Η Διεθνής Αμνηστία, στα 50 της χρόνια, δηλώνει ότι η ιστορική αλλαγή βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού
Οι αυξανόμενες απαιτήσεις για ελευθερία και δικαιοσύνη σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και η άνοδος των κοινωνικών μέσων προσφέρουν μια πρωτοφανή ευκαιρία αλλαγής για τα ανθρώπινα δικαιώματα -ωστόσο, αυτή η αλλαγή βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία, καθώς παρουσίασε την παγκόσμια έκθεσή της για τα ανθρώπινα δικαιώματα την παραμονή της 50ής επετείου της.
«Πενήντα χρόνια από τότε που το κερί της Αμνηστίας άρχισε να ρίχνει φως στην καταστολή, η επανάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκεται τώρα στο κατώφλι ιστορικής αλλαγής», δήλωσε ο Salil Shetty, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Οι άνθρωποι απορρίπτουν το φόβο. Θαρραλέοι άνθρωποι, που καθοδηγούνται κυρίως από νέους, ορθώνουν το ανάστημά τους και εκφράζονται ελεύθερα, αντιμετωπίζοντας σφαίρες, ξυλοδαρμούς, δακρυγόνα και τανκς. Αυτή η γενναιότητα, σε συνδυασμό με τη νέα τεχνολογία που βοηθά τους ακτιβιστές να υπερφαλαγγίσουν και να εκθέσουν την κυβερνητική καταστολή της ελευθερίας του λόγου και της ειρηνικής διαμαρτυρίας, στέλνει ένα σήμα προς τις καταπιεστικές κυβερνήσεις ότι οι μέρες τους είναι μετρημένες.
«Ωστόσο, υπάρχει σοβαρή αντίσταση από τις δυνάμεις καταστολής. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία για αλλαγή και να διασφαλίσει ότι το 2011 δεν είναι μια απατηλή αυγή για τα ανθρώπινα δικαιώματα.»
Μια κρίσιμη μάχη είναι σε εξέλιξη για τον έλεγχο της πρόσβασης στην ενημέρωση, στα μέσα επικοινωνίας και στην τεχνολογία δικτύωσης, καθώς τα δίκτυα κοινωνικών μέσων πυροδοτούν ένα νέο ακτιβισμό τον οποίο οι κυβερνήσεις παλεύουν να ελέγξουν. Όπως παρατηρήθηκε στην Τυνησία και την Αίγυπτο, οι κυβερνητικές προσπάθειες να εμποδιστεί η πρόσβαση στο Διαδίκτυο ή να κοπούν τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας μπορεί να ‘’εκπυρσοκροτήσουν’’ -ωστόσο, οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να ανακτήσουν τον πρώτο λόγο ή να χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνολογία κατά των ακτιβιστών.
Με την εξάπλωση των διαδηλώσεων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, οι πολίτες ζητούν όχι μόνο να δοθεί τέλος στην καταστολή και τη διαφθορά, αλλά τονίζουν και τη βαθιά επιθυμία τους να δοθεί ένα τέλος στο φόβο και τη στέρηση, δίνοντας φωνή και σε όσους δεν μπορούν να εκφραστούν.
Στην Τυνησία και την Αίγυπτο, η επιτυχία της εκθρόνισης των δικτατόρων καθήλωσε τον κόσμο. Τώρα ακούγονται ψίθυροι δυσαρέσκειας από το Αζερμπαϊτζάν μέχρι τη Ζιμπάμπουε.
