Το πρώτο Μνημόνιο –και κυρίως το κίνημα εναντίον του- έριξε την κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ανάγκασε το κυρίαρχο μπλοκ εξουσίας στην αναζήτηση μιας κυβέρνησης «Εθνικής Συνεννόησης» και οδήγησε αναπόφευκτα στο δεύτερο Μνημόνιο. Το δεύτερο Μνημόνιο –και κυρίως το κίνημα εναντίον του- ξεδόντιασε την «Εθνική Συνεννόηση» αφήνοντάς τη με 190 πιστούς βουλευτές (τόσους θα είχε παλιότερα μια ψιλοκανονική μονοκομματική κυβέρνηση), διέλυσε σχεδόν οριστικά το ΛΑΟΣ (ένα από τα μεγάλα κέρδη της χθεσινής ημέρας) και το ΠΑΣΟΚ (αν θεωρήσουμε ότι υπήρχε μέχρι χθες), κατέστρεψε το μεθοδικά κατασκευασμένο αντιμνημονιακό προφίλ της Νέας Δημοκρατίας πριν ακόμα κυβερνήσει, ενώ προκάλεσε απώλειες μέχρι και στο «κόμμα» της Ντόρας. Και είμαστε ακόμα στην πρώτη ημέρα του…
Χρεοκοπία: Αποκάλυψη Τώρα
Τελικά –προφανώς- ψηφίστηκε και ο Λουκάς, το παιδί που στις δυο «κρισιμότερες μέρες της πολιτικής ιστορίας του τόπου» δεν μπόρεσε ούτε να εκφωνήσει δυο διαφορετικούς λόγους, ψάχνει τώρα υπουργούς. Τα ΜΜΕ λένε ότι δεν έχει «αποφασίσει» ακόμα (δηλαδή κάθεται σε ένα δωμάτιο και σκέφτεται;) αν η κυβέρνηση θα στηρίζεται στους «πολιτικούς» ή στους «τεχνοκράτες». Σε όποιους και να στηρίζεται, δεν είναι καν βέβαιο πια ότι θα ολοκληρώσει το περίφημο PSI και θα ψηφίσει τους εφαρμοστικούς νόμους, πριν αναγκαστεί να κηρύξει εκλογές.
Το τελευταίο επιχείρημα που έχει απομείνει στα κόμματα της συγκυβέρνησης, καθώς όλα τα άλλα για τις «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις», το «κακό δημόσιο» κτλ τα αναμασά πια μόνος του ο Πάσχος Μανδραβέλης – ο οποίος από τη μοναχική εμμονή του στην (νεοφιλελεύθερη) λογική κοντεύει να τρελαθεί, είναι το «φάσμα της χρεοκοπίας. Εκεί έχουν καταφύγει πια όλοι: ο Αντώνης Σαμαράς, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, η Πόπη Τσαπανίδου και ο Άδωνις Γεωργιάδης. Έτσι, αν και με προφανή βαρεμάρα και απέχθεια για την πολιτική αυτή αγγαρεία, ο τραπεζίτης που τους ενώνει ήταν υποχρεωμένος να βγει και να ανακεφαλαιώσει – ενοποιήσει όλα αυτά τα επιχειρήματα στο κορυφαίο επίπεδο.
Βγήκε λοιπόν ο Λουκάς Παπαδήμος για να μας τρομάξει: οκ, το Μνημόνιο είναι απαράδεκτο, ούτε καν αυτός δεν το υπερασπίζεται στα σοβαρά, οκ, κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί η πτώση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα θα «μας βγάλει από το δημοσιονομικό αδιέξοδο», οκ, όλοι γνωρίζουν ότι και αυτό θα «αποτύχει», δηλαδή θα οδηγήσει σε νέα «αναγκαία» μέτρα σε βάρος της εργασίας, αλλά αν δεν το ψηφίσουμε τώρα, θα φτάσουμε στη Χρεοκοπιά.
