Ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης οφείλει να εξηγήσει: Πώς μια ΜΚΟ από το πουθενά βρέθηκε να διαχειρίζεται τη στέγαση χιλιάδων προσφύγων; Πώς εκατομμύρια ευρώ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια καταλήγουν σε ένα πλέγμα αθηναϊκών εταιρειών real estate, των ίδιων που ελέγχθηκαν για ξέπλυμα και «αθωώθηκαν» χάρη σε μια τροπολογία του Άδωνι Γεωργιάδη• των ίδιων που σήμερα κατηγορούνται από Κινέζους επενδυτές για απάτη. Το Solomon και το Reporters United ξετυλίγουν το κουβάρι.
Ευρωπαϊκά χρήματα για τη στέγαση προσφύγων καταλήγουν μέσω του ελληνικού υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου σε δύο εταιρείες real estate στην Αθήνα. Οι ίδιες εταιρείες καταγγέλλονται από Κινέζους επενδυτές της Golden Visa για απάτη, ενώ είχαν επίσης ελεγχθεί στο πρόσφατο παρελθόν για ξέπλυμα χρήματος. Η καταβολή εκατομμυρίων ευρώ γίνεται μέσω μιας ΜΚΟ, η οποία δεν πληροί τα ουσιαστικά κριτήρια που όρισε η ελληνική κυβέρνηση ώστε «να μπει μια τάξη στις ΜΚΟ», κι επιπλέον φέρεται να στήθηκε από συγγενικά πρόσωπα των υπεύθυνων των εταιρειών στις οποίες καταλήγουν τα χρήματα.
Η πολύμηνη έρευνα του Solomon και του Reporters United αποκαλύπτει την παράλληλη μοίρα επίδοξων Κινέζων επενδυτών και προσφύγων της εμπόλεμης ζώνης στο ίδιο συγκρότημα κατοικιών στα Κάτω Πατήσια. Επιπλέον, φωτίζει τη διαδρομή του δημοσίου χρήματος και το πλέγμα κοινών εταιρειών και προσώπων σε δύο κρίσιμα πεδία της σημερινής κυβερνητικής πολιτικής στην Ελλάδα: τη διαχείριση του προσφυγικού και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Το Μητρώο των ΜΚΟ
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Βρισκόμαστε στο 2019 και η επιβολή ελέγχου στις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό αποτελεί βασικό προεκλογικό σύνθημα της Νέας Δημοκρατίας, η οποία τον Ιούλιο κερδίζει τις εκλογές και σχηματίζει κυβέρνηση. Εννέα μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 2020, εκδίδεται η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που θεσμοθετεί την δημιουργία του «Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων».
«Επιδιώκουμε τη μέγιστη διαφάνεια της λειτουργίας των ΜΚΟ, αλλά και των προσώπων τα οποία εργάζονται ή συνεργάζονται με αυτές», δηλώνει ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης, συμπληρώνοντας ότι σκοπός της λειτουργίας του Μητρώου ΜΚΟ είναι «να απομονώσουμε όσες δεν πληρούν κανόνες διαφάνειας και χρηστής διαχείρισης και λειτουργίας».
Σημειώνεται πως η εγγραφή στο Μητρώο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου δεν αποτελεί προϋπόθεση για να μπορεί μια ΜΚΟ να δραστηριοποιείται στην Ελλάδα. Καθίσταται υποχρεωτική, ωστόσο, για κάθε ΜΚΟ που θέλει να συμβληθεί με το ελληνικό κράτος ― και να εισπράξει, αντίστοιχα, μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων που διατίθενται για το προσφυγικό.
Η απρόσμενη μεταμόρφωση μιας ΜΚΟ
Τέσσερις μήνες μετά την ψήφιση της ΚΥΑ, τον Αύγουστο του 2020, ένας διεθνολόγος και πολιτικός επιστήμονας αναζητεί τρόπο να απαλλαχθεί από τα πάγια έξοδα μιας ανενεργής ΜΚΟ, της οποίας είναι διαχειριστής. Η ΜΚΟ ονομάζεται «Πρωτοβουλία Αγίου Δημητρίου» και δεν έχει καμία σχέση με το προσφυγικό. Ως διαχειριστής εμφανίζεται ο Αλέξανδρος Αρβανιτάκης, άλλοτε σύμβουλος στο Γραφείο Στρατηγικού Σχεδιασμού του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά.
Ο Αρβανιτάκης μαθαίνει ότι υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν τη ΜΚΟ. Τον Αύγουστο του 2020, ξεκινάει τη διαδικασία μεταβίβασης των εταιρικών του μεριδίων σε δύο νέους εταίρους, οι οποίοι του λένε ότι θέλουν να συμμετάσχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Οι δύο νέοι εταίροι φαίνεται να μην έχουν καμία εμπειρία με το προσφυγικό. Πιο ειδικά, ο Γεώργιος Πουλαδάκης είναι πρώην εργαζόμενος στην καθαριότητα στον δήμο Αμαρουσίου και η Αικατερίνη Ρουκά επιχειρηματίας στον χώρο των καλλυντικών στη Θεσσαλονίκη.
