«Παντάξιος/α» αναφωνούν οι προσκεκλημένοι στα βαφτίσια σε νονούς και νονές. Πρόκειται φυσικά για ευχή και όχι για περιγραφή δυνατοτήτων ή αξιοσύνης. Το εκκλησιαστικό τυπικό ορίζει ότι δεν πρόκειται για μια απλή διαδικασία καθότι το βρέφος θα φέρει όλη του τη ζωή το όνομα, οπότε οι ανάδοχοι θα πρέπει να παίρνουν πολύ σοβαρά την υπόθεση και να επιδεικνύουν την απαραίτητη αξιοσύνη που απαιτείται για να είναι κάποιος μέντορας της νέας ύπαρξης.
Ο πατέρας και η μητέρα διαλέγουν τον άνθρωπο που θα πει το όνομα του παιδιού τους με βάση τα κριτήρια που έχουν οι ίδιοι κατά νου, κριτήρια διόλου κοινά, αφού αρκετοί προτιμούν να συνδέσουν την τελετή με την ελπίδα ότι ο νουνός ή η νονά ενδέχεται να φανούν χρήσιμοι στο μέλλον, οπότε ένας πολιτευτής, ένας νομάρχης, ένας βουλευτής, ένας υπουργός ακόμη καλύτερα μπορούν, εκτός από όνομα, να εγγυηθούν και μια σίγουρη επαγγελματική πορεία ανεξαρτήτως των δυνατοτήτων ή των επιθυμιών του νεογέννητου. Στην περίπτωση αυτή η ιδιοτέλεια της επιλογής από την οικογένεια δεν κρύβεται οπότε και το «παντάξιος» της τελετής είναι ήδη υπονομευμένο.
Η αξιολόγηση στον ιδιωτικό βίο έχει σε κάθε περίπτωση τόσες παραμέτρους όσες και τα φυσικά πρόσωπα, είναι το κρεσέντο της υποκειμενικότητας. Στον δημόσιο βίο όμως; Υπάρχει αντικειμενικότητα; Αν ο τεμπέλης γιος δικαιούται να τρώει το καταπίστευμα του μπαμπά, ο τεμπέλης υπάλληλος τρώει από το δημόσιο ταμείο. Κι αυτή η αδικία διορθώνεται από την αξιολόγηση. Αυτό διατείνεται η «κοινή λογική».
Η διαδικασία της αξιολόγησης σύρθηκε για χρόνια από στόμα σε στόμα ως θεμελιώδης κριτική των νεοφιλελεύθερων στις κακοδαιμονίες του δημόσιου τομέα. Το επιχείρημα της γνωστής «κοινής λογικής», την οποία επαξίως εκπροσωπούν μόνο οι υπουργοί που σιτίστηκαν καλά από τον δημόσιο κορβανά και ήταν συνεχώς «παντάξιοι», επιβραβευμένοι από την εκλογική διαδικασία είναι γνωστό που μας οδήγησε και δεν θα επιμείνω στο θέμα αυτό.
Ποιά είναι σήμερα η διαδικασία αξιολόγησης την οποία επικαλείται η κυβέρνηση για να μείνουν οι «παντάξιοι» που θα δικαιούνται και αξίζουν να σιτίζονται από το δημόσιο ταμείο;
Ήδη η ρύθμιση Μητσοτάκη για τους 2000 αποσπασμένους δημόσιους υπαλλήλους σε γραφεία βουλευτών, ευρωβουλευτών, στο γραφείο του έλληνα επιτρόπου στην Κομισιόν, στα κόμματα, στην ΑΔΕΔΥ δείχνει καθαρά τι ακριβώς εννοεί η κυβέρνηση όταν μιλάει για αξιολόγηση. Αλλά κι αυτό παρακάμπτοντας ας δούμε την ουσία της.
