Ξεκινώ με τη γνωστή απόφαση ενός συλλόγου γονέων στο Ωραιόκαστρο. Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά. Δεν θα πρόσθετα τίποτε εάν δεν υπήρχε μια απίστευτη τοποθέτηση από την πλευρά ενός ανώτατου αξιωματούχου του Υπουργείου Παιδείας, που δημιουργεί πολλά ερωτήματα και απαιτεί μια ξεκάθαρη απάντηση από όλους και όλες μας. «Όλους και όλες μας», το εννοώ κυριολεκτικά.
Υπενθυμίζω τα γεγονότα.
Το Δ.Σ. ενός Συλλόγου Γονέων δημοσιοποιεί την απόφασή του να μην επιτρέψει την είσοδο προσφυγόπουλων στο σχολείο «του», απειλώντας ότι θα προχωρήσει ακόμη και σε κατάληψή του. Η απόφαση του αυτή παρουσιάζεται ως συμμόρφωση σε σχετική απόφαση «έκτακτης Γενικής Συνέλευσης». Δηλαδή, το Δ.Σ. φέρεται να λειτουργεί ως εκτελεστικό όργανο της Γενικής Συνέλευσης. Το έγγραφό του δεν φέρει υπογραφές, ενώ θα έπρεπε να είναι γνωστό ότι μόνον τότε είναι έγκυρο και μπορεί να δοθεί στη δημοσιότητα.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Από όλη την Ελλάδα έρχονται τα μηνύματα καταδίκης. Η κοινή γνώμη της χώρας μας εκφράζει με όλα τα μέσα την αντίθεσή της, το ίδιο κάνει στην πρώτη του τοποθέτηση στον τηλεοπτικό σταθμό SKY ο Υπουργός Παιδείας. Πολλοί πολίτες δηλώνουν τον αποτροπιασμό τους και ζητούν την παρέμβαση της δικαιοσύνης. Πράγματι, ο αρμόδιος για θέματα ρατσιστικών πράξεων εισαγγελέας ξεκινά διερεύνηση της υπόθεσης. Στο πλευρό του Δ.Σ του συλλόγου έρχεται να συμπαραταχθεί μόνον η Χρυσή Αυγή με ειδική ανακοίνωσή της και δηλώσεις του εκπροσώπου της, του Κασιδιάρη.
Εντωμεταξύ για το συγκεκριμένο Δ.Σ. έρχονται κι άλλες πληροφορίες, όπως ότι παρεμπόδισε τη φοίτηση ενός παιδιού από το Αφγανιστάν και ότι απέρριψε την πρόταση για συλλογή τροφίμων και ρούχων για τους πρόσφυγες στην Ειδομένη, δηλώντας ότι αυτό μπορεί να γίνει «μόνον για Έλληνες». Η ομάδα είναι γνωστή στο Ωραιόκαστρο, και, σε καμιά περίπτωση δεν είναι αντιπροσωπευτική του πληθυσμού του, όπως προσβλητικά ειπώθηκε και γράφτηκε από ανθρώπους που για διάφορους λόγους προχώρησαν σε εντελώς λανθασμένες γενικεύσεις. Το γεγονός ότι «είναι γνωστή» σημαίνει επίσης ότι εξαρχής είναι λανθασμένο να ταυτίζεται με τους πολίτες που -πράγματι υπάρχουν και- ειλικρινά αναρωτιούνται και ζητούν απαντήσεις για μια σειρά θεμάτων που σχετίζονται με τους πρόσφυγες (τέτοιες ταυτίσεις, ευτυχώς μόνο σε πολύ μικρό αριθμό, έκαναν την εμφάνισή τους στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Η συγκεκριμένη ομάδα δεν αναρωτιέται, έχει άποψη, και απειλεί ότι την άποψή της αυτή θα την κάνει πράξη σε βάρος ευάλωτων ανθρώπων χρησιμοποιώντας βία. Και την επαναλαμβάνει με νεότερη ανακοίνωσή της σε γλώσσα και ύφος που δεν απαιτεί να είναι κανείς ειδήμονας στην ανάλυση λόγου για να αντιληφθεί την ιδεολογία που κρύβεται πίσω της (και έγκαιρα ήρθε να υπερασπιστεί η Χρυσή Αυγή) – Σε αντίθεση με τον δήμαρχο Ωραιοκάστρου που προσπαθεί να τα πάρει πίσω δηλώνοντας ότι «παρεξηγήθηκαν τα λόγια του», δείχνοντας, τουλάχιστον, με τον τρόπο αυτό ότι γνωρίζει τι είναι αποδεκτό σ’ αυτή την κοινωνία και τι είναι αυτό που ποτέ δεν θα επιτρέψουμε να συμβεί στη χώρα μας.