Η ΜΚΟ μετονομάζεται σε Hopeland.
[Τον Απρίλιο του 2021, και μετά τη δημοσίευση σχετικού ρεπορτάζ από το Solomon, η Hopeland μετονομάζεται σε Hopeten, επειδή μια ΜΚΟ με παρόμοιο όνομα στην Πελοπόννησο διαμαρτύρεται για αρνητική δημοσιότητα. Για αποφυγή παρανοήσεων στο εξής θα αναφέρεται ως Hopeten.]
Στους σκοπούς της οργάνωσης διαβάζουμε ότι είναι πλέον η «δημιουργία, διαχείριση και λειτουργία δομών φιλοξενίας για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού».
Στις 29 Σεπτεμβρίου 2020, δέκα ημέρες μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης, οι νέοι εταίροι υποβάλλουν αίτηση για συμμετοχή στο πρόγραμμα ESTIA II. Πρόκειται για το πρόγραμμα στέγασης αιτούντων άσυλο, που λειτουργεί υπό την ευθύνη του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους.
Τον Οκτώβριο του 2020, το υπουργείο αναθέτει στη νεοσύστατη ΜΚΟ τη στέγαση 1.002 προσφύγων για δυόμιση μήνες. Υπάρχει μία εκκρεμότητα: Απαραίτητη προϋπόθεση για την καταβολή των χρημάτων είναι η εγγραφή στο Μητρώο ΜΚΟ.
Προνομιακή εγγραφή στο Μητρώο
Στις αρχές Ιανουαρίου 2021, το υπουργείο δημοσιοποιεί τις πρώτες ΜΚΟ των οποίων η εγγραφή στο Μητρώο έχει ολοκληρωθεί, και η νεοσύστατη Hopeten βρίσκεται στη δεύτερη θέση.
Σε συνέντευξη στο Solomon εκείνες τις ημέρες, ο διευθυντής της Hopeten Νικόλαος Βλάχος λέει πως η εγγραφή της ΜΚΟ ολοκληρώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020. Την ίδια περίοδο, τουλάχιστον 196 ΜΚΟ, ανάμεσά τους και οργανώσεις με πολλά χρόνια δραστηριοποίησης στο πεδίο του προσφυγικού, βρίσκονταν στο στάδιο της αξιολόγησης.
Στο σημείο αυτό προκύπτουν τρία σημαντικά ερωτήματα:
-
- Πρώτον, πώς κατέστη δυνατό η Hopeten να εγγραφεί στο Μητρώο ΜΚΟ πριν από δεκάδες οργανώσεις, που είχαν καταθέσει τη σχετική αίτηση ακόμη και μήνες νωρίτερα;
- Δεύτερον, πώς διεκπεραιώθηκε η αίτηση της Hopeten σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα;
- Και τρίτον, πληρούσε η ΜΚΟ τα κριτήρια που το ίδιο το υπουργείο είχε θέσει;
Επικοινωνήσαμε με έξι οργανώσεις με εμπειρία χρόνων στον τομέα του προσφυγικού στην Ελλάδα, που είναι επίσης εγγεγραμμένες στο Μητρώο ΜΚΟ του υπουργείου Μετανάστευσης. Από τη δική τους εμπειρία προκύπτει πως ο χρόνος που χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί η εγγραφή στο Μητρώο προσεγγίζει και συνήθως ξεπερνά τον ένα χρόνο, καθώς απαιτείται σημαντικός όγκος εγγράφων, ενώ σε κάθε στάδιο της διαδικασίας ζητούνται νέα στοιχεία και τίθενται διευκρινιστικά ερωτήματα.
Από τοποθέτηση του υπουργού Νότη Μηταράκη στη Βουλή γνωρίζουμε πως η Hopeten ξεκίνησε τη διαδικασία εγγραφής της στο Μητρώο στις 22 Σεπτεμβρίου 2020, κάτι που σημαίνει πως η εγγραφή της πραγματοποιήθηκε σε λιγότερο από τρεις μήνες, σημαντικά πιο σύντομα από το σύνολο των ΜΚΟ στις οποίες απευθυνθήκαμε.
Μία από τις ΜΚΟ με τις οποίες ήρθαμε σε επαφή χρειάστηκε τρεις μήνες μόνο για τη συλλογή των απαραίτητων εγγράφων και σχεδόν ένα χρόνο για να λάβει οριστική θετική απάντηση. Εκπρόσωπός της μας λέει: «Εάν μια μεγάλη και οργανωμένη ΜΚΟ, που έχει τα συστήματα, τις διαδικασίες και το ανθρώπινο δυναμικό να ανταποκριθεί, δυσκολεύτηκε, τότε καταλαβαίνουμε ότι για μικρότερες οργανώσεις, η διαδικασία μπορεί να ήταν απαγορευτική».
Αλλά, όπως φάνηκε, όχι για τη νεοσύστατη Hopeten.
