Οι εφιάλτες του καλοκαιριού ξεκίνησαν με τις φωτιές σε πολλές περιοχές, άνθρωποι, ζώα και δάση να έχουν κυριολεκτικά χαθεί και τελειώνουν με ανθρώπους να πνίγονται στα νερά από τις πλημμύρες. Για τους εργαζόμενους-ες στον τουρισμό-επισιτισμό το καλοκαίρι σήμαινε άθλιες εργασιακές σχέσεις, παραβιάσεις της νομοθεσίας, εξαντλητικά ωράρια αλλά κυρίως απουσία ελεγκτικών μηχανισμών. Αυτά κατήγγειλαν τα σωματεία των ξενοδοχοϋπαλλήλων που από κοινού με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό -Τουρισμό παραχώρησαν συνέντευξη Τύπου στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης εκφράζοντας αυτονόητα αιτήματα για μια αξιοπρεπή εργασία.
Απουσία ελεγκτικών μηχανισμών σε όλη τη χώρα
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γιώργος Χότζογλου περιέγραψε τη συνθήκη στον τουρισμό με τα μελανότερα χρώματα δηλώνοντας την επιτακτική ανάγκη το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας να επανέλθει στην εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας. «Δεν μπορεί η εποπτεία των ελέγχων να επαφίεται σε μια ανεξάρτητη αρχή. Ουσιαστικά ο πρώην υπουργός κ.Χατζηδάκης ήθελε να πετάξει το μπαλάκι της ευθύνης από πάνω του και τώρα βιώνουμε ακόμη πιο δύσκολες συνθήκες εργασίας» είπε συγκεκριμένα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η κατάσταση «θα ήταν για γέλια αλλά δυστυχώς είναι για κλάματα» όσον αφορά την τραγική απουσία ελεγκτικών μηχανισμών στην χώρα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι περιοχές που απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους και δέχονται επίσης χιλιάδες επισκέπτες όπου δεν υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός. Στα Χανιά για παράδειγμα υπάρχει, όπως είπε, μία Επιθεωρήτρια Εργασίας, που όταν βγαίνει για ελέγχους, το γραφείο της άρα και το τηλέφωνο της δε λειτουργεί. Στο Ρέθυμνο υπάρχει μία επιθεωρήτρια εργασίας που συνταξιοδοτείται φέτος, η οποία όταν έβγαινε να κάνει ελέγχους χρέη υπηρεσίας εκτελούσε ο θυρωρός του κτιρίου. Στις «ναυαρχίδες» του ελληνικού τουρισμού Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο δεν υφίσταται επιθεώρηση εργασίας. Αν κάποιος-α θέλει να κάνει καταγγελία πρέπει να πάει στη Σύρο. Επιπλέον ανέφερε ότι δε λειτουργεί το σύστημα των ανώνυμων καταγγελιών. «Δεν γίνεται αυτό να πραγματοποιηθεί ανώνυμα στον πενταψήφιο καθώς όταν έγινε ουδέποτε εμφανίστηκε επιθεωρητής εργασίας για να ασχοληθεί με το πρόβλημά του/της εργαζόμενου/ης» δήλωσε ο κ. Χότζογλου
Οι έλεγχοι χρειάζονται για να τηρούνται οι κλαδικές συμβάσεις εργασίας που παρά το γεγονός ότι υπογράφονται από εργοδότες και το Υπουργείο Εργασίας στο τέλος μένουν «ένα πουκάμισο αδειανό». Έτσι, έχουμε ψευδώς υποδηλωμένη εργασία από εργοδότες που για να γλιτώσουν το πρόστιμο δηλώνουν ημιαπασχόληση, την ώρα που οι εργαζόμενοι δουλεύουν πλήρες ωράριο και πολλές φορές παραπάνω.
Τρομερή ασυδοσία από τους εργοδότες
Ο κ. Χότζογλου δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις εικόνες που κυκλοφόρησαν από την Ρόδο με εργαζόμενο στην εστίαση να μεταφέρει δίσκο κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα.