Ωστόσο, παρά τη νέα απόφαση αντιπαράθεσης με την τυραννία και παρά το γεγονός ότι το σκηνικό της μάχης για τα ανθρώπινα δικαιώματα φτάνει σε ένα νέο ψηφιακό μέτωπο, η ελευθερία έκφρασης -ένα δικαίωμα ζωτικό τόσο καθεαυτό όσο και για την αξίωση άλλων δικαιωμάτων- δέχεται επιθέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι κυβερνήσεις στη Λιβύη, τη Συρία, το Μπαχρέιν και την Υεμένη είναι πρόθυμες να ξυλοκοπούν, να τραυματίζουν σοβαρά ή να σκοτώνουν ειρηνικούς διαδηλωτές, προκειμένου να παραμείνουν στην εξουσία. Ακόμα και σε μέρη όπου οι δικτάτορες έχουν εκθρονιστεί, εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη να διαλυθούν οι θεσμοί που τους στήριζαν, ενώ το έργο των ακτιβιστών απέχει πολύ από την ολοκλήρωσή του. Καταπιεστικές κυβερνήσεις, όπως του Αζερμπαϊτζάν, της Κίνας και του Ιράν, προσπαθούν να προλάβουν το ξέσπασμα παρόμοιων επαναστάσεων εκεί.
Η Έκθεση 2011 της Διεθνούς Αμνηστίας τεκμηριώνει συγκεκριμένους περιορισμούς στην ελευθερία λόγου σε τουλάχιστον 89 χώρες, επισημαίνει περιπτώσεις κρατούμενων συνείδησης σε τουλάχιστον 48 χώρες, τεκμηριώνει βασανιστήρια και άλλου είδους κακομεταχείριση σε τουλάχιστον 98 χώρες και αναφέρει άδικες δίκες σε τουλάχιστον 54 χώρες.
Η αποφυλάκιση της Daw Aung San Suu Kyi στη Μυανμάρ και η απονομή του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στον κινέζο διαφωνούντα Liu Xiaobo -παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησής του να σαμποτάρει την τελετή, αποτελούσαν μέρος των χαρακτηριστικών στιγμών του 2010.
Μακριά από τους διεθνείς τίτλους, χιλιάδες υπέρμαχοι των ανθρώπινων δικαιωμάτων απειλήθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν, μεταξύ άλλων, στο Αφγανιστάν, στην Ανγκόλα, τη Βραζιλία, την Κίνα, το Μεξικό, τη Ρωσία, τη Μυανμάρ, την Τουρκία, το Ουζμπεκιστάν, το Βιετνάμ και τη Ζιμπάμπουε.
Αυτοί οι ακτιβιστές συχνά μιλούσαν για θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων της φτώχειας, της περιθωριοποίησης ολόκληρων κοινοτήτων, των δικαιωμάτων των γυναικών, της διαφθοράς, της βαναυσότητας και της καταπίεσης. Τα γεγονότα σε όλες τις περιοχές επισήμαναν τη σπουδαιότητα του ρόλου τους και την ανάγκη για παγκόσμια αλληλεγγύη προς αυτούς.
Η ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επισημαίνει επίσης:
Τις επιδεινούμενες καταστάσεις χωρών, όπως η φρικτή εικόνα για τους ακτιβιστές στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία και το Κιργιστάν, της δίνης βίας στη Νιγηρία και μιας κλιμακούμενης κρίσης που προκλήθηκε από μαοϊστές ένοπλους αντάρτες στην κεντρική και βορειοανατολική Ινδία.
Τάσεις στην περιφέρεια, όπως η αύξηση των απειλών ενάντια σε ιθαγενείς λαούς στην αμερικανική ήπειρο, η χειροτέρευση της νομικής κατάστασης για τις γυναίκες που επιλέγουν να φορούν μαντίλα που καλύπτει όλο το πρόσωπο στην Ευρώπη, και μια ολοένα και μεγαλύτερη προθυμία εκ μέρους των ευρωπαϊκών κρατών να στέλνουν ανθρώπους πίσω σε μέρη όπου κινδυνεύουν να υποστούν διώξεις.
Συγκρούσεις που έχουν προκαλέσει όλεθρο στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, το Τσαντ, την Κολομβία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Ιράκ, το Ισραήλ και τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, το Βόρειο Καύκασο της Ρωσίας, τη Σρι Λάνκα, το Σουδάν και τη Σομαλία, με τους αμάχους συχνά να στοχοποιούνται από ένοπλες ομάδες και κυβερνητικές δυνάμεις.