Παράλληλα, υπάρχουν ορισμένα προαπαιτούμενα που υποχρεούνται να παρουσιάσουν οι ΜΚΟ που ενδιαφέρονται να εγγραφούν στο Μητρώο: Πεπραγμένα των δύο τελευταίων ετών, έκθεση ορκωτών λογιστών, πιστοποίηση ISO. Με βάση την κοινή εμπειρία των ΜΚΟ στις οποίες απευθυνθήκαμε, οι εκθέσεις ορκωτών λογιστών και η πιστοποίηση ISO είναι χρονοβόρες διαδικασίες, η ολοκλήρωση καθεμιάς μπορεί να απαιτεί διάστημα που ξεπερνά τους δύο μήνες.
«Λάθος στο σύστημα»
O κύκλος εργασιών της Hopeten ήταν μηδενικός το 2018 και το 2019. Από στοιχεία που ανήρτησε η ίδια προκύπτει ότι το φορολογικό έτος 2020, κατά το οποίο η οικονομική της λειτουργία αφορούσε μόνο τους τελευταίους δυόμιση μήνες, έλαβε ποσό άνω του 1 εκατ. ευρώ από τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα ESTIA. Με βάση τον προϋπολογισμό της, υπολογίζει ότι για το 2021 θα λάβει επιπλέον 6,2 εκατ. ευρώ.
Ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον, όμως, έχουν οι δαπάνες της Hopeten.
Όπως όλες οι ΜΚΟ που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο του υπουργείου Μετανάστευσης, η Hopeten υποχρεούται να δημοσιοποιήσει τις δαπάνες της για το 2020. Σε αυτές εντοπίζονται τρεις συναλλαγές, ύψους 163.650 ευρώ η καθεμιά, για τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2020 αντίστοιχα, με την αιτιολογία «ΕΝΟΙΚΙΟ». Ως παραλήπτης του συνολικού ποσού (490.950 ευρώ) δηλώνεται η εταιρεία MASTERENT ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ.
Ποια είναι, όμως, η Masterent; Από την έρευνα προκύπτει ότι η συγκεκριμένη εταιρεία ιδρύθηκε στη Χαλκίδα τον Μάρτιο του 2021, δηλαδή πέντε μήνες αφότου άρχισε να λαμβάνει μισθώματα ενοικίου σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία. Η ιστοσελίδα της εταιρείας ήταν και παραμένει υπό κατασκευή σήμερα, σχεδόν έναν χρόνο μετά.
Σε ερώτημα προς τη διοίκηση της Hopeten για το πώς είναι δυνατόν να έχει διαθέσει ενοίκια ύψους μισού εκατ. ευρώ σε εταιρεία πριν εκείνη ιδρυθεί, ενημερωθήκαμε πως επρόκειτο «για λάθος στο σύστημα». Δεχθήκαμε, επίσης, προειδοποίηση για λήψη νομικών μέτρων σε βάρος μας, εάν συνεχίσουμε τις ερωτήσεις για την ίδια υπόθεση. Ο πραγματικός παραλήπτης των μισθωμάτων ήταν η εταιρεία BW ADVISORY SERVICES ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ, σύμφωνα με τη διορθωτική δήλωση της ΜΚΟ Ηopeten.
Εκτός από τη BW, στις δαπάνες της Hopeten για το 2020 αναφέρεται μία ακόμη εταιρεία. Πρόκειται για την DESTINY ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ, στην οποία καταβάλλεται, επίσης για ενοίκια, ποσό 4.800 ευρώ.
Τόσο η BW όσο και η DESTINY αποτελούν εταιρείες συμφερόντων Ευάγγελου Παπαευαγγέλου, του πρώην αντιπροέδρου της εταιρείας Jumbo.
Και οι δύο εταιρείες έχουν στο πρόσφατο παρελθόν ελεγχθεί από τις ελληνικές δικαστικές αρχές για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος, ωστόσο η υπόθεση έχει τεθεί στο αρχείο ― το πώς και το γιατί το εξηγούμε στη συνέχεια.
Η Golden Visa των Κινέζων
Τον Οκτώβριο του 2018, οι κινεζικές αρχές στέλνουν στην Αθήνα έναν φάκελο με στοιχεία για πωλήσεις ακινήτων σε υποψήφιους επενδυτές του προγράμματος Golden Visa, μέσω του οποίου οι πολίτες τρίτων χωρών που αγοράζουν ακίνητη περιουσία αξίας 250.000 ευρώ και πάνω εξασφαλίζουν πενταετή άδεια παραμονής στην Ελλάδα. Κεντρικό πρόσωπο στον φάκελο των Κινέζων είναι ο Ευάγγελος Παπαευαγγέλου, μοναδικός εταίρος τόσο της DESTINY όσο και της BW. Διατάσσεται έρευνα από τις ελληνικές αρχές κι επίσης «παγώνουν» οι τραπεζικοί λογαριασμοί του ίδιου και των εταιρειών του.