«Το περιστατικό της Ρόδου αναδείχθηκε από την Ομοσπονδία μας τυχαία. Το βράδυ μου εστάλη το βίντεο αυτό με τον συνάδελφο να κολυμπάει. Στην αρχή νόμιζα ότι είναι κάτι ψεύτικο αλλά όταν διαπίστωσα ότι είναι αληθινό προσπάθησα να λάβει την απαιτούμενη έκταση. Την επόμενη μέρα βρέθηκα σε πάνελ με τον Υπουργό Εργασίας και μου έκανε εντύπωση ότι συνεχώς επαναλάμβανε ότι έδωσε εντολή στην Επιθεώρηση Εργασίας σε μια ουσιαστικά…. ανεξάρτητη αρχή». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΕΕΤ «παρά τον ντόρο που δημιουργήθηκε- η εν λόγω επιχείρηση που λειτουργεί παράνομα εδώ και χρόνια- δεν ανέστειλε ούτε μια μέρα τη λειτουργία της και ο συνάδελφος συνέχισε να δουλεύει σε αυτές τις συνθήκες». Επιπλέον, δεν έγινε ποτέ έλεγχος από το κατάλληλο κλιμάκιο της Επιθεώρησης Εργασίας και αυτό γιατί την επιχείρηση επισκέφθηκε το κλιμάκιο από τη Ρόδο που ελέγχει τις συμβάσεις και τους όρους αμοιβής και εργασίας. «Κλιμάκιο τεχνικό που να ελέγχει τις συνθήκες εργασίας, την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων δεν μετέβη ποτέ στην επιχείρηση γιατί η εν λόγω περιοχή έχει 4 επιθεωρητές με έδρα τον Πειραιά που είναι υπεύθυνοι για το Β. Αιγαίο και τα νησιά του Αργοσαρωνικού» ξεκαθάρισε.
Για την περίπτωση του 22χρονου βοηθού μάγειρα στα Μάλλια Κρήτης που κάηκε με καυτό λάδι στο πρόσωπο και τα χέρια με αποτέλεσμα να υποστεί εγκαύματα β’ βαθμού ανέφερε ότι ήταν ανασφάλιστος και τον έβαλαν σε ψυγείο για νωπά κρέατα για να ανακουφίσει τα τράυματά του. «Το μέτρο της ασυδοσίας και της παραβατικότητας είναι τρομερό. Το ατύχημα έγινε 20 Ιουλίου επειδή αποκαλύφθηκε ότι ήταν ανασφάλιστος, η επιχείρηση του έκανε πρόσληψη 18 Ιουλίου και απόλυση 20 Ιουλίου. Τον προσέλαβε μία μέρα πριν το ατύχημα και τον απέλυσε μία μέρα μετά» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χότζογλου.
Μεγάλο πρόβλημα αντιμετώπισαν οι εργαζόμενοι στον τουρισμό και την εστίαση τις ημέρες του καύσωνα. «Ειδικά για τους διανομείς αλλά και τους εργαζόμενους στα μπιτσόμπαρα, που τα πενιχρά πρωτόκολλα για την προστασία της υγείας δεν τηρήθηκαν (καπέλο, συχνά διαλείμματα, νερά). Όπως αποδείχθηκε ακόμη και τα σωστά μέτρα του Υπουργείο Εργασίας τις μέρες του καύσωνα δεν εφαρμόστηκαν στην πράξη και αυτό έγινε αντιληπτό από την καταγγελία που έκανε ο ίδιος ο Υπουργός που του φέραν κανονικά την παραγγελία από δύο μεγάλες πλατφόρμες αλλά κυρίως με το γεγονός του θανάτου του συναδέλφου στην Χαλκίδα που ψήθηκε στην κυριολεξία για να μεταφέρει σουβλάκια. Τέτοιες καταγγελίες έχουμε πολλές για ατελείωτα ωράρια, συνθήκες εργασίας που δεν συνάδουν με τον 21ο αιώνα» πρόσθεσε.