Αυτά είναι τα δεδομένα. Ο εισαγγελέας διερευνά την περίπτωση επιτέλεσης ρατσιστικών πράξεων, και προσωπικά προσδοκούσα ότι θα ερχόταν το Υπουργείο Παιδείας να ενισχύσει την αρχική τοποθέτηση του Υπουργού υπενθυμίζοντας ότι αποτελεί σοβαρό αδίκημα η παρεμπόδιση της φοίτησης ενός παιδιού στο σχολείο. Δηλαδή ότι η Δικαιοσύνη είναι υποχρεωμένη να ασχοληθεί οπωσδήποτε με την προσπάθεια μαζικής παρεμπόδισης παιδιών να φοιτήσουν στο σχολείο, καθώς η φοίτηση στο σχολείο ορίζεται από το σύνταγμα και τις διεθνείς συνθήκες ότι είναι δικαίωμα και ταυτόχρονα ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ, και συνεπώς κανείς δεν μπορεί να την παρεμποδίσει.
Και ενώ αυτά είναι τα δεδομένα και ο εισαγγελέας δεν έχει καταλήξει ακόμη, έρχεται ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, ο κ. Γιάννης Παντής, να αποφανθεί δημοσίως με τον εξής τρόπο για τη φύση των γεγονότων στο σχολείο του Ωραιοκάστρου:
“Οι γονείς στο Ωραιόκαστρο παραπλανήθηκαν”, ανέφερε ο κ. Παντής, υπογραμμίζοντας πως “όφειλαν, αφού δεν είχαν ενημέρωση, να μην βγάλουν ανακοίνωση. Δεν είχαν κακή πρόθεση, εκφράζουν την αγωνία τους και το καταλαβαίνω, αλλά θα έπρεπε να μην εκτίθενται. Θα μπορούσαν να ζητήσουν ενημέρωση από το Υπ. Παιδείας και να έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στο Υπουργείο, το οποίο έχει απίστευτη εμπειρία σε ζητήματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης”, κατέληξε κ. Παντής» (πηγή: http://voria.gr/article/pantis-i-gonis-sto-oreokastro-den-ichan-kaki-prothesi 15/9/2016).
Από τη δήλωση αυτή αυθόρμητα προκύπτουν πολλά ερωτήματα.
Πρώτο ερώτημα
Από ποιους «παραπλανήθηκαν» «οι γονείς στο Ωραιόκαστρο»; Με ποιους συγχρωτίζονται οι συγκεκριμένοι γονείς, ώστε μόνον αυτοί να έχουν παραπλανηθεί και όχι οι άλλοι, που στη συντριπτική πλειοψηφία των σχολείων συμπαραστέκονται στα προσφυγόπουλα και στους γονείς τους;
Αναρωτιέμαι: Δεν αφορά αυτό το ερώτημα την Πολιτεία, και μάλιστα μια Πολιτεία που σε κάθε αρνητικό γεγονός που είχε σχέση με τους πρόσφυγες έδειχνε χωρίς δισταγμό και καθυστέρηση ως υπαίτιους «τους αλληλέγγυους»; Μήπως, επειδή στην περίπτωση αυτή είναι αδύνατον να κατηγορηθούν «οι αλληλέγγυοι», ξεχνούν οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Παιδείας ότι η παθητική φωνή έχει νόημα μόνον ολοκληρωμένη με το ποιητικό αίτιο, ενώ η παράλειψή του -συνειδητή ή όχι- έρχεται να καλύψει τους υπαίτιους μιας άνομης πράξης;
Δεύτερο ερώτημα
Πως αποφάνθηκε με τόση βεβαιότητα ο ανώτατος αξιωματούχος του Υπουργείου, ότι, παρά τις σαφείς απειλές τους, οι γονείς «δεν είχαν κακή πρόθεση»; Με ποιες πληροφορίες και από ποιους τις πήρε;
Αναρωτιέμαι: Η απόφαση για βίαιη παρεμπόδιση της φοίτησης παιδιών στο σχολείο και ο στιγματισμός τους ως φορείς ασθενειών μπορεί ποτέ να είναι απόρροια «καλών προθέσεων»;
Τρίτο ερώτημα
Ποιο μήνυμα στέλνει το Υπουργείο Παιδείας στους γονείς όλης της χώρας, αλλά και στη Δικαιοσύνη, όταν ο Γ.Γ. δηλώνει στοργικά την κατανόησή του για τις πράξεις της πλειοψηφίας του Δ.Σ. του συγκεκριμένου συλλόγου με τη φράση «εκφράζουν την αγωνία τους και το καταλαβαίνω, αλλά θα έπρεπε να μην εκτίθενται»; Σημαίνει αυτό ότι από δω και στο εξής βίαιες πράξεις αποκλεισμού των αδύναμων μελών της κοινωνίας από την εκπαίδευση θα (πρέπει να) αντιμετωπίζονται ως «κατανοητή» αντίδραση υπεύθυνων γονέων που αγωνιώντας ειλικρινά για το μέλλον των παιδιών τους «τολμούν» ακόμη και να «εκτίθενται»;
Αναρωτιέμαι: Αμφιβάλλει κανείς ότι δεν ήταν καθόλου τυχαία η δεύτερη πολυσέλιδη ανακοίνωση του συλλόγου που έγινε μόλις δύο μέρες μετά την έκφραση κατανόησης του Γ.Γ. του Υπουργείου; Και ότι καθόλου τυχαία δεν ήταν η καταληκτική τους πρόταση «Εκείνο όμως που δεν θα δεχθούμε είναι “εκπτώσεις”στη υγεία και τη ζωή των ΔΙΚΩΝ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ και ας πληροφορηθήκαμε πρόσφατα ότι πλέον ενσαρκώνουμε τον ορισμό του “νεορατσιστή”…»; Και ότι αυτό αποτελεί μήνυμα προς τους ομοϊδεάτες τους παντού στη χώρα: «μη φοβάστε, εκτεθείτε, έχουμε ήδη κερδίσει την ανοχή αυτών που από το νόμο θα έπρεπε να μας βάλουν στη θέση μας».