Οι Κινέζοι υποστηρίζουν ότι ο Παπαευαγγέλου πουλούσε ακίνητα σε υποψήφιους επενδυτές μέσω προσωπικών εταιρειών. Το πρόβλημα ήταν ότι η μεταφορά των χρημάτων γινόταν με τερματικά μηχανήματα POS, δηλαδή υπήρχε μια διαδρομή χρήματος που θεωρείτο για δύο λόγους παράτυπη: Έσπαγε τα κινέζικα capital controls κι επίσης δεν προβλεπόταν τότε στην ελληνική νομοθεσία για τη Golden Visa (Ν. 4251/2014).
O Παπαευαγγέλου δηλώνει ότι τίποτα μεμπτό δεν υπάρχει στην υπόθεση: «Όλες οι συναλλαγές είναι διατραπεζικές και διαφανείς» γράφει σε ανακοίνωσή του τον Νοέμβριου του 2018.
Λίγους μήνες αργότερα (Οκτώβριος 2019), δημοσιεύεται ένα βούλευμα από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών (4248/2019), το οποίο είναι σε γνώση του Solomon και του Reporters United. Στο βούλευμα, με ειδικό αντικείμενο την αποδέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών Παπαευαγγέλου, αποκαλύπτονται λεπτομέρειες για το πλέγμα των εταιρειών και των προσώπων που ερευνήθηκαν.
Η δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών στηριζόταν σε προγενέστερο πόρισμα της Αρχής για το Ξέπλυμα, σύμφωνα με το οποίο ακίνητα που είχαν πωληθεί από τη DESTINY σε Κινέζους επενδυτές, εκμισθώνονταν εκ νέου στη DESTINY, η οποία με τη σειρά της εκμίσθωνε τα ακίνητα στην BW. «Οι διαδοχικές μισθώσεις ενδέχεται να είναι εικονικές, με σκοπό απόκρυψη φορολογητέας ύλης», επισήμαινε τότε η Αρχή.
Σε άλλο σημείο του βουλεύματος αναφέρεται ότι η DESTINY εμφανίζει συναλλαγές με την εταιρεία HERMES Investments Ltd με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται η μεταφορά ποσών που ξεπερνούν τα 7,4 εκατ. ευρώ σε λογαριασμό της HERMES στο Λουξεμβούργο. «Η εταιρεία HERMES έχει πραγματικούς δικαιούχους την Αικατερίνη Μαρία Παπαευαγγέλου και την Μαρία Χριστίνα Παπαευαγγέλου, κόρες του Ευάγγελου Παπαευαγγέλου […] Γίνεται φανερή η εμπλοκή των ιδίων προσώπων και των οικογενειών τους στις δύο συναλλασσόμενες εταιρείες. Συνεπώς, εγείρονται βάσιμες υπόνοιες περί ύπαρξης εικονικότητας των συναλλαγών των δύο εταιρειών, που χρησιμοποιούνται για την νομιμοφανή μετακίνηση κεφαλαίων με σκοπό τη μείωση των εμφανών κερδών τους», γράφει τότε το βούλευμα.
Το δικαστικό συμβούλιο θεωρούσε μάλιστα «πιθανό ενδεχόμενο» χρήματα που κατέληξαν στην τράπεζα EFG του Λουξεμβούργου να διατέθηκαν από την πλευρά Παπαευαγγέλου, μεταξύ άλλων, «για την αγορά της υπερπολυτελούς μονοκατοικίας του ήδη πτωχεύσαντος επιχειρηματία Πέτρου Κωστόπουλου, η οποία έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2018 και κόστισε το ιδιαιτέρως υψηλό ποσό των 4.600.000 ευρώ», όπως σημειώνεται.
Η τροπολογία Άδωνι
Στο μεταξύ, τον Μάιο του 2019, είχαν ολοκληρωθεί οι εκθέσεις των επιθεωρητών της Τράπεζας της Ελλάδος για τη χρήση των POS. Στις εκθέσεις εντοπίζονται σοβαρά κενά στις ενέργειες των τραπεζών (Εθνικής και Eurobank), μάλιστα γίνεται αναφορά στη μεταφορά κεφαλαίων συνολικού ύψους 15,8 εκατ. ευρώ σε χρόνο κατά τον οποίο οι τράπεζες φέρεται να είχαν ενημερωθεί ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με τις Golden Visa των Κινέζων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος, μεταξύ άλλων, εντοπίζει: 1. Μη ταυτοποίηση των φυσικών προσώπων που μετέφεραν κεφάλαια υπέρ της DESTINY μέσω POS, 2. Ασυνήθη χαρακτήρα ροής των συναλλαγών (split transactions) μέσω καταθετικών λογαριασμών Κινέζων υπηκόων, οι οποίες επετράπησαν με χρήση της ίδιας κάρτας και δίχως να ενεργοποιείται ο μηχανισμός «alert» της τράπεζας και 3. Παράτυπη χρήση στις υπό διερεύνηση συναλλαγές της δυνατότητας περιαγωγής (roaming) με τη συνέργεια υπαλλήλων των δύο εμπλεκομένων τραπεζών.
