Σαν σήμερα πέθανε ο στιχουργός και μεταφραστής Νίκος Γκάτσος παραμένει μία ξεχωριστή περίπτωση για τα ελληνικά γράμματα. Ο Νίκος Γκάτσος θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ποιητές μας με την μοναδική ποιητική σύνθεση που έγραψε την περίοδο της Κατοχής, την “Αμοργό”. Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε 8 Δεκεμβρίου του 1911 (άλλοι ισχυρίζονται 30 Απριλίου το 1915) στα Χάνια Φραγκόβρυσης (Κάτω Ασέα) Αρκαδία όπου και μυήθηκε στην λογοτεχνία μαθαίνοντα μόνος του ξένες γλώσσες. Σπούδασε φιλολοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στις αρχές της δεκαετίας του 1930 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στα περιοδικά “Νέα Εστία” και Ρυθμός”.
Δημοσίευσε την ποιητική του σύνθεση “Αμοργός” το 1943. Το ποίημα αυτό λέγεται ότι γράφτηκε μέσα σε μια νύχτα με το σύστημα της «αυτόματης γραφής», που χρησιμοποιούν οι σουρεαλιστές δημιουργοί. Με την «Αμοργό» κλείνει και ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος του ελληνικού υπερρεαλισμού, που είχε ανοίξει με τον Νικήτα Ράντο, τον πρώιμο Ελύτη, τον Εμπειρίκο και τον Εγγονόπουλο.
Από τότε δημοσίευσε μόνο τρία ποιήματα. «Ελεγείο» (1946), «Ο Ιππότης και ο θάνατος» (1947) και το «Τραγούδι του παλιού καιρού» (1963).
Στη συνέχεια και μέχρι τον θάνατο του έγραψε στίχους που μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Δήμος Μούτσης, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης και άλλοι συνθέτες Το έργο του είναι εντυπωσιακό σε ποσότητα και ποιότητα και πολλοί ισχυρίζονται ότι ο Γκάτσος κατάφερε να καταργήσει τα όρια μεταξύ στιχουργικής και ποίησης. («Αθανασία», «Της γης το χρυσάφι», «Ρεμπέτικο», «Αρχιπέλαγος», «Πήρες το μεγάλο δρόμο», «Πορνογραφία», «Λαϊκή Αγορά», «Η Μικρή Ραλλού», «Μια γλώσσα, μια πατρίδα», «Αν θυμηθείς τ’ ονειρό μου», «Η νύχτα», «Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά», «Αντικατοπτρισμοί», «Το κατά Μάρκον», «America, America», «Χάρτινο το Φεγγαράκι», «Πάει ο καιρός» κ.ά.).
Ο Νίκος Γκάτσος μετέφρασε για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και του Λαϊκού Θεάτρου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα («Ματωμένος Γάμος», «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα»), Αύγουστο Στρίνμπεργκ («Ο Πατέρας»), Ευγένιο Ο’ Νηλ («Ταξίδι μακριάς ημέρας μέσα στη νύχτα»), Λόπε ντε Βέγκα («Φουέντε Οβεχούνα») και Τενεσί Ουίλιαμς («Λεωφορείο ο Πόθος»).
Ο Νίκος Γκάτσος πέθανε στην Αθήνα στις 12 Μαΐου 1992 και τάφηκε στη γενέτειρά του.