Σημάδια προόδου όπως, η σταθερή μείωση χρήσης της θανατικής ποινής, ορισμένες βελτιώσεις στη μητρική υγειονομική περίθαλψη, σε χώρες όπως η Ινδονησία και η Σιέρα Λεόνε, και η αποπομπή στη δικαιοσύνη ορισμένων υπεύθυνων για εγκλήματα ανθρώπινων δικαιωμάτων από πρώην στρατιωτικά καθεστώτα στη Λατινική Αμερική.
Ο Salil Shetty δήλωσε ότι οι ισχυρές κυβερνήσεις, που έχουν υποτιμήσει τον διακαή πόθο των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο για ελευθερία και δικαιοσύνη, πρέπει τώρα να στηρίξουν τη μεταρρύθμιση αντί να υπαναχωρήσουν σε μια κυνική πολιτική στήριξη της καταστολής. Οι πραγματικές δοκιμασίες για την ακεραιότητα αυτών των κυβερνήσεων θα είναι να υποστηρίξουν την αναδόμηση κρατών που προωθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά ενδεχομένως να μην είναι σύμμαχοι, και η προθυμία τους -όπως με τη Λιβύη- να παραπέμψουν τους δεινότερους αυτουργούς στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, όταν όλες οι άλλες οδοί της δικαιοσύνης αποτύχουν.
Η ανάγκη για συνεπή πολιτική μηδενικής ανοχής για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει τονιστεί από τη βάναυση καταστολή στη Συρία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα εκατοντάδες ανθρώπους νεκρούς από τον Μάρτιο, και από την έλλειψη οποιασδήποτε συντονισμένης ενέργειας ως αντίδρασης στην καταστολή ειρηνικών διαμαρτυριών στην Υεμένη και στο Μπαχρέιν.
Οι κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική πρέπει να έχουν το θάρρος να επιτρέψουν μεταρρυθμίσεις σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο τοπίο ανθρώπινων δικαιωμάτων. Πρέπει να προασπίσουν τα δικαιώματα στην ειρηνική έκφραση και το συνεταιρίζεσθαι και να εξασφαλίσουν ισότητα για όλους, ιδίως, αίροντας τα εμπόδια στην πλήρη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνία. Η μυστική αστυνομία και οι δυνάμεις ασφαλείας πρέπει να χαλιναγωγηθούν, η βαναυσότητα και οι φόνοι να σταματήσουν και να διασφαλιστεί πλήρης λογοδοσία για τις παραβιάσεις, ώστε τα θύματα να λάβουν τη δικαιοσύνη και την αποκατάσταση που για τόσο καιρό αποδείχθηκαν χιμαιρικές.
Οι εταιρείες που παρέχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο, επικοινωνίες μέσω κινητών τηλεφώνων και τοποθεσίες κοινωνικής δικτύωσης, και οι οποίες υποστηρίζουν τα ψηφιακά μέσα και τις επικοινωνίες πρέπει να σεβαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν πρέπει να γίνουν τα πιόνια ή οι συνεργοί καταπιεστικών κυβερνήσεων που θέλουν να καταπνίξουν την ελεύθερη έκφραση και να κατασκοπεύσουν το λαό τους.
«Μόνο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου τόσο πολλές καταπιεστικές κυβερνήσεις αντιμετώπισαν μια τέτοια πρόκληση ενάντια στην ασφυκτική εξουσία τους. Η απαίτηση για πολιτικά και οικονομικά δικαιώματα που εξαπλώνεται στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική είναι δραματική απόδειξη ότι όλα τα δικαιώματα είναι εξίσου σημαντικά και αποτελούν καθολική απαίτηση», δήλωσε ο Salil Shetty.
«Στα 50 έτη από τότε που ιδρύθηκε η Διεθνής Αμνηστία για να προστατεύσει τα δικαιώματα των ανθρώπων που κρατούνται για τις ειρηνικές τους απόψεις, υπάρχει μια επανάσταση ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η έκκληση για δικαιοσύνη, ελευθερία και αξιοπρέπεια έχει εξελιχθεί σε παγκόσμια απαίτηση, που γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα. Το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι και οι δυνάμεις καταστολής δεν μπορούν να το ξαναβάλουν μέσα.»