Ωστόσο, το φθινόπωρο του 2020, η υπόθεση μπαίνει στο αρχείο. Ο λόγος είναι μια τροπολογία του υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη, σύμφωνα με την οποία η χρήση POS για τη μεταφορά χρημάτων στο πρόγραμμα της Golden Visa γίνεται δεκτή αναδρομικά από το 2017. H τροπολογία προκάλεσε την αντίδραση της αντιπολίτευσης, με τον Αλέξη Τσίπρα να ρωτά από το βήμα της Βουλής τον Άδωνι Γεωργιάδη «με τι αντίτιμο διευθετείτε σήμερα το σκάνδαλο με τα κινέζικα POS» που βρισκόταν ακόμη τότε υπό δικαστική έρευνα.
Στην πράξη, μετά την τροπολογία η ποινική έρευνα για την υπόθεση Παπαευαγγέλου έκλεισε με δύο πράξεις αρχειοθέτησης του Οικονομικού Εισαγγελέα της Αθήνας, τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2020 (1392/15-6-2020 και 2608/17-9-2020).
Η QWOS και η οικογένεια Τραμπ
Αναζητώντας κανείς πληροφορίες για τον Ευάγγελο Παπαευαγγέλου είναι πολύ πιθανό να εντοπίσει πληροφορίες και για ένα ακόμη όνομα, αυτό του Πέτρου Καψά. Η επιχειρηματική του δραστηριότητα είναι πυκνή και εκτείνεται από το χώρο της εστίασης μέχρι τη ναυτιλία και την αγορά ακινήτων.
Ο Καψάς, γαμπρός του Παπαευαγγέλου, εμφανίζεται ως διευθυντής των εταιρειών BW και DESTINY αλλά και ως αντιπρόεδρος της εταιρείας HERMES. Είναι ο άνθρωπος που εκπροσωπώντας την DESTINY καλωσόρισε την ελληνική θυγατρική της κινεζικής QWOS μιλώντας στα εγκαίνια για το άνοιγμα των γραφείων της εταιρείας στο εμπορικό κέντρο Florida Mall της Γλυφάδας.
Η ελληνική QWOS άνοιξε στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 2018. Ήδη από το 2017 όμως υπήρχαν δημοσιεύματα για εμπλοκή της μητρικής κινεζικής εταιρείας σε σκάνδαλο σχετικό με τις Golden Visa στις ΗΠΑ, σε συνεργασία με την εταιρεία Kushner Companies που ανήκε στον γαμπρό και senior advisor του Ντόναλντ Τραμπ Τζάρεντ Κούσνερ, ο οποίος είναι παντρεμένος με την Ιβάνκα Τραμπ.
Κινέζοι επενδυτές και πρόσφυγες στο ίδιο κτίριο
Με την τροπολογία του Άδωνι Γεωργιάδη να καθιστά μονόδρομο την κατάληξη της δικαστικής έρευνας, οι δικαστικές εκκρεμότητες της DESTINY έχουν οριστικά κλείσει. Ωστόσο, σε βάρος της εταιρείας έχουν κινηθεί νομικά Κινέζοι υποψήφιοι επενδυτές της Golden Visa στην Αθήνα. Οι μηνύσεις και οι αγωγές που έχουν κατατεθεί στα δικαστήρια της Αθήνας, από τον Οκτώβριο του 2020 ως σήμερα, αφορούν τουλάχιστον δέκα διαμερίσματα στα Πατήσια, το Μαρούσι και τη Γλυφάδα. Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, τρία από αυτά βρίσκονται σε ένα οικοδομικό συγκρότημα στα Κάτω Πατήσια.
Το εντυπωσιακό είναι ότι στα ίδια διαμερίσματα φιλοξενούνται σήμερα 140 ωφελούμενοι αιτούντες άσυλο της Hopeten.
Σύμφωνα με δικαστικές πηγές, η ιστορία ξεκινά το καλοκαίρι του 2018 όταν ένα νεαρό ζευγάρι Κινέζων απευθύνθηκε σε μια εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων στην επαρχία Zhejiang. Πρόκειται για την Zhejiang Qiaowai Immigration Consulting Co. Ltd, η οποία περιγράφεται ως εταιρεία-μέλος του δικτύου της QWOS.
Το ζευγάρι των Κινέζων λέει ότι η ίδια εταιρεία τούς έφερε σε επαφή με τη DESTINY στην Αθήνα, αναφέροντας ότι είναι «στρατηγικοί εταίροι» στις επενδύσεις του προγράμματος της Golden Visa. Όπως υποστηρίζουν στην πολυσέλιδη μήνυση, το γραφείο στην Κίνα παρουσίασε ένα διαφημιστικό έντυπο με ακίνητα στην Αθήνα, μεταξύ των οποίων ένα διαμέρισμα 75 τ.μ. στα Κάτω Πατήσια. Το ζευγάρι πληροφορήθηκε ότι το ακίνητο βρισκόταν στο κέντρο της Αθήνας, κοντά στην Ακρόπολη και την πλατεία Συντάγματος, και υπέγραψε με τη DESTINY ένα ιδιωτικό συμφωνητικό τριών σελίδων τον Ιούλιο του 2018.
