Η ταξική πάλη (…) είναι ένας αγώνας για πράγματα ανεπεξέργαστα και υλικά, χωρίς τα οποία είναι αδύνατον να υπάρξουν πράγματα εκλεπτυσμένα και πνευματικά. Τα τελευταία, παρ’ όλα αυτά, κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην ταξική πάλη με μια μορφή διαφορετική από τη λεία που πέφτει στα χέρια του νικητή. Εκδηλώνονται σ’ αυτή την πάλη σαν θάρρος, χιούμορ, επιτηδειότητα και σταθερότητα. Επενεργούν αναδρομικά και θέτουν συνεχώς σε αμφισβήτηση κάθε νίκη που έχουν πετύχει οι κυρίαρχοι, στο παρελθόν ή στο παρόν.
Βάλτερ Μπένγιαμιν, Θέσεις για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, σ’ έναν τοίχο στο Bairro Alto (την Υψηλή Συνοικία) της Λισαβόνας ήταν γραμμένο: Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΜΑΣ.
Η ευτυχία: έννοια παρατημένη πια, “μεγαλοστομία” πνιγμένη στα στεκούμενα νερά της επιβίωσης, της ασφάλειας, της ιδιωτείας. Υπόσχεση της ακινησίας, σαν καρφιτσωμένη ψυχή στο εντομολόγιο της ιστορίας των νικημένων.
Οι νικητές υπήρξαν πρόσωπα αισχρά και βασιλέψανε χωλοί στο θρόνο του τρελού αίματος.
Τόσοι αγώνες, τόσες αποτυχίες και ήττες. Σωριασμένα ερείπια, κι οι λυπημένοι να επιμένουν, γιατί γνωρίζουν πως κι οι νεκροί ακόμα δεν είναι ασφαλείς απ’ τον εχθρό. Ξανά και ξανά· μ’ αξιοπρέπεια και άλλες ξεχασμένες λέξεις.
Εκεί να κοιτάς, έλεγε ο τοίχος. Η ελευθερία υπήρξε πάντα νικημένη, όμως υπήρξε στις στιγμές των νικημένων.
Η ευτυχία είναι το αντίθετο των φόβων. Και θα ’ναι η εκδίκησή μας.
*Από το περιοδικό «το ξενοδοχείο των ξένων» τ. 6 (Ιούνιος 2004) του οποίου το δεύτερο μέρος ήταν αφιερωμένο στην πορτογαλική επανάσταση των γαρυφάλλων. Το τεύχος έκλεινε με το παραπάνω κείμενο.