Απολύθηκαν ενώ είχαν αναρρωτική άδεια για υπερκόπωση
Την ώρα της συνέντευξης Τύπου νέα καταγγελία ήρθε σε γνώση του προέδρου της ΠΟΕΕΤ, αυτή τη φορά από το Ηράκλειο Κρήτης. Ο κ. Χότζογλου κατήγγειλε ότι «στο Λυγαριά beach bar οι εργαζόμενοι εργάζονται με εξαντλητικά ωράρια με αποτέλεσμα να καταρρέουν στην κυριολεξία και να τρέχουν στα νοσοκομεία». Όπως είπε, δύο άτομα που κατέρρευσαν από υπερκόπωση είχαν πάρει αναρρωτική άδεια από τον γιατρό, μάλιστα η μία εκ των δύο νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο ενώ ο εργοδότης τους έκανε απόλυση τη στιγμή που βρίσκονταν σε άδεια. Σαν να μην έφτανε αυτό όπως κατήγγειλε ο πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ «χθες το βράδυ τους άλλαξε κλειδαριά στο κατάλυμα που τους είχε παραχωρήσει. Όταν ήρθε η αστυνομία ο εργοδότης είπε ότι την άλλαξαν εκείνοι».
Ο κ. Χότζογλου αναφέρθηκε και σε ένα ακόμη εξωφρενικό ζήτημα που αφορά τις συμβάσεις εργασίας στις οποίες ενσωματώνονται ποινικές ρήτρες εναντίον των εργαζομένων. «Υπάρχουν συμβάσεις που αν παραιτηθείς πριν τη λήξη της σύμβασής πρέπει να δώσεις 5.000 ευρώ, αν πεις σε κάποιον τι μισθό παίρνεις 10.000 ευρώ. Είναι πράγματα που με την έγκαιρη αντιμετώπιση των Εργατικών Κέντρων και του σωματείου καταφέραμε να καταστήσουμε αυτές τις συμβάσεις άκυρες».
Σύμφωνα με τα σωματεία των ξενοδοχοϋπαλλήλων υπήρχε και τα παλαιότερα χρόνια παραβατικότητα στον κλάδο αλλά τέτοια πράγματα δεν τα είχαν συναντήσει ως τώρα. Μετά το ξεχαρβάλωμα του ΣΕΠΕ και την επανεκκίνηση του κλάδου μετά την πανδημία, οι συνθήκες χειροτέρευσαν με γοργούς ρυθμούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πρώτες καταγγελίες για παραβίαση της νομοθεσίας ξεκίνησαν ήδη από την Μεγάλη Εβδομάδα και αφορούσαν αθέτηση συμφωνιών, παράλογες απαιτήσεις και εξαντλητικά ωράρια.
Εξαιτίας της εντατικοποίησης της εργασίας και της έλλειψης προσωπικού λόγω των κακών συνθηκών που επικρατούν στην Ελλάδα στον τομέα του τουρισμού-επισιτισμού, χειροτερεύει και η ποιότητα των υπηρεσιών.
«Σε μεγάλο πεντάστερο ξενοδοχείο στην Κρήτη αντιστοιχούσε ένας σερβιτόρος ανα 55 πελάτες. Αντιλαμβάνεστε ότι πλέον σε κίνδυνο βρίσκεται και το προϊόν που παρέχεται στην Ελλάδα. Έχουμε φτάσει σε σημείο ότι να έχει δημιουργηθεί hastag #No Greece που έχει να κάνει με την ακρίβεια, τις εργασιακές συνθήκες και φυσικά το προϊόν που παρέχεται» σημείωσε ακόμη ο πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ αναφέροντας ότι για τους λόγους αυτούς έχουν αποχωρήσει από το επάγγελμα το 80% των εργαζόμενων από τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας (60.000). Πρόκειται για εποχικά εργαζόμενους που έχουν μεταναστεύσει σε άλλες χώρες και εργάζονται στον ίδιο κλάδο, απελπισμένοι στην Ελλάδα από το ύψος των επιδομάτων, την απουσία ενίσχυσης τους “νεκρούς μήνες” τις εργασιακές συνθήκες και τις παράλογες απαιτήσεις με την επαναλειτουργία του τουρισμού μετά την πανδημία. Σε άλλες χώρες, όπως ακόμη είπε «εφαρμόζεται 4ημερο και 7ωρο και εμείς συζητάμε για το 13ωρο».
Η ΠΟΕΕΤ τάχθηκε υπέρ της εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας εργασίας στον τουρισμό υποστηρίζοντας ότι μπορεί να ελέγξει φαινόμενα παραβίασης του ωραρίου αλλά, όπως ειπώθηκε, πρέπει να εφαρμοστούν δικλείδες ασφαλείας έτσι ώστε να μην έχουμε τα φαινόμενα των σουπερμάρκετ που «ο εργοδότης καλεί τον εργαζόμενο να χτυπήσει την κάρτα στη λήξη του ωραρίου και τον ξαναφωνάζει για εργασία».