Η τιμή αγοράς συμφωνήθηκε στις 290.000 ευρώ, ποσό που καταβλήθηκε σε πέντε δόσεις ως το τέλος του επόμενου μήνα. Οι Κινέζοι περιγράφουν ότι τα χρήματα μεταφέρθηκαν μέσω τερματικών μηχανημάτων POS της Εθνικής Τράπεζας, που φέρεται να είχε μεταφέρει η DESTINY στην Κίνα και τα οποία είχε συνδέσει με ελληνικό τραπεζικό λογαριασμό. Επίσης, αναφέρουν ότι δεν ενημερώθηκαν από κανέναν ότι εκείνη την περίοδο η χρήση POS απαγορευόταν από την ελληνική νομοθεσία για τη Golden Visa.
Ο καιρός περνούσε, όμως το ακίνητο δεν μεταβιβαζόταν στους υποψήφιους επενδυτές. Πληροφορήθηκαν από δημοσιεύματα ότι η DESTINY βρισκόταν στο επίκεντρο έρευνας του Οικονομικού Εισαγγελέα της Αθήνας και θορυβημένοι ταξίδεψαν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με όσα περιγράφουν στη μήνυση, σε συνάντηση με τον διευθυντή της DESTINY Πέτρο Καψά πήραν την υπόσχεση ότι τα χρήματα θα τους επιστραφούν σύντομα.
Επιπλέον, ανέθεσαν σε δικηγόρο τον έλεγχο τίτλων του ακινήτου στο Υποθηκοφυλακείο. Αρχικά, διαπίστωσαν ότι το διαμέρισμα δεν ήταν κάτω από την Ακρόπολη, ενώ είχε επιφάνεια 58 τ.μ και όχι 75 τ.μ. όπως ανέφερε το συμφωνητικό που είχαν υπογράψει με την εταιρεία. Υπήρχε, όμως, κάτι χειρότερο. Το ίδιο ακίνητο στα Κάτω Πατήσια φέρεται να είχε στο μεταξύ μεταβιβαστεί έναντι 250.000 ευρώ από τη DESTINY σε μια άγνωστη Κινέζα υπήκοο, η οποία επίσης επιθυμούσε να αποκτήσει Golden Visa στην Ελλάδα.
Τι απαντά η DESTINY
Η DESTINY απάντησε σε όλα τα παραπάνω με πολυσέλιδο έγγραφο-προτάσεις που κατέθεσε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, τον Ιούνιο του 2021. Για τη χρήση POS λέει ότι τα ενδεχόμενα αδικήματα αρχειοθετήθηκαν μετά την τροπολογία του Άδωνι Γεωργιάδη. Στο ίδιο έγγραφο η DESTINY υποστηρίζει ότι ουδέποτε ανέλαβε κάποια δέσμευση για την έκδοση Golden Visa ούτε έχει κάποια σύνδεση με την QWOS.
Η εταιρεία λέει ότι οι Κινέζοι έκαναν πίσω με σκοπό να επωφεληθούν και να μη χάσουν μέρος της προκαταβολής που είχαν καταβάλει. Αναφέρει ότι οι επενδυτές άλλαξαν γνώμη για δικούς τους λόγους και με δική τους υπαιτιότητα, πάντως όχι επειδή δεν τηρήθηκαν όσα είχαν συμφωνηθεί.
Για τη διαφορά στην επιφάνεια του διαμερίσματος η DESTINY πιθανολογεί ότι αυτό συμβαίνει λόγω επιφανειών που «τακτοποιήθηκαν» αργότερα. Για τη μεταβίβαση του ίδιου ακινήτου σε άλλη Κινέζα της Golden Visa δεν δίνεται κάποια απάντηση. Υπονοείται πως η εταιρεία ήταν ελεύθερη να το κάνει, εφόσον η διαδικασία μεταβίβασης του διαμερίσματος στο ζευγάρι δεν είχε προχωρήσει, κι επιπλέον στηριζόταν σε ένα άτυπο συμφωνητικό μεταξύ των δύο πλευρών και όχι σε κάποιο επίσημο συμβόλαιο.
Η DESTINY καταλήγει ότι έχει δυσφημιστεί από τη συγκεκριμένη υπόθεση και ότι το ζευγάρι των Κινέζων οφείλει αποζημίωση στην εταιρεία και όχι το αντίθετο.