Παράλληλα, ο Παπανδρέου προσπάθησε να μας προειδοποιήσει με απλά λόγια για να το καταλάβουμε: δεν θα μπορούμε λεει να κάνουμε εισαγωγές κρέατος. Ο Σαμαράς διάλεξε τους δραματικούς τόνους και τις κοφτές, αποφασιστικές προτάσεις στο πρώτο ένικο, που τόσο πολύ τον γοητεύουν. Ο σοβαρός Παπαδήμος όπως, όφειλε να μας τα πει αντικειμενικά, μετριοπαθώς και με επιχειρήματα. Διευκρίνισε πρώτα ότι ακόμα έχουμε πρωτογενές έλλειμα 5 δις (με την ευκαιρία, με την αναγγελία της συμφωνία για το κούρεμα, ο Βενιζέλος δεν ήταν που υποσχόταν πρωτογενή πλεονάσματα αμά τη εφαρμογή της από την άνοιξη;), οπότε ακόμα και αν δεν εξυπηρετεί το χρέος, δεν θα μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις του. Ταυτόχρονα, θα υπάρχουν προβλήματα στην εισαγωγή βασικών αγαθών (το κρέας του κ. Παπανδρέου), οι επιχειρήσεις δεν θα μπορούν να κάνουν προμήθειες και θα κλείνουν μαζικά (έλα!), οι αποταμιεύσεις κινδυνεύουν, η ανεργία θα εκτιναχθεί, οι μισθοί θα καταρρεύσουν, το ψάρια θα πηδήξουν έξω από το τηγάνι κοκ.
Με 5 δις καθαρίζουμε;
Παρόλα αυτά, όπως φάνηκε χτες με απόλυτη σαφήνεια μέσα και έξω από τη Βουλή, κανείς δεν πείστηκε. Η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου προτιμά με σαφήνεια τη «χρεοκοπία» από το νέο Μνημόνιο. Ακόμα και στις δημοσκοπήσεις, όπου η γενική τάση είναι να δίνεις τη σωστή και υπεύθυνη απάντηση, συναντάμε το απόλυτο παράδοξο να απαντούν όλοι με πάθος ότι θέλουν τη χρεοκοπία της χώρας τους. Ακόμα και μέσα στα κόμματα εξουσίας, όπου έχουν αναπτύξει τόση ανο(η)σία απέναντι στη θέληση της κοινωνίας, αναγκάστηκαν 50 τόσοι βουλευτές να τα βροντήξουν. Πώς γίνεται μια χώρα να οδεύει συνειδητά με ταχύτητα και αποφασιστικότητα στην αυτοκαταστροφή;
Ίσως οι πολλοί (δηλαδή οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί) να πιστεύουν πια ότι η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη, οπότε καλύτερα να γίνει τώρα παρά να χρησιμοποιηθεί πρώτα ως επιχείρημα για να τους αφαιρεθεί και άλλος μισθός. Ίσως να έχουν νιώσει ότι το κράτος ήδη δεν «πληρώνει τις υποχρεώσεις του» σε μισθούς και συντάξεις, οι εργαζόμενοι έχουν ήδη «προβλήματα στις αναγκαίες προμήθειες» και οι αποταμιεύσεις τους έχουν ήδη χαθεί. Ίσως ακόμα, σταδιακά, να αρχίσουν να αποσυνδέουν τη μοιρά τους ως εργαζόμενοι από τη μοίρα του κράτους και των αφεντικών τους, ίσως να προτιμούν τη χρεοκοπία του κράτους από τη δική τους χρεοκοπία.
Ίσως επίσης, συνειδητά ή ασυνείδητα μικρή σημασία έχει, η κοινωνία αντιλαμβάνεται ότι η Αποκάλυψη που περιγράφει ο Λουκάς, στο βαθμό που αληθεύει, κρύβει μια μικρή προϋπόθεση: ότι όλα αυτά θα συμβούν αν κατά την «άτακτη χρεοκοπία» στη κυβέρνηση είναι οι ίδιοι. Κανείς από τους «κινδύνους» που εμφανίζουν δεν είναι αντικειμενικό γεγονός, αλλά πολιτική απόφαση. Το πιο απλό παράδειγμα: όλοι φωνάζουν ότι αν η χώρα χρεοκοπήσει και επιστρέψει στη δραχμή (δυο διακριτά γεγονότα βέβαια), θα έρθουν όλοι να μας αγοράσουν κοψοχρονιά με τα ευρώ που βγάλανε έξω. Για να «μας αγοράσουν» βέβαια, θα πρέπει κάποιος να «μας πωλήσει», και αυτό είναι πολιτική απόφαση. Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι αυτή που θα βάλει, ή δεν θα βάλει, τα νέα πωλητήρια με τιμές σε δραχμές. Το τι θα κάνουν οι τράπεζες ή οι επιχειρήσεις μετά τη στάση πληρωμών, εξαρτάται εν πολλοίς από τις αποφάσεις της κυβέρνησης και φυσικά από τους κοινωνικούς αγώνες. Τι θα επιλέξει να πληρώσει και τι όχι το πτωχευμένο κράτος, για παράδειγμα μισθούς ή δόσεις για όπλα, επίσης είναι δική του απόφαση.
