Οι δηλώσεις Σαμαρά για τον φράχτη στον Έβρο, η σύνδεση Charlie Ηebdo-μεταναστευτικού (λες και οι τζιχαντιστές ήταν μετανάστες…) και το προσκλητήριο της Μπακογιάννη στους ψηφοφόρους της Χ.A., αντανακλούν έναν ψυχρό υπολογισμό: η ΝΔ θα υποστεί μια μη διαχειρίσιμη ήττα αν δεν συγκρατήσει το ρεύμα ψηφοφόρων της προς τον ΣΥΡΙΖΑ (2,5-3% του εκλογικού σώματος), και κυρίως, αν δεν επαναφέρει όσο γίνεται περισσότερους από το 17% που ψήφισαν Χ.Α., ΛΑΟΣ και Ανεξάρτητους Έλληνες τον περαμένο Μάιο στις ευρωεκλογές.
Είναι φανερό ότι ο «επαναπατρισμός» αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί ούτε με το φόβητρο του Grexit (ακόμα και η Μέρκελ παίρνει πια αποστάσεις από αυτό), ούτε με κάποια θετική πρόταση στο πεδίο της οικονομίας: Aναλύοντας το οικονομικό πρόγραμμα της ΝΔ, o Χρήστος Λάσκος έδειξε ότι δεν μπορείς να κάνεις ελαφρύνσεις όταν δεσμεύεσαι για πρωτογενή πλεονάσματα των 8.5 δις ετησίως – κι όταν ο υλοποιούμενος προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει ΕΝΦΙΑ, διατήρηση του φόρου στα καύσιμα και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Κρίνοντας λοιπόν και από την εκ των έσω κριτική, ότι η ΝΔ -λέει- «παρασύρεται» από τον ΣΥΡΙΖΑ στην οικονομία, ενώ δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού (βλ. Καθημερινή, δηλώσεις Κύρτσου), από την περασμένη εβδομάδα οι εκπρόσωποί της περιφέρονται στα κανάλια και καταγγέλλουν με φρίκη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει «ανοιχτά σύνορα» και ιθαγένεια για όλους.
Ανοιχτά σύνορα;
Φυσικά δεν μπορούν να δείξουν ούτε ένα κείμενο που να τα γράφει αυτά. Αλλά πάνω σ” αυτές και άλλες τερατολογίες, η μεν ΝΔ μπορεί να τρομάζει και να πειθαρχεί τους αμφιταλαντευόμενους, το δε Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ να υποδύονται το Κέντρο – τη θέση ανάμεσα στα υποτιθέμενα «ανοιχτά σύνορα» του ΣΥΡΙΖΑ και τα βεβαιωμένα ερμητικά κλειστά της ΝΔ.
Πέρα από το εκλογικό, όμως, υπάρχει ένα ακόμα κρισμότερο διακύβευμα που υπαινίσσεται η ιερή αγανάκτηση για τα «ανοιχτά σύνορα». Η «μομφή» πατάει στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλείται το διεθνές δίκαιο (αρχή της επαναπροώθησης, άρθρο 33 της Σύμβασης της Γενεύης), που θεωρεί παράνομη την επαναπροώθηση προσφύγων σε χώρες όπου κινδυνεύει η ζωή τους. Σύμφωνα με αυτήν, τα κράτη οφείλουν να διασφαλίζουν το δικαίωμα των προσφύγων να ζητήσουν και να πάρουν άσυλο – και στο πνεύμα αυτό, διεθνείς οργανισμοί ζητούν από τις χώρες της Ευρώπης να εγγυώνται την ασφαλή διέλευση των προσφύγων που θέλουν να ζητήσουν άσυλο, ώστε οι τελευταίοι να μη ρισκάρουν να πνιγούν. Η ΝΔ θεωρεί «ανοιχτά σύνορα» την παροχή αυτής της εγγύησης που υπερασπίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ.
Για του λόγου το αληθές, στην περσινή συζήτηση για τον προϋπολογισμό (5.12.2013), ο Σαμαράς θύμιζε ότι «μέχρι πριν λίγο, στους ευρωπαϊκούς θεσμούς δεν τολμούσαν καν να πουν τη λέξη λαθρομετανάστευση! Τώρα μαζί με άλλες χώρες του μεσογειακού Νότου, τη βάλαμε ως προτεραιότητα στην ατζέντα. Και με τακτικές «αποτροπής» επιπλέον, που μέχρι σήμερα επίσης απαγορεύονταν». Εννοούσε την αρχή της μη επαναπροώθησης. Δύο χρόνια νωρίτερα, ο σημερινός βουλευτής της, Θάνος Πλεύρης, μιλώντας σε εκδήλωση του φιλοφασιστικού περιοδικού PATRIA, υποστήριζε ότι η φύλαξη των συνόρων δεν μπορεί να υφίσταται αν δεν υπάρχουν απώλειες, «και για να γίνω κατανοητός, αν δεν υπάρχουν νεκροί!».