Η Hopeten και οι μεσιτικές
Θέσαμε γραπτώς ερωτήσεις προς τη ΜΚΟ Hopeten, με κεντρικό ερώτημα αν γνωρίζει όλα τα παραπάνω για τις BW και DESTINY, δηλαδή τις εταιρείες από τις οποίες εκμισθώνει διαμερίσματα για τη στέγαση προσφύγων, και αν τα θεωρεί προβληματικά. Αντί απαντήσεων, ο διευθυντής Νικόλαος Βλάχος και η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων Μάρα Σαμαρά μας κάλεσαν στα γραφεία της ΜΚΟ. Ζήτησαν να μην ηχογραφήσουμε τη συζήτηση, ωστόσο από αυτή προέκυψαν ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Οι άνθρωποι της Hopeten επιβεβαίωσαν ότι στο ίδιο συγκρότημα στα Κάτω Πατήσια, για το οποίο διαμαρτύρονται οι Κινέζοι της Golden Visa, φιλοξενούνται σήμερα περίπου 140 αιτούντες άσυλο σε 22 διαμερίσματα. Πιο απλά, διαμερίσματα για τα οποία Κινέζοι επενδυτές της Golden Visa υποστηρίζουν ότι κατέβαλαν χρήματα χωρίς να τα αποκτήσουν, επιδοτούνται σήμερα με δημόσια χρήματα για τη στέγαση προσφύγων του προγράμματος ESTIA.
Οι κ.κ. Βλάχος και Σαμαρά είπαν ότι οι ωφελούμενοι της Hopeten ανέρχονται σήμερα συνολικά σε 1.322, οι οποίοι φιλοξενούνται σε 162 διαμερίσματα στην Αθήνα. Περίπου 100 από αυτά διαχειριζόταν ως τον Μάρτιο του 2021 η εταιρεία BW.
Το παραπάνω μας επιβεβαίωσε σε γραπτή απάντηση η ΒW, αναφέροντας ότι η συνεργασία με τη Hopeten διακόπηκε «λόγω ληξιπρόθεσμων (τότε) οφειλών της ΜΚΟ προς την εταιρεία». Οι δαπάνες αυτές, του 2021, δεν έχουν αναρτηθεί ακόμα από την Hopeten στο Μητρώο.
Σύμφωνα με τους ανθρώπους της Hopeten, μετά τη BW τη διαχείριση των ίδιων διαμερισμάτων ανέλαβε η MASTERENT. Πρόκειται για την εταιρεία που δημιουργήθηκε τον ίδιο μήνα και είχε δηλωθεί αρχικά στις δαπάνες ενοικίου της ΜΚΟ, «εκ παραδρομής» αντί της BW, όπως ήταν η εξήγηση. Στην ερώτηση πώς ήρθαν σε επαφή με τη MASTERENT, οι εκπρόσωποι της Hopeten απάντησαν ότι η σύσταση έγινε από τη δικηγόρο της BW.
Εδώ προκύπτει το ερώτημα: Πώς αναλαμβάνει μια μεσιτική τη διαχείριση 100 διαμερισμάτων που έως τότε διαχειριζόταν μια άλλη εταιρεία; Και ποια είναι η σχέση ανάμεσα στις δύο πλευρές;
Μια συγγένεια
Δέκα ημέρες μετά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της MKO, το Solomon και το Reporters United έλαβαν εξώδικο δια μέσου του πληρεξούσιου δικηγόρου της Hopeten Νικόλαου Αγαπηνού με το οποίο ζητείται να απέχουμε «εφεξής από κάθε ενέργεια που μπορεί να προσβάλει το κύρος και τη φήμη» της ΜΚΟ.
Ωστόσο, υπάρχει κάτι ακόμη. Η θέση της Hopeten, κατά τη συνάντηση στα γραφεία της ΜΚΟ, συνοψίζεται στο επιχείρημα ότι δεν μπορεί να γνωρίζει το ποινικό μητρώο των ιδιοκτητών/διαχειριστών των διαμερισμάτων, κάτι που ακούγεται λογικό. Αυτό που ειπώθηκε ήταν ότι συνεργάστηκε τυχαία με τις συγκεκριμένες εταιρείες real estate, μέσω αγγελιών για ενοικιάσεις διαμερισμάτων στην Αθήνα. Ωστόσο, από την έρευνα προκύπτει κάτι λιγότερο τυχαίο.
Ο ένας εκ των δύο εταίρων της ΜΚΟ – αυτός με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής και μέσω του οποίου έγινε αρχικά η μεταβίβαση – φέρεται να είναι στενός συγγενής του διευθυντή της DESTINY. Το παραπάνω αναφέρεται σε συμβόλαιο του 1988 για την κυριότητα ενός ακινήτου στο Μαρούσι. Από το ίδιο έγγραφο, που είναι σε γνώση του Solomon και του Reporters United, προκύπτει ότι ο εταίρος της MKO Hopeten Γεώργιος Πουλαδάκης είναι θείος (αδερφός της μητέρας) του διευθυντή της εταιρείας DESTINY Πέτρου Καψά.
Θέσαμε το παραπάνω στη ΜΚΟ με νεότερο γραπτό αίτημα, όμως μέχρι τη δημοσίευση του ρεπορτάζ δεν λάβαμε καμία απάντηση.
