Μιλώντας στη νέα του σειρά ντοκιμαντέρ «In the Eye of the Storm», ο Γιάννης Βαρουφάκης εξηγεί πως οι ελίτ έχουν χρησιμοποιήσει τις δομικές συνθήκες του καπιταλισμού για να τρομοκρατήσουν τους πληθυσμούς ώστε να υποταγούν. Για την πρώην Έλληνα υπουργό Οικονομικών, η λιτότητα δεν ήταν μια αναγκαία απάντηση στην κρίση, αλλά ένα όργανο ταξικού πολέμου, που χρησιμοποιήθηκε για τον επανασχεδιασμό των οικονομιών στην Ευρώπη και όχι μόνο. Η νέα σειρά του Βαρουφάκη αφηγείται την αντίσταση ενάντια σε αυτή τη διαδικασία, και τους τρόπους με τους οποίους τα δόγματα των ευρωπαϊκών θεσμών έθεσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση στην τρέχουσα δεξιά της πορεία. Σε μια συνέντευξη για το νέο τεύχος του γερμανόφωνου περιοδικού Jacobin, ο Ντέβιντ Μπρόντερ μίλησε μαζί του για την εποχή του ως υπουργού Οικονομικών, τους λόγους για τους οποίους οι πρόσφατες κρίσεις ωφέλησαν κυρίως την ακροδεξιά, και την παρακμή της δυτικής ηγεμονίας παγκοσμίως.
-Στο τέλος του 2023 ο Economist ονόμασε την Ελλάδα «οικονομία της χρονιάς». Στις εκλογές του Ιουνίου η Νέα Δημοκρατία κέρδισε την πλειοψηφία, ένα αποτέλεσμα που αποδίδεται ευρέως στα σημάδια οικονομικής ανάπτυξης. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζει να παρακμάζει. Λοιπόν, δεν πάνε καλά τα πράγματα στην Ελλάδα;
-Ο Economist έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει ένα οικονομικό θαύμα. Εάν είστε άνθρωπος του χρήματος, ή ένα ταμείο αρπακτικών που αγοράζει προβληματικά δάνεια, η Ελλάδα είναι ένα Ελ Ντοράντο. Σήμερα υπάρχουν 1.200.000 σπίτια που αλλάζουν ιδιοκτήτη, σε ένα σύνολο 10.000.000. Ας υποθέσουμε ότι ένα σπίτι αγοράστηκε για 250.000 δολάρια πριν από την κρίση. Τώρα αξίζει 200.000 ευρώ. Είχε δάνειο 150.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 50.000 ευρώ εξοφλήθηκαν. Ο ενυπόθηκος δανειστής δεν μπορεί να αποπληρώσει τα υπόλοιπα 100.000 ευρώ λόγω κρίσης, απώλειας εισοδήματος κλπ. Στη συνέχεια, ένα ταμείο αρπακτικών εγγεγραμμένο στο Ντέλαγουερ, με τραπεζικό λογαριασμό στα Νησιά Κέιμαν, αγοράζει το δάνειο για 5.000 ευρώ. Ακόμα και αν το πουλήσουν μόνο για 100.000 ευρώ, έχουν κερδίσει 95.000 ευρώ με 5.000 ευρώ. Αμφιβάλλω ότι υπάρχει κάπου όπου μπορείτε να πάρετε υψηλότερα ποσοστά απόδοσης. Αυτό συμβαίνει σε βιομηχανική κλίμακα. Το ελληνικό κράτος είναι πιο χρεοκοπημένο τώρα από ότι ήταν το 2010, όταν χρεοκόπησε. Σήμερα το δημόσιο χρέος είναι υψηλότερο ενώ το εθνικό εισόδημα μειώνεται. Αλλά τώρα που μια σειρά από κυβερνήσεις ήταν καλά κορίτσια και αγόρια για την τρόικα, η διεθνής κοινότητα των πιστωτών αποφάσισε να κηρύξει ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον αφερέγγυα. Πως γίνεται αυτό; Όλοι γνωρίζουν ότι το ελληνικό κράτος είναι χρεοκοπημένο. Αλλά υπάρχει επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που κλείνει το μάτι σε όλους όσους έχουν αγοράσει ελληνικό χρέος: μην ανησυχείτε, θα σταθούμε πίσω από αυτό. Λοιπόν, γιατί να αγοράσεις γερμανικό χρέος όταν μπορείς να αγοράσεις ελληνικό χρέος που σου δίνει υψηλότερες αποδόσεις; Εάν έχετε κεφάλαιο να χρησιμοποιήσετε για να αποσπάσετε τον πλούτο των άλλων ανθρώπων, τότε η Ελλάδα είναι το μέρος που πρέπει να έρθετε. Αλλά αν είσαι Έλληνας και δεν ανήκεις στην ολιγαρχία, έχεις σοβαρό πρόβλημα. Για δεκατρία χρόνια το πραγματικό σου εισόδημα μειώνεται, το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης διαλύεται, όπως και κάθε συλλογική σύμβαση εργασίας. Στη συνέχεια ήρθε η κρίση του κόστους ζωής, η οποία έχει πλήξει την ελληνική εργατική τάξη και τους μη προνομιούχους περισσότερο από κάθε άλλον στην Ευρώπη. Ο πληθωρισμός έχει ταξική συνείδηση: εάν έχετε χαμηλότερα εισοδήματα, ο ρυθμός του πληθωρισμού σας είναι πολύ υψηλότερος. Οπότε, βάλτε τα όλα αυτά μαζί και έχετε αυτή την αξιοσημείωτη διχοτόμηση: Ελλάδα, το καλύτερο μέρος στον κόσμο αν είσαι ένα ταμείο αρπακτικών και το χειρότερο εάν δεν είσαι.
-Εντάξει, αλλά ακόμη και πριν από μια δεκαετία είχες προβλέψει τις πιθανές επιπτώσεις της λιτότητας. Και αυτή η διορατικότητα, και αυτές οι συνέπειες, δεν φαίνεται να είχαν θετική αντανάκλαση στην αναβίωση του κινήματος κατά της λιτότητας ή στην οικοδόμηση δυνάμεων στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Το ΜΕΡΑ25 ήταν στο κοινοβούλιο για τέσσερα χρόνια, αλλά δεν επανεξελέγη στις περσινές εκλογές. Αυτό είναι μόνο εξαιτίας της διαρκούς αποθάρρυνσης μετά την ήττα του 2015, ή υπάρχει κάτι που δεν κάνατε για να κινητοποιήσετε τον κόσμο και να κερδίσετε υποστήριξη;
-Ήμασταν από τους μεγάλους ηττημένους των περσινών εκλογών. Γιατί αυτό; Γιατί χάσαμε όλοι, και εμείς που στην τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν παραδοθήκαμε στην τρόικα όσο και όσοι παραδοθήκαν; Την καλύτερη εξήγηση μου την έδωσε ένας ταξιτζής. Με πήγαινε σπίτι από το αεροδρόμιο και μου είπε: «Ξέρεις κάτι; Συμφωνώ με όλα αυτά που λες. Και μου αρέσεις, αλλά δεν σε ψήφισα, ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα σε συγχωρήσω που μου έδωσες ελπίδα. Δεν συνηθίζω να ψηφίζω. Πήγα μόνο δύο φορές στα εκλογικά τμήματα. Μια φορά τον Ιανουάριο του 2015 για να σας ψηφίσω, και μετά τον Ιούλιο στο δημοψήφισμα για να πούμε «όχι» στους δανειστές. Και τι έγινε; Αναδιπλωθήκατε, και επιστρέψαμε στο ίδιο τέλμα όπως πριν. Δεν με νοιάζει αν ήσουν ένας από τα καλά παιδιά. Μετά ήρθες σε μένα στις εκλογές πέρυσι με ένα ολόκληρο πρόγραμμα που δεν μπορείς ποτέ να το εφαρμόσεις γιατί παλεύεις με το 5%. Έτσι, δεν ψηφίζω ξανά». Στην Αριστερά, αν είμαστε τυχεροί, μπορούμε να έχουμε την υποστήριξη της πλειοψηφίας μία φορά κάθε πενήντα χρόνια, κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης μιας καπιταλιστικής κρίσης. Αν χάσουμε την ευκαιρία, πρέπει να περιμένουμε άλλα πενήντα χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει ότι σταματάμε να πολεμάμε. Το ΜΕΡΑ25 συνεχίζει να κάνει όλα όσα πιστεύουμε ότι χρειάζεται να κάνει, γιατί τελικά μοιάζουμε λίγο με τους σέρφερ: δεν μπορείτε να ελέγξετε ποτέ έρχεται το κύμα, αλλά είναι καλύτερα να είστε έτοιμοι να το πιάσετε όταν έρθει.