Ο Λουκάς, άπειρος ων και «τεχνοκράτης», το ‘σκασε το μυστικό: όλα αυτά λεει θα γίνουν επειδή έχουμε ακόμα πρωτογενές έλλειμα 5 δις, οπότε ακόμα και χωρίς χρέος δεν μπορούμε να πηρώνουμε τα πάντα. Οκ, ας πιστέψουμε ότι στα «πάντα» για τα οποία του λείπουν 5 δις, δεν περιλαμβάνει κανένα κόστος που έχει να κάνει με την εξυπηρέτηση του χρέους: το σημαντικό είναι ότι, όπως άθελά του κατέδειξε, τα καταστροφικά γεγονότα που συνδέονται με τη χρεοκοπία δεν είναι απόλυτα, αλλά σχετικά οικονομικά μεγέθη. Έχουν να κάνουν με τα δυνατά έσοδα και τα επιλεγμένα έξοδα της κυβέρνησης που θα κηρύξει τη στάση πληρωμών: και εδώ οι επιλογές μπορεί να είναι ριζικά διαφορετικές. Μπορούμε να σκεφτούμε πολλές πηγές που μπορούν να βρουν τα «5 δις» του κ. Παπαδήμου και άλλες τόσες δαπάνες που θα μπορούσε να περικόψει όχι απλά διατηρώντας, αλλά βελτιώνοντας τη θέση των εργαζομένων. Τέτοιες επιλογές όμως είναι αδιανόητες για οποιαδήποτε αστική κυβέρνηση, εθνικής ενότητας ή κομματικής διάσπασης.
Θα ρθουν οι κομμουνιστές να μας πάρουν το γουρούνι
Μέχρι όλα αυτά να αναδυθούν με ορμή στο προσκήνιο του πολιτικού ανταγωνισμού, το επιχείρημα της χρεοκοπίας θα παραμένει το βασικό ενοποιητικό επιχείρημα του κυρίαρχου μπλοκ εξουσίας. Είναι πιθανό ότι αυτό θα μας οδηγήσει και στις επόμενες εκλογές, όπου όχι μόνο η ΝΔ ή ό,τι κατέβει τέλως πάντων από το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίζουν να την επικαλούνται, αλλά και οι «δανειστές» θα δηλώσουν ξεκάθαρα ότι αν η επόμενη κυβέρνηση δεν συμφωνεί με τα Μνημόνια, το δάνειο ακυρώνεται και άρα ξανά χρεοκοπία. Οπότε, προσέξτε τι θα ψηφίσετε.
Ήδη μάλιστα, το πολιτικό προσωπικό αναζητά τα επόμενα του επιχειρήματα. Ο Σαμαράς στη ΚΟ της ΝΔ απειλούσε ότι έχουμε γίνει Βαϊμάρη και ότι τα άκρα ενισχύονται. Αν λοιπόν, όπως δείχνουν τα πράγματα, ο κίνδυνος του ναζισμού εκλείψει αφού προσλάβει έναν επιφανή εκπρόσωπό του στη χώρα στο κόμμα του, μένουν τελικά οι κομμουνιστές. Ο Καρατζαφέρης, ο πρώτος που επανέφερε τον κίνδυνο του κομμουνισμού, φεύγοντας από τη Βουλή χθες πρότεινε, λένε, στο Γλέζο και το Θεοδωράκη να φτιάξουν το νέο ΕΑΜ: πιθανά θα ξεκίνησε να παζαρεύει και για αυτόν μια θέση (και) εκεί.
Ο κομμουνισμός είναι ξανά πολιτικό επίδικο: αυτό όμως γίνεται γιατί η ταξική πάλη είναι –ξανά- ο παράγοντας που κυριαρχεί στους δρόμους και καθορίζει τι θα γίνει και στην πολιτική. Πραγματικότητες, το κατανοούμε, κουραστικές και άγνωστες για τον κ. Παπαδήμο, αλλά τουλάχιστον καθόλου βαρετές.
Του Νίκου Νικήσιανη