Η έρευνα στο υποθηκοφυλακείο
Το Solomon και το Reporters United έχουν στη διάθεσή τους τις διευθύνσεις ακινήτων που μισθώνει η Hopeten στην Αθήνα για τη στέγαση των αιτούντων άσυλο μέσα από το πρόγραμμα ESTIA. Έχοντας συνδυάσει επιτόπιο ρεπορτάζ, μαρτυρίες από εργαζόμενους στο πεδίο και ωφελούμενους της ΜΚΟ, και ανοιχτά δεδομένα, επισκεφθήκαμε το Υποθηκοφυλακείο Αθηνών καθώς και το Κτηματολόγιο, ούτως ώστε να εντοπίσουμε τις μερίδες και τα συμβόλαια αυτών των ακινήτων.
Από τον έλεγχο περίπου 100 συμβολαίων, που αφορούν τις διευθύνσεις στην Αθήνα όπου διαμένουν αιτούντες άσυλο μέσω της Hopeten, η DESTINY εμφανίζεται να είχε κάποια στιγμή πίσω στο χρόνο την κυριότητα των ακινήτων. Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών έχουν πουληθεί από την εταιρεία σε Κινέζους επενδυτές, ενώ σε κάποιες περιοχές γείτονες μας επιβεβαίωσαν το ενδιαφέρον που είχε υπάρξει για διάθεση των ακινήτων μέσω της Golden Visa. Ωστόσο, η BW, η οποία φαίνεται να λαμβάνει το μεγαλύτερο ποσό από το πρόγραμμα ESTIA, δεν εμφανίζεται σε κανένα από τα συμβόλαια τα οποία ελέγξαμε.
Στη διάθεση του Solomon και του Reporters United βρίσκονται επίσης τα ιδιωτικά συμφωνητικά, τα οποία είχαν υπογράψει με τη DESTINY οι τρεις Κινέζοι πολίτες, οι οποίοι αργότερα κατέθεσαν αγωγές εναντίον της εταιρείας. Εκεί αναφέρεται πως μετά την μεταβίβαση η DESTINY θα αναλάμβανε να βρει ενοικιαστή για το διαμέρισμα που θα μεταβίβαζε στον υποψήφιο Κινέζο επενδυτή. Στην προκειμένη, αυτό το εισόδημα φέρεται να διασφαλίζεται μέσα από τη διάθεση των διαμερισμάτων στο άκρως επικερδές πρόγραμμα της στέγασης αιτούντων άσυλο.
Συνάντηση Μηταράκη – Καψά
Η ευθύνη των απαντήσεων για όλα τα παραπάνω – δηλαδή την έγκριση τεράστιων κονδυλίων και κατ΄επέκταση τη διαδρομή του δημοσίου χρήματος, πόσο μάλιστα όταν αφορά την κρίσιμη εθνική πολιτική για τη διαχείριση του προσφυγικού – βαραίνει φυσικά τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη. Με τη δική του εποπτεία οι ΜΚΟ εντάσσονται στο Μητρώο, ώστε να εκταμιευθούν με διαφάνεια εκατομμύρια ευρώ για τη διαχείριση του προσφυγικού.
Τον Ιούνιο του 2020, δηλαδή δύο μήνες πριν η ΜΚΟ Hopeten αλλάξει χέρια, ο Πέτρος Καψάς των BW, DESTINY και HERMES – ανηψιός θυμίζουμε, επίσης, του ενός εκ των δύο εταίρων της Hopeten – και η σύζυγός του, Κατερίνα Παπαευαγγέλου, επίσης της HERMES και κόρη του Ευάγγελου Παπαευαγγέλου, διαχειριστή των εταιρειών BW και DESTINY, εμφανίζονται σε βίντεο παρέα με τον κ. Μηταράκη στη Μύκονο.
Αν και το συγκεκριμένο βίντεο από μόνο του δεν αποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη συνάντηση συνδέεται με την Hopeten ή το θέμα της στέγασης των αιτούντων άσυλο, εύλογα γεννιούνται ερωτήματα για τη σχέση μεταξύ των δύο ανδρών.
Οι 58 λέξεις του Νότη Μηταράκη
Το Solomon και το Reporters United επικοινώνησαν με το υπουργείο Μετανάστευσης, την πλευρά δήλαδή που έχει την ευθύνη για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών χρημάτων στο προσφυγικό, θέτοντας ερωτήματα.
Η απάντηση του υπουργείου αριθμεί μόλις 58 λέξεις: «Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου προχώρησε σε ανοικτή πρόσκληση το 2020 για την ανανέωση του προγράμματος ΕΣΤΙΑ, πρόσκληση στην οποία μπορούσαν να ανταποκριθούν νομικά πρόσωπα σε προκαθορισμένη τιμή μονάδος. Έγιναν δεκτές όλες οι προτάσεις στη δεδομένη τιμή του προγράμματος. Σε περίπτωση που ο πάροχος είναι ΜΚΟ, θα πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες διαφάνειας που προβλέπει η κείμενη νομοθεσία».
Η απάντηση του υπουργείου είναι μία μη απάντηση.
