Burning from the inside: Ένα αντιφασιστικό ντοκιμαντέρ που διαδραματίζεται στο Βερολίνο και στην Αθήνα. Χρησιμοποιώντας ως άξονα την άνοδο της Χρυσής Αυγής, παρουσιάζει τον εκφασισμό και την αποσύνθεση της ελληνικής κοινωνίας όπως την βιώνουν οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία, που αγωνίζονται από μακριά. Με αφετηρία τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τον αντίκτυπό της σε Ελλάδα και Γερμανία, η ταινία αμφισβητεί τη λειτουργία των πολιτικών και κοινωνικών δομών, καθώς και τη λειτουργικότητα του καπιταλισμού και της δημοκρατίας. Αντιπαραθέτoντας τις εξελίξεις στην Ελλάδα με τον αντίκτυπό τους στη Γερμανία, δίνει παγκόσμια διάσταση στο πρόβλημα του ναζισμού, θέτει ερωτήματα για τη θέση της Γερμανίας στην Ευρώπη, παρουσιάζει τη δύναμη του λαού όταν αυτός είναι ενωμένος και αναδεικνύει τους λόγους που έκαναν την Ελλάδα μια χώρα «φλεγόμενη εκ των έσω».
Το Burning from the inside έχει κερδίσει το Χρυσό Βραβείο στην κατηγορία «Ευρωπαϊκό Ντοκιμαντέρ» στο φεστιβάλ DSIMA της Τζακάρτα της Ινδονησίας, τον Οκτώβριο του 2014. Επίσης, τον Ιανουάριο του 2015 εγκρίθηκε για να προβληθεί στις διεθνές φεστιβάλ Visions du réel της Ελβετίας, που πραγματοποιείται τον Απρίλιο κάθε έτους. Πρόσφατα παρουσιάστηκε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αποσπώντας ιδιαίτερα θετικές κριτικές και σχόλια. Η δημιουργός του ντοκιμαντέρ, Μάρσια Τζιβάρα, μίλησε στο alterthess.gr.
Συνέντευξη στην Ευγενία Χατζηγεωργίου
Πως προέκυψε η ιδέα του ντοκιμαντέρ και πως ο τίτλος του;
To Burning from the inside δεν είναι γέννημα μιας καλλιτεχνικής ιδέας, αλλά μιας έντονης ανάγκης τόσο για διαμαρτυρία, όσο και για άμεση δράση ενάντια στην έξαρση της ακροδεξιάς στην Ελλάδα. Το ότι κατέληξε σε κινηματογραφική ταινία και όχι σε ένα βίντεο στο διαδίκτυο, οφείλεται στην σκέψη να αγγίξουμε και ένα άλλο κοινό, που δεν έχει εμπειρία στην εναλλακτική ενημέρωση. Ο τίτλος, εμπνευσμένος από έναν παλιό δίσκο των αγαπημένων μου Bauhaus, ανταποκρίνεται στα συναισθήματα που είχα για την Ελλάδα τη δεδομένη στιγμή. Μιας χώρας που καίγεται απ΄ τον πυρήνα της…
Υπήρξαν προβλήματα με τα οποία ήρθατε αντιμέτωποι κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του ντοκιμαντέρ λόγω του θέματος του;
Προβλήματα σαφώς υπήρξαν, αυτό όμως δεν οφείλεται μόνο στην θεματολογία του συγκεκριμένου, αλλά και στην φύση του ντοκιμαντέρ ως είδους. Το ντοκιμαντέρ είναι σε ένα μεγάλο βαθμό ‘απρόβλεπτο’, μιας και ποτέ δεν ξέρεις πως θα καταλήξει. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, τα προβλήματα που τελικά αντιμετωπίσαμε, ήταν πολύ λιγότερα από αυτά που είχαμε προβλέψει αρχικά. Αναφέρομαι βέβαια στις αντιδράσεις των Ναζί, τόσο κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, όσο και μετά τις πρώτες δημοσιεύσεις του υλικού. Γενικά, αυτό που θέλω να πω και που είναι ίσως το μόνο που έχει σημασία αυτή τη στιγμή, είναι ότι όλοι μας, θεωρούσαμε τόσο σημαντική την ολοκλήρωση αυτής της ταινίας, που οι δυσκολίες και οι ανασφάλειες έρχονταν σε δεύτερο επίπεδο. Και η ικανοποίηση από τις αντιδράσεις του κόσμου μετά τις προβολές, ήταν η ανταμοιβή απέναντι σε όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα, που τώρα φαντάζουν ανύπαρκτα.
Τι είναι αυτό που θα θέλετε να «περάσετε» στο κοινό με την προβολή του ντοκιμαντέρ;
Το τι θέλουμε να περάσουμε στο κοινό με την προβολή της ταινίας, νομίζω είναι λίγο πολύ γνωστό. Εκτός από ντοκουμέντα που αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας τη φύση της Χρυσής Αυγής και τις διασυνδέσεις τους με Γερμανικά μορφώματα, θέλουμε να προβάλουμε και μια ‘εξήγηση’ για όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα , από μια οπτική ματιά που δεν θα συναντήσει κανείς στα κυρίαρχα μίντια. Επίσης, θέλουμε να δείξουμε πρακτικά, τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να συμβάλει στον αντιφασιστικό αγώνα, τόσο σε διεθνές, όσο και σε τοπικό επίπεδο, ανάλογα με τις δυνατότητες που έχει. Τέλος, παρόλο που είναι μια ‘σκληρή’ ταινία, ήθελα φεύγοντας από την αίθουσα ο θεατής, είτε να έχει προβληματιστεί για την στάση του απέναντι σε ότι συμβαίνει γύρω του, είτε να έχει πάρει κουράγιο για να συνεχίσει τον σημαντικό αγώνα του. Και αν κρίνουμε από τα σχόλια του κόσμου, τουλάχιστον ως ένα βαθμό, το πετύχαμε!
