Αρκετά χρόνια πριν την “Άλλη Όψη της Ελπίδας” ο Φιλανδός Άκι Καουρισμάκι σκηνοθέτησε το “Λιμάνι της Χάβρης”. Πρεμιέρα φυσικά στις Κάννες το 2011 και Βραβείο FIPRESCI για ένα συγκινητικό πορτραίτο ανθρώπων γεμάτο σεβασμό, αλληλεγγύη και κατανόηση. Βαθιά αντιρατσιστικό φιλμ, την ώρα που ο κόσμος ολόκληρος κι όχι μόνο η Ευρώπη δέχονται ένα κύμα ακραίας συντήρησης που στο μυαλό μας φέρνει άλλες, όχι και τόσο όμορφες εποχές. Αυτό του δίνει συγχρόνως χαρακτήρα επίκαιρο και οικουμενικό.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Ένα φορτηγό γεμάτο μετανάστες από τη Γκαμπόν της Αφρικής φτάνει στο μεγάλο λιμάνι. “Κι άλλοι ζωντανοί νεκροί”… Ένα νεαρό αγόρι πηδά μπροστά στη θέα των οπλισμένων αστυνομικών και το βάζει στα πόδια. Σύντομα ο δρόμος του θα συναντηθεί με τον πρωταγωνιστή μας. Αυτός είναι ο Μαρσέλ Μαρξ. Ανεβαίνει τον δικό του προσωπικό Γολγοθά. Ένας συγγραφέας με ευαισθησίες που καταλήγει να γυαλίζει παπούτσια περαστικών. Στο πλάι του μία πολύ άξια γυναίκα που όμως βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σοβαρό πρόβλημα υγεία. Οι νέες προκλήσεις ενεργοποιούν το ένστικτο της επιβίωσης των τριών αυτών ανθρώπων.
Χρέος του Μαρξ είναι να σώσει δύο ζωές και θα κάνει τα πάντα για να το καταφέρει. Το κίνητρο κερδίζει την πρόσκαιρη παραίτηση στην πιο κομβική καμπή. Σύντομα θα βρει ανέλπιστους, γενναιόδωρους συνοδοιπόρους, τους απλούς βιοπαλαιστές της γειτονιάς. Δεν του μένει ούτε λεπτό. Ένας διαρκής αγώνας με χροιά ταξική. Κανείς να μην μείνει απροστάτευτος. Γνωρίζουν καλά, πως αν τους ανακαλύψουν θα έχουν μπλεξίματα με τη δικαιοσύνη. Κανείς δεν το θέλει, κανείς όμως δεν κάνει και πίσω προφασιζόμενος δικαιολογίες.
Ο σκηνοθέτης για μία ακόμα φορά στηλιτεύει τα κακώς κείμενα του Δυτικού Κόσμου και σηκώσει τείχος προστασίας υπέρ των απανταχού κατατρεγμένων. “Το χρήμα ρολάρει στο σκοτάδι”. Δεν έχει σημασία αν είναι Αφρικανοί ή Ασιάτες, γι΄αυτόν είναι όλοι ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Μία τραγωδία διαιωνίζεται κι ο αριθμός των θυμάτων αυξάνει θεαματικά. “Η Μεσόγειος έχει πιο πολλά πιστοποιητικά γέννησης απ΄ότι ψάρια”. Μία κρίση, ένα “πρόβλημα” που δεν έχει λύση, καθώς δεν υπάρχει πραγματική διάθεση για εξεύρεση μίας ρεαλιστικής αμοιβαιοποίησης του κύματος. Έτσι κάποιες χώρες όπως η δική μας καταλήγουν αποθήκες ψυχών.
Κι όταν οι μετανάστες φτάσουν σε μία άγνωστη χώρα ξεκινάει η απομυθοποίησή τους. Φέρνουν αρρώστιες, μα κυρίως είναι “τρομοκράτες” που έχουν επαφές με την Αλ Κάιντα κι έχουν στόχο να εξισλαμίσουν τη χριστιανική Ευρώπη. Αυτό το αφήγημα προφανώς λειτουργεί ως μέσο αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης. Χάνεται η ουσία. Δε γίνεται συζήτηση για κομβικά προβλήματα των κοινωνιών. Κόντρα σε αυτό το ρεύμα ΦΟΒΟΥ, μίσους και τεχνητής οργής που καλλιεργείται υπάρχουν άνθρωποι με αξίες κι ιδανικά που είναι αποφασισμένοι να φτάσουν μέχρι τέλους με κάθε κόστος. -“Χρειάζεται φροντίδα.-Πάντα τα ίδια λέτε…”
Κι έρχεται η απαλή μουσική να απογειώσει το συναίσθημα. Βλέπεις το τεράστιο μήνυμα “no border” να ξεπροβάλλει. Ένα ταξίδι σαν μία εσωτερική αναζήτηση (και) για τον θεατή. Εξερευνά την ίδια του τη ψυχή. Κάνε το καλό και κατά έναν μαγικό τρόπο αυτό θα επιστρέψει σε σένα αργά ή γρήγορα. Έτσι και για τον Μαρσέλ Μαρξ. Έγινε ένα θαύμα απ΄αυτά που ελάχιστες φορές συμβαίνουν στην επιστήμη. “Κοίτα Μαρσέλ, η κερασιά ανθίζει”. Από τις όμορφες ιστορίες της ζωής που η ελπίδα, το καλό κερδίζει και δίνει δύναμη σε όλους μας να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε επίμονα.