Σαν την Χαλκιδική δεν έχει…
Μεγάλο πρόβλημα, όμως, αντιμετωπίζουν και οι εργαζόμενοι-ες στον κλάδο στην Χαλκιδική καθώς σύμφωνα, με τον Γρηγόρη Λειβαδιώτη, πρόεδρο του σωματείου ξενοδοχοϋπαλλήλων των νομών Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης δεν γίνονται οι θεσμοθετημένες αιτήσεις επαναπρόσληψεις τον Ιανουάριο στα ξενοδοχεία από τα ίδια τα σωματεία, αλλά απευθείας μεταξύ εργαζομένων και εργοδότη. Έτσι, όπως είπε, «πηγαίνουν οι εργαζόμενοι να πιάσουν δουλειά και τους λένε ότι απολύεστε».
Επιπλέον, κάνουν συμβάσεις αορίστου χρόνου σε εποχικά εργαζόμενους που γνωρίζουν ότι δε θα κλείσουν ποτέ έναν χρόνο στον ίδιο εργοδότη προκειμένου να γλιτώσουν την αποζημίωση.
Ο κ. Λειβαδιώτης περιέγραψε και τις κακές συνθήκες διαβίωσης με τέσσερις εργαζόμενους να στοιβάζονται σε ένα δωμάτιο σε ξενοδοχεία και τα φαινόμενα γαστρεντερίτιδας από τη σίτιση. «Άλλες φορές τρώνε αυτά που τρώνε οι πελάτες, άλλες φορές κακής ποιότητας φαγητό. Δώδεκα ώρες εργασίας σε πολλά ξενοδοχεία, οι μάγειρες και ψήστες να δουλεύουν σε υψηλές θερμοκρασίας χωρίς διάλειμμα και χωρίς ρεπό» είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, ο νέος κανόνας στον χώρο του τουρισμού στην Χαλκιδική. «Κανόνας» πάει να γίνει και η υπογραφή ατομικών συμβάσεων κάτω από το υποχρεωτικό ύψος της κλαδικής σύμβασης που δε διασφαλίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Αυξάνονται τα περιστατικά έμφυλης βίας
Πέρα από την εργοδοτική παραβατικότητα, οι συνδικαλιστές διαπιστώνουν και μια έκρηξη της εργοδοτικής βίας αναφέροντας ενδεικτικά τον ξυλοδαρμό εργαζόμενου Πάτρα επειδή ζήτησε τα δεδουλευμένα του. Επιπλέον για πρώτη φορά αναφέρονται σε όξυνση των περιστατικών έμφυλης βίας. «Για πρώτη φορά στον κλάδο μας, η πλειοψηφία των οποίων είναι γυναίκες, έχουμε δεχτεί τόσες πολλές καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση από προϊσταμένους από ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Είναι κάτι μας εξοργίζει» σημείωσε τονίζοντας την ανάγκη να μπουν περισσότερες γυναίκες στα συνδικάτα για να διεκδικήσουν από κοινού τα δικαιώματά τους. Υπάρχουν υποθέσεις που έχουν φτάσει στον εισαγγελέα, ωστόσο πλήρη καταγραφή θα δοθεί στη δημοσιότητα στο τέλος της σεζόν.
Υπερτουρισμός χωρίς υποδομές
Τέλος, ο κ. Χότζογλου μίλησε για τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού σε περιοχές που υπολλείπονται σε υποδομές και δίκτυα. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχει υπερτουρισμός σε περιοχές που δεν υπάρχει οδικό δίκτυο, πρόσβαση σε νοσοκομεία, ΕΚΑΒ κτλ. Σε πολλές περιπτώσεις το ηλεκτροδοτικό δίκτυο πέφτει από την υπερφόρτωση σε αιρκοντίσιον.
«Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τι τουρισμό θέλουμε στη χώρα μας. Ποιοτικό τουρισμό ή ποσοτικό τουρισμό και με ποιες εργασιακές συνθήκες. Πρέπει οπωσδήποτε να επανακαθοριστεί το πλαίσιο» τόνισε
Τα αιτήματα προς το Υπουργείο Εργασίας
Ιδιαίτερο βάρος έδωσε η ΠΟΕΕΤ στα αιτήματα που κατέθεσε στη συνάντηση της με τον Υπουργό Εργασίας σχετικά με το επίδομα ανεργίας στους εποχικά εργαζόμενους. Υπενθυμίζεται ότι οι εποχικά εργαζόμενοι στον τουρισμό-επισιτισμό που συμπλήρωναν 100 ένσημα στη σεζόν μέχρι το 2012 επιδοτούνταν με 5 μήνες ταμείο ανεργίας τους χειμερινούς μήνες. Από το 2013 με απαίτηση των δανειστών η επιδότηση μηδενίστηκε και μετά από πιέσεις των σωματείων το Υπουργείο Εργασίας νομοθέτησε την επιδότηση μόλις για 3 μήνες και 5 μέρες που μαζί με την αναλογία του δώρου Χριστουγέννων πάει στους 3 1/2 μήνες. Αυτό έχει ως αποτέλσμα από τον Δεκέμβριο ή τον Ιανούριο που τελειώνει η επιδότηση και μέχρι τον Μάιο ή Ιούνιο που θα ξαναπληρωθούν χιλιάδες εργαζόμενοι-ες να βρίσκονται χωρίς εισόδημα. «Ως εκ τούτου η επαναφορά της χρονικής ισχύος του επιδόματος ανεργίας είναι για εμάς ζωτικής σημασίας αφού θα μας εξασφαλίσει ένα εισόδημα του χειμερινούς μήνες, το οποίο δεν θα πάει για αποταμίευση αλλά θα διοχετευτεί στις τοπικές αγορές και έτσι πιστεύουμε πως θα επιστρέψουν και οι εργαζόμενοι στον κλάδο» σημειώνει η ΠΟΕΕΤ.
Η Ομοσπονδία ζητά επιπλέον την επαναφορά του εφάπαξ στα 20 χρόνια υπηρεσία έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η μεγάλη εργασιακή ανασφάλεια που βιώνει ο κλάδος. «Ο νομοθέτης γνωρίζοντας ότι μετά τα 40-45 έτη συνήθως δεν επαναπροσλαμβανόμαστε από τους εργοδότες, είμαστε αντιπαραγωγικοί και αντιτουριστικοί και γι’ αυτό παίρναμε το εφάπαξ στην 20ετία ή για να αποχωρήσουμε από τον κλάδο ή όσο συνεχίζουμε να δουλεύουμε να έχουμε μια ασφάλεια για την επιβίωσή μας. Εννοείται πως στο τέλος του εργασιακού μας βίου δεν ξαναπαίρναμε το εφάπαξ γι΄’ αυτό το ταμείο μας ήταν εύρωστο και γιατί περίσσευαν πολλά χρήματα με αυτόν τον τρόπο, μέχρι και την ισοπέδωσή του από τον νόμο Κατρούγκαλου» δήλωσε σχετικά ο πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ.
Στα υπόλοιπα αιτήματα της Ομοσπονδίας περιλαμβάνεται η επανένταξη των ειδικοτήτων του κλάδου στα Βαρέα και Ανθυγιεινά καθώς ειδικότητες όπως λαντζέρης, σερβιτόρος, μάγειρας, καμαριέρες αποχαρακτηρίστηκαν το 2012 από τα ΒΑΕ ενώ δεν έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες – αντίθετα αυξάνονται τα εργατικά ατυχήματα. Η επικινδυνότητα της εργασίας δυσκολεύει και τη συνταξιοδότηση, αναγκάζοντας εργαζόμενους να δουλεύουν μέχρι τα 67 έτη. Επιπλέον οι εργαζόμενοι ζητούν την συμπερίληψη στον Ν. 4808/2021 για το επίδομα μητρότητας των εποχικά εργαζόμενων που το χάνουν γιατί όταν κάνουν την αίτηση ενδέχεται να μην έχουν ενεργή σύμβαση. Για τον ίδιο λόγο, οι εργαζόμενες χάνουν και το επίδομα ανεργίας καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να αποδείξουν ότι όταν παίρνουν άδεια λοχείας-κυοφορίας δεν πληρούν τις προϋποθέσεις γι’ αυτό.