Που αποδίδετε την διάδοση του νεοναζισμού στην Ελλάδα;
Αυτό είναι μια ερώτηση που δεν απαντιέται μέσα σε λίγες μόνο γραμμές. Το σίγουρο είναι ότι ο φασισμός δεν γεννήθηκε στην κρίση. Αντιθέτως, φασιστικοί θύλακες υπήρχαν για δεκαετίες και είτε ήταν ενσωματωμένοι στα κόμματα εξουσίας, είτε δρούσαν παρακρατικά. Η ραγδαία και ‘εκρηκτική’ διάδοση αυτών των ιδεών, σίγουρα οφείλεται ως έναν βαθμό και στην οικονομική και κοινωνική κρίση, όμως δεν είναι η ρίζα του κακού. Αν θυμηθούμε τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν στην Γερμανία λίγο πριν την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, θα δούμε τρομακτικές ομοιότητες. Οικονομική κρίση, ανεργία, κρίση της εθνικής ταυτότητας και μειωμένη ‘εθνική υπερηφάνεια’. Ανάγκη για κάτι ‘νέο’ και πολλά υποσχόμενο. Δεδομένου του ότι οι φασιστικοί θύλακες ήταν ήδη εμφανής στο Γερμανικό κράτος (και από τον προηγούμενο χαμένο πόλεμο) δεν είναι να αναρωτιέται κανείς. Δυστυχώς, σε έναν μεγάλο βαθμό ο φασισμός καλλιεργήθηκε από το ίδιο το κράτος και για μένα εκεί υπάρχει η μεγαλύτερη ευθύνη.
Θα ήθελα το σχόλιο σας για το ότι η Χρυσή Αυγή είναι 3η δύναμη στο Κοινοβούλιο και επιπλέον, ποια η άποψή σας για όσα έχουν ακουστεί αρκετές φορές πως μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής είναι πολίτες αγανακτισμένοι, και η ψήφος τους, ήταν ψήφος αγανάκτησης.
Η ψήφος στη Χρυσή Αυγή είναι αποδεδειγμένα πλέον, ψήφος συνειδήσεως και πολιτικού προσανατολισμού και όχι αποτέλεσμα παραπληροφόρησης. Ο ισχυρισμός του παραπληροφορημένου και αγανακτισμένου πολίτη καταρρίπτεται, ύστερα από τα αδιάσειστα στοιχεία που βρήκαν δημοσιότητα μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Δεν μπορεί κανείς πλέον να υποστηρίξει ότι ‘δεν ήξερε’ ποια είναι η Χρυσή Αυγή. Ακόμα και τα mainstream media έχουν κινηθεί προς αυτόν τον προσανατολισμό. Μερικές μέρες πριν τις τελευταίες εκλογές, δημοσιεύσαμε στην Εφημερίδα των Συντακτών σε συνεργασία με τον Δ. Ψαρρά, ένα απόσπασμα του ντοκιμαντέρ, που παρουσιάζει ακυκλοφόρητο υλικό όπου οι Χρυσαυγίτες και Γερμανοί ναζί τραγουδάνε μαζί τον ύμνο της Ναζιστικής Γερμανίας αλλά και τον εθνικό ύμνο, χαιρετώντας ταυτόχρονα ναζιστικά. Αυτό το βίντεο αναπαράχθηκε τόσο στο διαδίκτυο όσο και σε τηλεοπτικά κανάλια. Εμείς αυτό το κάναμε, ακριβώς για να καταρρίψουμε και το τελευταίο επιχείρημα του ‘παραπληροφορημένου-αγανακτισμένου’. Παρόλα αυτά, τρίτο κόμμα στη βουλή….Τα συμπεράσματα δικά σας.
Και τέλος, θα ήθελα να πω -επειδή ο όρος ‘αγανακτισμένος’ έχει δοθεί ελαφρά τη καρδία στους χρυσαυγίτες, ότι και εμείς είμαστε αγανακτισμένοι πολίτες που διαμαρτύρονται ενάντια στην κρατική βία και αυθαιρεσία. Δεν είμαστε όμως ούτε δολοφόνοι, ούτε μαφιόζοι, ούτε ρατσιστές.
Πως θα μπορούσε να νικηθεί ο φασισμός; Η καταδίκη των χρυσαυγιτών στις επικείμενες δίκες, θεωρείτε πως θα συνέβαλε καθοριστικά σε αυτήν την κατεύθυνση;
Ο φασισμός θα νικηθεί με σωστή εκπαίδευση στα σχολεία και σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με σωστή και δίκαιη αντιμετώπιση του κράτους απέναντι στους μετανάστες και τους πρόσφυγες, με διαδικασίες ενσωμάτωσης και όχι αποκλεισμού, αλλά και με ακτιβισμό στον δρόμο και στο διαδίκτυο. Πρέπει να βρούμε τρόπους να προάγουμε την αγάπη και την φιλία και όχι το μίσος και τον εθνικισμό. Πιστεύω πως το αντιφασιστικό κίνημα πρέπει να έχει σαφή στρατηγική, ώστε να διαδώσει τις ιδέες τους σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.
