Η ποιητική συλλογή του Τέλλου Φίλη Μια εβδομάδα που δεν κατάφερε να γίνει Μεγάλη είναι η τρίτη που εκδίδεται. Έχουν προηγηθεί άλλες δύο ( Αποσιωποιητική ηλικία, εκδ. bibliotheque, 2014 και Ένας απλός υπάλληλος βιντεοκλάμπ και άλλα κείμενα, εκδ. Εντευκτηρίου, 2015), καθώς και συμμετοχές σε συλλογικούς τόμους.
Γράφει η Ράνια Καταβούτα
Στη συλλογή αυτή το κύριο μοτίβο είναι τα Πάθη της Μεγάλης Εβδομάδας, που όμως λειτουργούν ως πρόφαση. Ουσιαστικά, γίνονται ένα έρεισμα με βάση το οποίο θίγονται τα πάθη της σύγχρονής μας πολιτικής και κοινωνικής ζωής.
Η διάρθρωση της συλλογής γίνεται με βάση έναν διάλογο, θα λέγαμε του ίδιου του ποιητικού υποκειμένου με τον εαυτό του. Μοιάζει με έναν αντικατοπτρισμό προσώπων. Ακούγονται δύο φωνές. Η μια δυνατή, καταγγελτική, αυστηρή, κάπως πιο αποστασιοποιημένη, ζητά απόδοση ευθυνών για όσα δεινά μαστίζουν την εποχή μας, είναι η φωνή που βγαίνει προς τα έξω και καλεί για δράση:
«μην περιμένεις να γίνει η Ανάσταση / νόμος του κράτους / για να την πιστέψεις» («Μεγάλο Σάββατο η Ανάσταση δε θα ’ρθει»)
Η δεύτερη φωνή είναι εσωστρεφής, έχει ύφος άλλοτε εξομολογητικό και συμπονετικό και άλλοτε σκληρό και κυνικό, είναι αυτή που στρέφεται εις εαυτόν:
«σε φιλώ / με την προσμονή / των αργυρίων της προδοσίας μου» («Μεγάλη Πέμπτη των απευθείας ημιθανών»)
Ταυτόχρονα, οι θρησκευτικές αναφορές γίνονται αφορμές για ένα ταξίδι στη μνήμη, ατομική και συλλογική. Γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μας έρχονται στο προσκήνιο, άλλοτε ξεκάθαρα και άλλοτε με εύγλωττους υπαινιγμούς. Η οικονομική κρίση και τα προβλήματα που συνεπάγεται, το κυνήγι της δημοσιότητας για λόγους εντυπωσιασμού, οι κομματικές εξαγγελίες και η καπήλευση των ιδανικών, οι άστεγοι, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που πνίγονται στην οδό της Επαγγελίας, οι ναρκομανείς, ο σταυρός του μαρτυρίου που κουβαλούν οι άνθρωποι που δεν ξεπουλήθηκαν στις αγορές, όσοι αντέχουν να αγωνίζονται, όσοι απελπίζονται, για όλα αυτά μιλάει το ποιητικό υποκείμενο.
Επιπλέον, θα λέγαμε ότι η συλλογή συνιστά μια πρόσκληση/πρόκληση, αρχίζοντας από το ίδιο το Εγώ μας. Ο διάχυτος σαρκασμός δεν αφήνει τον αναγνώστη να εφησυχάσει, όσοι διαθέτουν έστω ένα ψήγμα ευαισθησίας αισθάνονται άβολα, νιώθουν ότι πρέπει να πάρουν θέση στα τεκταινόμενα:
«δεν είναι από κει που κοιτάς / ο Εσταυρωμένος / γωνία Τοσίτσα με Πατησίων είναι / στα σύνορα του Έβρου / σταυρώνεται τις νύχτες / στης Κακαβιάς τα χιόνια / ποτίζεται όξος μουλωχτά / στο Φαρμακονήσι εξαφανίζεται […]» («Μεγάλη Παρασκευή της λάθος ματιάς»)
Την ίδια στιγμή, ο Καβάφης παραμονεύει πίσω από τους στίχους του Τέλλου Φίλη, κυρίως στα θέματα της προσμονής και της μνήμης:
«με προσοχή την πινακίδα / και περίσκεψη / όταν τα ονόματα αλλάζουν / η μνήμη αγρυπνεί / γι’ αυτό με προσοχή» («Κυριακή των Βαΐων της αποκαθήλωσης»)
Στη συλλογή διαβάζουμε για «μια εβδομάδα που δεν κατάφερε να γίνει Μεγάλη» από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Κυριακή του Πάσχα. Και δεν τα κατάφερε γιατί η Ανάσταση αργεί ακόμη:
«μη περιμένεις να συμβεί / ζώντας σε αναμονή / αλλά δρώντας» («Μεγάλο Σάββατο η Ανάσταση δε θα ’ρθει»)
Έτσι, το Πάσχα, σύμβολο του περάσματος σε μια νέα ζωή, εδώ γίνεται για το ποιητικό υποκείμενο μια ακόμη αργία, το οποίο ευρισκόμενο σε μια κατάσταση απορίας και αναμονής, στέλνει τις ευχές του, μόνο σ’ αυτούς που τόλμησαν, που πάλεψαν κι ας έχασαν:
«σ’ αυτούς / κυρίως σ’ αυτούς / τις πιο θερμές ευχές / για τις γιορτές που δεν πρόλαβαν» («Κυριακή του Πάσχα στο πέρασμα»).
Ράνια Καταβούτα
Shanghai Αύγουστος 2017
*Το βιβλίο «Μια εβδομάδα που δεν κατάφερε να γίνει Μεγάλη», του Τέλλου Φίλη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΡΩΜΗ.