«Δημοσκόπηση – έκπληξη φέρνει ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό». Με αυτό τον τίτλο, ο Γιάννης Πρετεντέρης, ο οποίος από ο,τι φαίνεται έχει αναλάβει επίσημα το ρόλο του ειδικού διαμεσολαβητή μεταξύ κομμάτων εξουσίας (ή wanna be εξουσίας) και «δανειστών», ανήγγειλε εχθές το οριστικό πέρασμα στη νέα φάση της πολιτικής ζωής του τόπου.
Χοντρικά: το ΠΑΣΟΚ καταρρέει δημοσκοπικά και η κρίση των πολιτών για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής του είναι χειρότερη από ποτέ. Τα δυο μεγάλα κόμματα, μαζί με τους δυο αρχηγούς τους, αδυνατούν πια να αναλάβουν τη διαχείριση της κοινωνίας και της κρίσης, ενώ άλλη εναλλακτική δεν υπάρχει. Τα «άκρα» (ΚΚΕ και ΛΑΟΣ, σύμφωνα πάντα με τον Πρετεντέρη) ενισχύονται, η ψήφος του κόσμου κατακερματίζεται με προοπτική ακόμα και εννιακομματική βουλή, η «αδιευκρίνιστη» ψήφος απογειώνεται. Με βάση όλα αυτά, στην ερώτηση «ποια κυβέρνηση είναι κατάλληλη για να βγάλει τη χώρα από την κρίση», η πλειοψηφία απαντά αυτόματα «Κυβέρνηση προσωπικοτήτων και τεχνοκρατών».
Προφανώς, ο Γιάννης Πρετεντέρης για μια ακόμα φορά χρησιμοποιεί την τεχνική των δημοσκοπήσεων όχι για να καταγράψει, αλλά για να διαμορφώσει την «κοινή γνώμη». Όλες οι ερωτήσεις είναι έτσι γραμμένες, ώστε ο «πολίτης» να προσανατολίζεται στο να βρίσκει τη «σωστή απάντηση», δηλ. την απάντηση που θα έδινε ένας ενημερωμένος, υπεύθυνος, αλλά και ανήσυχος πολίτης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ερώτηση για την εφαρμογή του Μνημονίου, οι προτεινόμενες απαντήσεις ήταν τρεις: α) συνέχιση της εφαρμογής του ως έχει, β) αναδιαπραγματεύση των όρων του και γ) έξοδο από το Μνημόνιο ΚΑΙ από το ευρώ (ξαφνικά δηλαδή η 3η πιθανή απάντηση «εμπλουτιζόταν» με μία παράμετρο παραπάνω για να γίνει λιγότερο ελκυστική). Είναι αυτονόητο, ότι η «σωστή» απάντηση είναι η 2η (η οποία όντως πήρε πάνω από 60%).
Ωστόσο, αυτό δεν είναι νέο. Εκείνο που είναι νέο, είναι ότι ο Γιάννης Πρετεντέρης, εκφράζοντας πάντα την πιο προωθημένη τάση της εποχής του, πιέζει σύσσωμο το πολιτικό σκηνικό στην κατεύθυνση συναινετικής, οικουμενικής λύσης. Από αυτή τη σκοπιά, είναι χαρακτηριστικό το χθεσινό πάνελ: στο στούντιο οι εκπρόσωποι τύπου ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, στα παράθυρα οι πρόεδροι της Δημοκρατικής Συμμαχίας και της Δημοκρατικής Αριστέρας και ο Άδωνις του ΛΑΟΣ, ενώ το ρόλο του «λαγού» για τη «λύση» της οικουμενικής ανέλαβε ο Γιάννης Δημαράς, ως αρχηγός του νεομεφανιζόμενου κόμματος «Άρμα Πολιτών». Η δημοσκόπηση των συμπεριέλαβε για πρώτη φορά στις «επιλογές» των πολιτών, δίνοντάς του και το άκρως ικανοποιητικό 2,5% και ο Δημαράς σε αντάλλαγμα ανέλαβε να πει ότι η σωτηρία της χώρας δεν είναι πια στα χέρια του Γιωργάκη, αλλά στα χέρια ΌΛΩΝ των πολιτών. Άρα, εκλογές και οικουμενική…
Οι κίνδυνοι από μια τέτοια εξέλιξη είναι τεράστιοι. Αν κρίνουμε από τον αυταρχισμό της μειοψηφικής κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ στην εφαρμογή του Μνημονίου, μπορούμε να φανταστούμε την αντίστοιχη πυγμή μιας κυβέρνησης, προφανώς και πάλι ακραίας λιτότητας, την οποία θα στηρίζουν τα 4/5 του πολιτικού φάσματος – αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που προβάλλεται αυτή η λύση. Η αστική, κοινοβουλευτική δημοκρατία για να λειτουργήσει, όπως λειτουργεί, χρειάζεται τουλάχιστον αντιπολίτευση, ακόμα και με τη μορφή του δικομματισμού. Οτιδήποτε άλλο δεν μπορεί ούτε και τυπικά να κατατάσσεται σε αυτό που λέμε «δημοκρατικά πολιτεύματα». Ακόμα περισσότερο βέβαια, απέχουν από αυτά οι λύσεις τύπου «κυβέρνηση τεχνοκρατών και προσωπικοτήτων»: αποτελούν άλλωστε πάγια πρόταση της άκρας δεξιάς, η οποία με αυτό τον τρόπο ενσωματώνει και το πιο ακραίο, αντικοινοβουλευτικό της κομμάτι.
Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι όλες αυτές οι «λύσεις», όλα τα σενάρια που γέμισαν αυτές τις ημέρες τις εφημερίδες για πρόωρες εκλογές, όλες οι δημόσιες εξομολογήσεις υπουργών κοκ, αποτελούν στην πράξη πιέσεις προς το σύνολο της κυβερνητικής παράταξης, ώστε να συνεχίσει αταλάντευτα την πολιτική της και να περάσει χωρίς απώλειες το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο, ή ακόμα και ένα δεύτερο Μνημόνιο. Μέχρι τώρα τουλάχιστο, αυτό γινόταν.
Ωστόσο, τίποτα δεν μπορεί πια να αποκλειστεί. Αν το ΠΑΣΟΚ καταρρεύσει και αναγκαστεί να οδηγηθεί στην κάλπη, το παραπάνω σενάριο θα αποτελεί ίσως τη μοναδική λογική διέξοδο για το αστικό πολιτικό σκηνικό. Σε αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες, είναι πιθανό όχι μόνο να προταθεί μια «οικουμενική» κυβέρνηση με τη συμμετοχή πιθανά όλων των παραπάνω, αλλά να αποδειχθεί ότι μια τέτοια λύση μπορεί να είναι σταθερή, τουλάχιστον για ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα. Σε αυτή την περίπτωση, το γνωστό μαρξικό ρητό θα αντιστραφεί, και η φάρσα Ζολώτα θα επαναληφθεί ως τραγωδία. Μπρρρρ…