Τι θεωρούν αξιολόγηση οι κυβερνητικοί; Μια διαδικασία ποσοστού. Το 15% πρέπει να το αξιολογήσουν οι προϊστάμενοι ως παντελώς άχρηστο, άρα προς απόλυση. Τα όποια κριτήρια υποχωρούν έναντι του ποσοστού. Ποιός το έχει αποφασίσει αυτό και με ποιά κριτήρια; Ένα και μοναδικό. Ότι πρέπει να γίνουν απολύσεις. Ήδη αυτό θα ήταν αρκετό για την ακύρωση της διαδικασίας αν δεν έπρεπε να σκεφτούμε και μερικά πράγματα ακόμη. Ποιοί θα κάνουν την αξιολόγηση; Οι προϊστάμενοι. Πώς έγιναν προϊστάμενοι αυτοί οι άνθρωποι; Με ποιά κριτήρια; Χρειάζεται επιχειρηματολογία για το θέμα ή όλοι γνωρίζουν και μπορούν να φανταστούν πώς ακριβώς; Τέτοιες αρνητικές σκέψεις ακυρώνουν φυσικά και πραγματικά άξιους να είναι προϊστάμενοι αλλά αυτοί ακυρώνονται ήδη από το ποσοστό που τους ορίζουν.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι τέτοιες επισημάνσεις που μπορούν να απαρτίσουν ένα ατελείωτο κατάλογο ερωτοαπαντήσεων. Το κυρίαρχο πρόβλημα είναι η κατάργηση της δημοκρατίας. Η δημοκρατία δεν στρατολογεί ελίτ. Η δημοκρατία υψώνει το γενικό επίπεδο. Αν δεν το κάνει δεν είναι τέτοια.
Η αριστοκρατία του ταλέντου και των ικανοτήτων δεν συνιστά ούτε δημοκρατία αλλά καν αριστοκρατία αφού, όλοι θα σκέφτονται μόνο πώς θα ανέβουν την κλίμακα της ιεραρχίας αλλά όχι πώς θα γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Κοιτάξτε τα κριτήρια αξιολόγησης. Απέχει παντελώς η ηθική πλευρά. Οι άνθρωποι αξιολογούνται ως μηχανές, η νόρμα επικρατεί του ονείρου, ο φόβος επιβάλλει άσκεφτα ακόμη και την αδικία αν είναι νομοθετικά κατοχυρωμένη, το κοινό καλό αντικαθίσταται από την ατομική προαγωγή, η παγερή αλαζονεία ήδη υποσκάπτει όποιον αλτρουισμό επιζεί μέσα στις υπάρξεις.
Η αξιολόγηση είναι η θεσμοποίηση της κτηνώδους ιερρχείας. Κανένα έλεος στους αποκάτω. Με την αξιολόγηση οι ανισότητες δικαιολογούνται σαν να υπάρχουν εξαιτίας μιας κάποιας θεϊκής βούλησης. Αν δεν είσαι άξιος οφείλεις να δεχθείς την περιφρόνηση, την απόλυση, τον διασυρμό. Οφείλεις να νοιώθεις κατώτερος γιατί απλά είσαι. Άρα μην διαμαρτύρεσαι. Χάσε τον αυτοσεβασμό σου.
Κι αν έχεις αξιολογηθεί στη μέση της κλίμακας, αν θέλεις να ανέβεις κάποια στιγμή, να καρπωθείς τα καλά των μπόνους, τότε σιώπα, έξω από το γραφείο – κελί περνάει πάντα ο προϊστάμενος δεσμοφύλακας που κοιτάει από το παραθυράκι – Ιούδα κι αλλίμονό σου, εκεί που περιμένεις άνοδο μπορεί να βρεθείς στο αμπάρι.
Το μόνο που πρέπει να ενδιαφέρει τους πάντες στην αξιολόγηση είναι ξεφύγουν ατομικά από την κακή τους μοίρα. Το ενδιαφέρον κάποιος να σε τραβήξει ή κάποιον να τραβήξεις από τον όποιον βυθό βρίσκεται θα θεωρείται απλώς αδυναμία χαρακτήρα. Ο εμφύλιος κοινωνικός αλληλοσπαραγμός είναι εδώ, όλοι θα είναι εναντίον όλων κυριολεκτικά για πάντα.
Στα βαφτίσια του νέου κόσμου το «παντάξιος» της αξιολόγησης είναι το εξκάλιμπερ που έχει αφαιρέσει από τη δημοκρατία, μια για πάντα, την καρδιά της.
* Ο δημοσιογράφος του ρ/σ “Στο Κόκκινο 93,4” Απόστολος Λυκεσάς αρθρογραφεί καθημερινά στο alterthess.gr. Ακούστε ζωντανά στο “Κόκκινο 93,4” την εκπομπή “Ορθά- Κοφτά” με τον Απόστολο Λυκεσά Δευτέρα- Παρασκευή 11:00- 12:00.