-Είχε όμως δίκιο ο ταξιτζής που θεώρησε ότι η αρχική ελπίδα ήταν άστοχη; Η αφήγησή σου λέει ότι μια μικρή χώρα που λέει «όχι» ενέπνευσε πολλούς διεθνώς. Αλλά η τρόικα ήθελε επίσης να αποδείξει ότι δεν μπορούσε να πει «όχι» και μετά σε συνέτριψε. Αν αυτό θα μπορούσε να είναι μια ιστορία «Δαυίδ και Γολιάθ», τι καταπέλτη είχατε;
-Ξέραμε ότι θα προσπαθούσαν να μας συντρίψουν. Τον Απρίλιο του 2013, ενώ ζούσα στον Τέξας, προειδοποίησα την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυπριακή κυβέρνηση και η ΕΚΤ ήταν μια πρόβα τζενεράλε για το τι επρόκειτο να κάνουν σε μια μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ή των Podemos. Έκαναν επίδειξη δύναμης με την μικρή Κύπρο για να κάνουν πρόβες, και έκλεισαν τις τράπεζες για να αναγκάσουν σε μια συνθηκολόγηση. Ο Τσίπρας το κατάλαβε και με ρώτησε: «Τι κάνουμε;» Κάθισα για έξι μήνες και έφτιαξα ένα σχέδιο δράσης. Το παρουσίασα στην ομάδα και το ενέκριναν. Τότε, λίγο πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ο Τσίπρας μου πρότεινε το Υπουργείο Οικονομικών για να το εφαρμόσω. Δυστυχώς, αυτό το σχέδιο δράσης δεν μπόρεσε να κριθεί γιατί δεν με άφησαν να το εφαρμόσω. Είμαι πεπεισμένος ότι αν το είχαμε ακολουθήσει η τρόικα δεν θα μπορούσε να μας συντρίψει. Στο υπουργείο που κληρονόμησα είχα ομόλογα αξίας 50 δις. ευρώ στο ελληνικό δίκαιο, τα οποία μπορούσα να αναδιαρθρώσω με μία υπογραφή. Δεν χρειαζόταν καν να περάσω από τη Βουλή. Και ήταν στο ελληνικό δίκαιο. Δεν μπορούσαν να με πάνε στη Νέα Υόρκη, όπως συνήθιζαν να πηγαίνουν την Αργεντινή και ούτω καθεξής. Αυτό ήταν το πυρηνικό μας όπλο, γιατί αν είχα προχωρήσει στο κούρεμα αυτών των ομολόγων δεν επιτρεπόταν στην ΕΚΤ, από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας, να σώσει το ιταλικό κράτος αγοράζοντας τα ομόλογά του. Ο Μάριο Ντράγκι ανησυχούσε πολύ για αυτό το όπλο μας, όπως μου είπε στην πρώτη μας συνάντηση. Αλλά αμέσως μετά, η δική μου κυβέρνηση του έκανε σήμα πίσω από την πλάτη μου: «Μην ανησυχείς, δεν θα αφήσουμε τον Βαρουφάκη να το κάνει». Ήταν σαν να έστελνες τον Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ χωρίς τον καταπέλτη.
