του Αστέρη Μασούρα
Μετά από 4 χρόνια μυστικών διαπραγματεύσεων, υπονόμευσης των δημοκρατικών διαδικασιών στις πιό αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη από τους λομπίστες της βιομηχανίας ψηφιακού περιεχομένου και σταθερής αλλά ασθενούς αντίδρασης από κυβερνοακτιβιστές, η διεθνής “Εμπορική Συμφωνία Για την Καταπολέμηση της Παραποίησης” (ACTA) επιτέλους συναντά σοβαρά εμπόδια πριν την έλευσή της για ψήφιση στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου το ερχόμενο καλοκαίρι, καθώς μιά σειρά κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης την εγκαταλείπουν όπως τα τρωκτικά ένα πλοίο που βουλιάζει.
Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι αυτό συμβαίνει μετά την χρονιά της “Αραβικής Άνοιξης”, των κινημάτων αγανάκτησης κι εξέγερσης απανταχού του πλανήτη και της διεθνούς οικονομικής κρίσης, που ταλανίζει την Ευρώπη. Ο ακτιβισμός για τα ψηφιακά δικαιώματα γενικά απέτυχε να σημειώσει απτά αποτελέσματα αφ’ εαυτού, οπουδήποτε εκτός από τις ΗΠΑ, όπου το ιστορικό κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων έχει ορθώσει το ανάστημά του στο διαδίκτυο αλλά και στους δικαστικούς αγώνες εδώ και χρόνια, κι αντιμάχεται συστηματικά και με σοβαρότητα τις αντιδημοκρατικές εξάρσεις των κυβερνήσεων Clinton, Bush και Obama.
Την ωρίμανση των διεθνών κινημάτων διαμαρτυρίας μέσα στο 2011 ακολούθησε η πρώτη σοβαρή διεθνής ακτιβιστική δράση των τελευταίων δεκαετιών ενάντια στους πολιτικούς εχθρούς του ελεύθερου διαδικτύου, με την μορφή της “παγκόσμιας απεργίας” κατά των αμερικανικών νομοσχεδίων SOPA/PIPA, που εν συνεχεία αποσύρθηκαν από το Κογκρέσο, τουλάχιστον στην παρούσα μορφή τους. Η πρωτοφανής, αν και συμβολική, συμμετοχή πολυεθνικών κολοσσών όπως η Google στην δράση ήταν μεν καθοριστική, αλλά καθόλου δεν μειώνει την σημασία του διεθνούς λαϊκού διαδικτυακού ακτιβισμού, όπως υπογράμμισε κι ο ιδρυτής της Wikipedia, η οποία πρωτοστάτησε στην δράση.
Η σειρά της ACTA ήρθε αμέσως μετά, καθώς συντονισμένες διαδηλώσεις σε εκατοντάδες πόλεις της Ευρώπης, ενδεχομένως και οι αμφιλεγόμενες επιθέσεις των Anonymous σε κρατικές και πολιτικές διαδικτυακές υποδομές, πυροδότησαν ένα κύμα πολιτικών αυτομολήσεων από αξιωματούχους χωρών που την προωθούσαν και την υπέγραψαν κρυφά στο Τόκιο με ”αυτόματο πιλότο”. Όπως επισημαίνει ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος, στην παρούσα μορφή της η ACTA είναι πολύ πιό “ξεδοντιασμένη” από τις εφιαλτικές εκδοχές της που διέρρεαν κατά καιρούς στα ΜΜΕ και προκαλούσαν κύκλους σπασμωδικών αντιδράσεων. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν ανησυχίες για τις σοβαρές επιπτώσεις που μπορεί να έχει, όχι μόνο στο ελεύθερο διαδίκτυο και τα θεμελιώδη δικαιώματα, αλλά και στην υγεία, κυρίως στις αναπτυσσόμενες και φτωχές χώρες, επιπλέον των απεχθών πρακτικών υπονόμευσης του ρόλου του Ευρωκοινοβουλίου, όπως κατήγγειλαν κατά καιρούς ευρωβουλευτές της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, των Πρασίνων, αλλά και των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και μέρους των Φιλελεύθερων, σε αντίδραση που επισημοποιήθηκε από την ολομέλεια το καλοκαίρι του 2010.
Τελικά, η παραπομπή της ACTA στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για λόγους τακτικής (βλέπε “στρίβειν δια του αρραβώνος”), και η κατάθεση 2.4 εκατομμυρίων υπογραφών κατά της συμφωνίας στο Ευρωκοινοβούλιο, που προηγήθηκαν της πρόσφατης έναρξης της συζήτησης στις σχετικές κοινοβουλευτικές επιτροπές, δίνουν ελπίδα κι ανάσα στους ψηφιακούς ακτιβιστές, που όμως δεν πρέπει να εφησυχάζουν. Οι προκλητικές δηλώσεις του αναφέροντος επιτρόπου De Gucht (“τα πνευματικά δικαιώματα είναι θεμελιώδη, η συμφωνία δέχεται συντονισμένη επίθεση παραπληροφόρησης”), πυροδοτούν ήδη νέες εντάσεις, κι όπως σημειώνει το Δίκτυο για την Ψηφιακή Απελευθέρωση, ο αγώνας συνεχίζεται.
Παραπομπές:
Ο φάκελος της οργάνωσης La Quadrature Du Net και η καμπάνια “Σταματήστε την ACTA”
Συλλογή υπογραφών κατά της ACTA από την οργάνωση Avaaz
Το blog της οργάνωσης FFII για την ACTA
Ο Αστέρης Μασούρας είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος, ακτιβιστής ψηφιακών δικαιωμάτων και αρχισυντάκτης του Global Voices στα Ελληνικά
Η φωτογραφία είναι του Αστέρη Μασούρα (http://www3.flickr.com/photos/asterios/6936082371/sizes/z/in/photostream/)