59 χρόνια κλείνουν σήμερα από την 30η Μάρτη 1952, όταν οι κομμουνιστές Μπελογιάννης, Αργυριάδη, Καλούμενου και Μπάτσης στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, κατηγορούμενοι για “κατασκοπεία”.
Ο Νίκος Μπελογιάννης, μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στον Εμφύλιο και την αυτοεξορία, επέστρεψε κρυφά στην Ελλάδα τον Ιούνη του ’50, για να συμβάλλει στην αναδιοργάνωση του -παράνομου- ΚΚΕ. Στις 20 Δεκεμβρίου 1950 συνελήφθη και δικάστηκε με βάση το Ν. 509/1947, που θεωρούσε εγκληματική οργάνωση το ΚΚΕ. Επίσης, κατηγορήθηκε ως κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.
Η πρώτη δίκη του Μπελογιάννη ξεκίνησε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 1951 με 94 κατηγορούμενους συνολικά, από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών στο Αρσάκειο Δικαστικό Μέγαρο, το οποίο και τελικά το καταδίκασε σε θάνατο. Μετά την διεθνή κατακραυγή που ακολούθησε, ο Νικόλαος Πλαστήρας δηλώνει ότι η απόφαση δε θα εκτελεστεί. Αποφασίζεται όμως ο Μπελογιάνης και ορισμένοι άλλοι κατηγορούμενοι να παραπεμφθούν σε νέα δίκη με τη βαρύτερη κατηγορία της κατασκοπείας, με στόχο να αναιρεθεί η αμνηστία που υποχρεώθηκε να του δώσει. Εν τω μεταξύ στις 14 Νοεμβρίου 1951 βρίσκονται παράνομοι ασύρματοι στις περιοχές Καλλιθέας και Φαλήρου, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους στρατοδίκες, για επιστράτευση του νόμου περί κατασκοπείας. Έτσι ο Μπελογιάννης και οι άλλοι κατηγορούμενοι προσάγονται σε νέα δίκη. Η δεύτερη αυτή δίκη αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952, ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών, και ο Μπελογιάννης και τρεις συγκατηγορούμενοί του καταδικάζονται σε θάνατο.
Παράλληλα με τη δίκη, αλλά και μετά την ανακοίνωση της απόφαση, ξεσπά ένα τεράστιο, διεθνές κύμα αλληλεγγύης. Μέσα σε χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, η κυβέρνηση Πλαστήρα λαμβάνει περίπου 250.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο, με τα οποία πολλοί επώνυμοι και μη ζητούν τη σωτηρία του Μπελογιάννη. Ανάμεσά τους ο Σαρλ ντε Γκολ και σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της γαλλικής πολιτικής ζωής, καθώς και 159 βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Πωλ Ελυάρ, ο Ζαν Κοκτώ, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ο Ναζίμ Χικμέτ, ο Πάμπλο Πικάσσο, ο Τσάρλι Τσάπλιν είναι μερικά μόνο από τα ονόματα διανοούμενων και καλλιτεχνών που προσπαθούν να σώσουν τον Μπελογιάννη.
Ο Νίκος Πλουμπίδης, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, στέλνει επιστολή στις αρχές όπου αναλαμβάνει την ευθύνη για το δίκτυο των ασυρμάτων, προσπαθώντας έτσι να σώσει τον Νίκο Μπελογιάννη. Η ηγεσία του ΚΚΕ από το εξωτερικό καταδικάζει την επιστολή ως “ασφαλίτικο κατασκεύασμα”, ενώ η κυβέρνηση, αν και αποδέχεται τη γνησιότητά της, αρνείται να συνομιλήσει με τον -επίσης παράνομο- Νίκο Πλουμπίδη.
Τελικά, στις 30 Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή και ώρα 4.10΄ τη νύχτα, οι τέσσερις μελλοθάνατοι μεταφέρθηκαν νωρίς το πρωί από τις φυλακές της Καλλιθέας στο στρατόπεδο του Γουδί και τουφεκίστηκαν. Η ώρα και η ημέρα της εκτέλεσης ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη (οι εκτελέσεις γινόταν πάντα με το πρώτο φως του ήλιου και ποτέ μέρα Κυριακή) και φέρεται να έγινε τότε για να προλάβουν οι υπέρμαχοι της εκτέλεσης τυχόν απονομή χάριτος.