Αυτό λοιπόν που δεν ανέχεται η ΝΔ είναι η επιμονή του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν γίνεται να ισχύουν όλοι οι νόμοι, οι διεθνείς συμβάσεις και οι «διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας», εκτός από εκείνους που προστατεύουν τη ζωή. Ιδίως, μάλιστα, όταν από το 2002 και μέχρι το πολύνεκρο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, από επαναπροωθήσεις ή πνιγμούς έχασαν τη ζωή τους περί τους 1000 μετανάστες και πρόσφυγες – κι αυτοί είναι μόνο όσοι καταγράφηκαν. Από αυτή την άποψη, οι διαφορές ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ στο προσφυγικό και το μεταναστευτικό είναι οι διαφορές μεταξύ υπεράσπισης της ζωής και του live and let die.
Με το «γάντι»: Τέσσερις αποτυχίες της ΝΔ στο μεταναστευτικό
Το βασικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ στο μεταναστευτικό δεν είναι ότι θέλει «ανοιχτά σύνορα». Το πρόβλημα είναι ότι θεωρεί ακόμα το μεταναστευτικό «προνομιακό» πεδίο για τη ΝΔ – και συνεπώς αρνείται να σηκώσει το γάντι που η ίδια του πετάει: να αποτιμήσει με συγκεκριμένο τρόπο την αποτυχία της περίφραξης των συνόρων, της αστυνόμευσης και της μαζικής κράτησης, και τελικά να υπερασπιστεί τις θέσεις του. Αυτές οι τελευταίες φαίνεται συχνά να εξαντλούνται στο «Δουβλίνο» – ενώ είναι πολύ πιο ουσιαστικές, και ταυτόχρονα, δεν αποτελούν τίποτα πιο ριζοσπαστικό απ” όσα προβλέπει το διεθνές δίκαιο και ορίζουν ψηφισμένοι νόμοι συντηρητικών κυβερνήσεων.
1. Ο φράχτης
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεχόταν να σηκώσει το γάντι, το πρώτο που θα έδειχνε είναι η αποτυχία και η επικινδυνότητα του φράχτη στον Έβρο. Επί κυβέρνησης Παπανδρέου, η Ε.Ε. δεν δέχτηκε καν να χρηματοδοτήσει το έργο αυτό, που κόστισε 3.160.000 ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τι απέδωσε; Μετά τον πόλεμο στη Συρία, και δη μέχρι το τέλος Αυγούστου 2014, 22.089 άτομα πέρασαν στην Ελλάδα από τη θάλασσα, αύξηση 223,22% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2013 (6.834 άτομα). Ο φράχτης δηλαδή δεν ανέκοψε τις ροές: οι ροές λόγω του πολέμου αυξήθηκαν, άλλαξε όμως το δρομολόγιο των προσφύγων. Κι αντί να έρχονται πια από τον Έβρο, πάνε από τα νησιά, διακινδυνεύοντας να επαναπροωθηθούν και να πνιγούν. Όταν καταφέρνουν δε να μπουν στα νησιά, απουσία εθνικού σχεδιασμού για την υποδοχή (πληρώνοντας φράχτες, αφήνουμε τους ξενώνες να κλείνουν, οι ίδιοι κρατούνται σε εξευτελιστικές συνθήκες, τα δε νησιά αντιμετωπίζουν σκηνικό ανθρωπιστικής κρίσης. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση προτιμά να δαπανά εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση των συνόρων, εξετάζοντας την προμήθεια μη στελεχωμένων αεροσκαφών από το Ισραήλ.
2. Ο Ξένιος Δίας
Το δεύτερο που θα έδειχνε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η αποτυχία της αστυνόμευσης. Ένας χρόνος Ξένιου Δία απέδωσε περίπου 100.000 προσαγωγές μεταναστών: χωρίς χαρτιά βρέθηκαν περίπου 8.000 μετανάστες – αποτυχία, δηλαδή, άνω του 90%.
3. Τα στρατόπεδα και κρατητήρια απειλούν κρατούμενους και αστυνομικούς
Το τρίτο είναι η αποτυχία και η επικινδυνότητα της κράτησης. Αν κάτι “κατάφερε” ο Ξένιος Δίας, ήταν να στείλει 8.000 περίπου μετανάστες σε στρατόπεδα κράτησης τύπου Αμυγδαλέζας και κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων. Η κράτηση κοστίζει 28.713.600 ευρώ ετησίως, ενώ σε περίπτωση αύξησης των θέσεων, το κόστος φτάνει τα 43.200.00 ευρώ [1]. Όμως οι άνθρωποι που κρατούνται για να απελαθούν, πρακτικά δεν μπορούν να επιστραφούν: οι χώρες καταγωγής τους (το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Σουδάν, η Σοµαλία, η Σρι Λάνκα) είναι σε πόλεμο ή κατεστραμμένα κράτη – συνεπώς η συνεργασία με τις Αρχές τους είναι αδύνατη. Κι όμως, αντί να συνειδητοποιηθεί η αποτυχία, η κυβέρνηση παρέτεινε την κράτηση και πέραν του 18μηνου. Αποτέλεσμα; Λόγω των άθλιων συνθηκών, 150 αστυνομικοί στην Αμυγδαλέζα βρέθηκαν πέρσι θετικοί σε έλεγχο για φυματίωση και τα ίδια συνέβησαν στο ΑΤ Πατησίων – πέρα από τις απόπειρες αυτοκτονίας από κρατούμενους μετανάστες.
4. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής και η «ριζοσπαστικοποίηση» της Δεξιάς επί το αυταρχικότερο
Το τέταρτο και τελευταίο τεκμήριο της αποτυχίας της ΝΔ στο μεταναστευτικό είναι η ενίσχυση της Χρυσής Αυγής και της ρατσιστικής βίας όταν η ΝΔ διεκδικεί ψηφοφόρους με αιχμή την αντι-λαθρομετανάστευση. Αν συγκρατήθηκε και περιορίστηκε η επιρροή της Χ.Α, αυτό συνέβη όταν το κράτος ανέλαβε δράση εναντίον της· αντίθετα, από τις προεκλογικές σκούπες ως τον Ξένιο Δία, η υιοθέτηση της ατζέντας της Χρυσής Αυγής χωρίς αλλαγή κατεύθυνσης στην οικονομία, σημαίνει “δικαίωση” και ενίσχυση της Χ.Α, που ως τη δολοφονία Φύσσα έφτανε διψήφια ποσοστά στις δημοσκοπήσεις. Η πρόσφατη επίθεση με όπλο στον ξενώνα προσφύγων στη Θεσσαλονίκη, λίγο μετά τις γνωστές δηλώσεις Σαμαρά, δείχνει ότι η αντιμεταναστευτική πολιτική της ΝΔ κάνει το μεταναστευτικό προνομιακό για τη Χ.Α, εξοπλίζοντας, αντί να αφοπλίζει, τους «ακραίους». Όσο δεξιά να πάει η ΝΔ στο μεταναστευτικό, η Χ.Α θα «εκπροσωπεί» τον αντιμεταναστευτισμό πιο αυθεντικά.
Το επαναλαμβάνω: Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η αντιρατσιστική πλειοδοσία ή η απουσία θέσεων και σχετικής εμπειρίας. Το πρόβλημα είναι ότι διστάζει να «αναλάβει» δημόσια και συγκεκριμένα την υπεράσπιση της ζωής απ’όπου κι αν προέρχεται και να δείξει τι παίζεται στο μεταναστευτικό. Αν το έκανε, θα αποδείκνυε τη μακαριότητα της ΝΔ ενώ η Ε.Ε. ξοδεύει δισεκατομμύρια για την ενίσχυση των συνόρων σε βάρος των ξένων φτωχών – ποσά που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για δομές υποδοχής, σχολεία και νοσοκομεία για όλους. Αν το έκανε, θα υποδείκνυε το διαρκές έγκλημα της Μανωλάδας ως εικόνα από το παρόν και μέλλον, και θα απέκρουε ως γελοιότητες τα περί χορήγησης ιθαγένειας “σε όλους”, δείχνοντας ότι ελάχιστοι πήραν πράγματι ιθαγένεια με το νόμο Ραγκούση. Εντέλει, θα διερωτώνταν τι είναι πιο αποτελεσματικό μπροστά στην κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους και την άνοδο της ματαίωσης και της βίας: τα τείχη και ο αποκλεισμός ή η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και του κράτους δικαίου;
Κάθε κόμμα κάνει βεβαίως ιεραρχήσεις: δεν μπορείς να τα λες όλα σε όλους το ίδιο πειστικά. Το πρόβλημα είναι η αμηχανία και η αποσιώπηση. Όμως υπάρχει χρόνος – κι ίσως τώρα νάναι η ευκαιρία να ακουστούν όλα αυτά όσο τους αντιστοιχεί.
___________
[1] Τα στοιχεία από την έκθεση MIDAS του ΕΛΙΑΜΕΠ για την μεταναστευτική πολιτική των ετών 2008-2013. Εκεί καταγράφεται ένα ποσό μεγαλύτερο των 500 εκατ. ευρώ για τον έλεγχο και τη διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης, χωρίς να υπολογίζονται τα ποσά που διατέθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το συμπέρασμα; Η υφιστάμενη πολιτική –όχι του ΣΥΡΙΖΑ: της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ– είναι οικονομικά ασύμφορη, παραβιάζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και επιπλέον, δεν διαχειρίζεται με επιτυχή τρόπο τις εισροές μεταναστευτικού πληθυσμού. Τι προτείνει το ΕΛΙΑΜΕΠ; Ανοιχτές δομές φιλοξενίας, αύξηση των κέντρων πρώτης υποδοχής και των κέντρων ταυτοποίησης, επένδυση σε προγράμματα εκμάθησης γλώσσας και διεύρυνση των προγραμμάτων εθελούσιας επιστροφής, που αποδεικνύεται οικονομικά συμφερότερη συγκριτικά με την αναγκαστική επιστροφή. Βλ. σχετικά: Γεωργία Σπυροπούλου, «Πρόγραμμα MIDAS: Πανάκριβη, απάνθρωπη και αποτυχημένη η αντιμεταναστευτική πολιτική», Red Notebook, 9.11.2014
πηγή: Rednotebook.gr