν θα φοβόμαστε ότι μπορεί να δραπετεύσουν, δεν θα απαιτείται να τους σιτίζουμε. Θα βάζουμε φυλακή δηλαδή την μνήμη των πράξεων τους. Διακινδυνεύω να με πείτε αιθεροβάμονα αλλά το προτιμώ από την κατάντια να γίνω άσπλαχνος. Αν και, κι αυτή ακόμη η σκέψη διαχέει μια σκληρότητα που με κάνει να την φοβάμαι, το ίδιο με την ατιμωρησία που μπορεί να συμβάλλει κάνοντας στο μέλλον κι άλλους υπουργούς, Μαντέληδες.
* Ο δημοσιογράφος του ρ/σ “Στο Κόκκινο 93,4” Απόστολος Λυκεσάς αρθρογραφεί καθημερινά στο alterthess.gr. Ακούστε ζωντανά στο “Κόκκινο 93,4” την εκπομπή “Ορθά- Κοφτά” με τον Απόστολο Λυκεσά Δευτέρα- Παρασκευή 11:00- 12:00.