Η δική μας απάντηση
Ό,τι κι αν γράφτηκε, η αλήθεια είναι ότι σε όποια σχολεία πήγαν παιδιά προσφύγων παντού έγιναν δεκτά με αγάπη. Πλούσια είναι η σχετική εμπειρία μου, θα βρούμε την ευκαιρία να τη μοιραστούμε, και να μοιραστούμε επίσης τις εμπειρίες πολλών άλλων ανθρώπων απ’ όλη τη χώρα. Δεν βλέπω να προβάλει κανένας κίνδυνος στον ορίζοντα από πράξεις σαν αυτή, τη μεμονωμένη, του συλλόγου από το Ωραιόκαστρο. Δεν θα γίνουν υπόδειγμα για κανένα.
Ομολογώ όμως ότι διαπιστώνω έναν κίνδυνο, και αυτός δυστυχώς προέρχεται από την πολιτική του Υπουργείου, το οποίο στην πράξη φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται την ιδιαίτερη σημασία που έχει στην κοινωνία το ατομικό δικαίωμα κάθε παιδιού στην εκπαίδευση. Υπενθυμίζω ότι πρόκειται για το μοναδικό δικαίωμα που αποτελεί ταυτόχρονα υποχρέωση. Γιατί συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει, επειδή το παιδί δεν έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει ή να επιβάλει μόνο του την πραγμάτωση αυτού του δικαιώματος, καθώς εξαρτάται στη ζωή του από κάποιους ενήλικες. Η συνταγματική υποχρέωση υπάρχει για να μην μπορεί κανένας ενήλικας -ούτε καν οι γονείς του!- να παρεμποδίσει τη φοίτηση του στο σχολείο, ούτε συνειδητά, ούτε από αμέλεια, ούτε από παραλείψεις. Όποιος το κάνει παραβιάζει νόμους και σύνταγμα και, φυσικά, τιμωρείται. Αυτό αφορά τόσο τους γονείς όσο και τους αξιωματούχους της Πολιτείας, εφόσον φέρουν ευθύνη.
Αναρωτιέμαι: μήπως οι ολοφάνερες «παραλείψεις» της Πολιτείας, εξαιτίας των οποίων περίπου 20.000 προσφυγόπουλα βρίσκονται εκτός σχολείου, είναι αυτές που κάνουν κάποιους αξιωματούχους της να δείχνουν κατανόηση ακόμη και στις πιο ακραίες ακροδεξιές προκλήσεις;
Την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα θα την πάρουμε βλέποντας το είδος των αντιδράσεων στις δικές μας πράξεις, που θα στοχεύουν στην πραγμάτωση του δικαιώματος όλων των παιδιών για πραγματική και ισότιμη εκπαίδευση. Διότι είναι αυτονόητο ότι το επόμενο διάστημα όλοι και όλες εμείς θα βρισκόμαστε παντού για να υπερασπιστούμε με κάθε μέσο και απέναντι σε οποιονδήποτε την τήρηση του συντάγματος σε ό,τι αφορά το δικαίωμα και την υποχρέωση κάθε παιδιού στην εκπαίδευση. Καθώς, όπως είναι γνωστό, «η τήρηση του συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων» που καλούνται να το υπερασπιστούν με κάθε μέσο. Αυτό λοιπόν θα κάνουμε.
Παρεμπιπτόντως: Το σύνταγμα είναι το μόνο επίσημο κείμενο που στο παραπάνω άρθρο του, το παλιό 1-1-4, ορίζει ουσιαστικά την έννοια του πατριωτισμού – αποβάλλοντας από τις τάξεις των πατριωτών όσους επιχειρούν να καταπατήσουν το δικαίωμα ενός παιδιού για ισότιμη εκπαίδευση.
Φωτογραφία: Αυτό είναι ΤΟ Ωραιόκαστρο, όχι εκείνο του 12% που ψήφισε Χρυσή Αυγή. Πρακτική συμπαράσταση στους/στις πρόσφυγες.