-Γιατί όμως ο Τσίπρας αρνήθηκε να σε αφήσει να το χρησιμοποιήσεις;
-Είναι σαφές ότι είχε ήδη έρθει σε συμφωνία με την Άνγκελα Μέρκελ για να υπογράψει το μνημόνιο παράδοσης. Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι πότε αποφάσισε να παραδοθεί: πριν εκλεγούμε ή μετά; Δεν νομίζω ότι θα το μάθω ποτέ. Αυτό που ξέρω είναι ότι εκείνοι που, εκ των υστέρων, ισχυρίστηκαν ότι πάντα θα μας συντρίβουν, κάνουν μεγάλο λάθος. Δεν λέω ότι θα είχαμε κερδίσει σίγουρα. Αλλά είχαμε μια καλή ευκαιρία, υποθέτοντας ότι θα χρησιμοποιούσαμε τα όπλα μας. Κατά την εκτίμησή μου, θα τους κόστισε περισσότερο από 1 τρις ευρώ αν μας συνέτριβαν. Αυτά είναι σοβαρά χρήματα για μια νομισματική ένωση που δεν έχει μια δημοσιονομική ένωση για να υποστηρίξει τις δαπάνες της. Δεν νομίζω ότι η Μέρκελ θα τολμούσε. Νομίζω ότι είχαμε μια ευκαιρία, και μετά θα την είχαν την ευκαιρία και οι Podemos, και μετά οι Ιταλοί σύντροφοί μας… Έτσι, η Ελλάδα ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος, και όταν ο Τσίπρας μας πούλησε στη γραμμή πουλούσε και όλη την ευρωπαϊκή αριστερά στη γραμμή.
-Στο παρελθόν, είχες έξυπνα επιχειρήματα σχετικά με το γιατί το Grexit δεν ήταν απλώς περιττό αλλά ήταν μια κακή ιδέα. Είπες ότι θα καταλήξει σε μια αυταρχική οικονομία και ότι, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με την Αργεντινή που αποσυνδέει το πέσο από το δολάριο, θα χρειαζόταν μήνες για να προετοιμαστεί η επιστροφή στη δραχμή, προσφέροντας ουσιαστικά εκ των προτέρων μια προειδοποίηση για μια τεράστια υποτίμηση. Πριν από τις περσινές εκλογές, πρότεινες ένα σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών υποστηριζόμενο από το κράτος. Αλλά δεν θα ήταν σίγουρο ότι οι πιστωτές θα εξασφάλιζαν την αποτυχία του Grexit;
-Οι υποθέσεις και τα μη γεγονότα είναι πάντα δύσκολο να επεξεργαστούν. Το επιχείρημά μου ήταν απλό: η συνθηκολόγηση θα καθιστούσε την Ελλάδα μη βιώσιμη, όπως είναι τώρα. Η αντεπίθεση μας θα μας έδινε την ευκαιρία να ξεφύγουμε από την καταστροφή μας. Το σύστημα ψηφιακών πληρωμών θα βοηθούσε σε κάθε περίπτωση. Για πόσο, κανείς δεν ξέρει. Αλλά θα βοηθούσε είτε βρισκόμαστε στην ευρωζώνη είτε μετά την επιστροφή στη δραχμή. Ακόμα και αν υπήρχε έστω και 5% πιθανότητα να αποτρέψουμε την πρόσθετη λιτότητα και τις ιδιωτικοποιήσεις εντός του ευρώ, γιατί να μην το δοκιμάσουμε; Είμαι ακόμα πεπεισμένος ότι θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει, και ότι, επομένως, η αντίσταση ήταν η βέλτιστη στρατηγική. Σήμερα, έχουμε λιγότερες επιλογές. Ένας λόγος είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, οι υποθήκες, οι κατασχέσεις και ούτω καθεξής που ανέφερα προηγουμένως. Το 2015 είχαμε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά από τότε, με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργεί τα θεμέλια για αυτό, δημιούργησαν μια δευτερεύουσα αγορά για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτή είναι μια γιγάντια πηγή κερδών για τα αρπακτικά ταμεία. Η αναδιάρθρωση των ελληνικών τραπεζών βασίζεται σε νέα παράγωγα που περιέχουν αυτά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ως μορφή κεφαλαίου. Έτσι, τώρα δεν έχουμε την πυρηνική επιλογή που είχαμε το 2015, και η τρόικα έχει μεγαλύτερο κίνητρο να μην μας επιτρέψει να σταματήσουμε τις κατασχέσεις κατοικιών. Αν ποτέ πλησιάζαμε ξανά στην κυβέρνηση, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα προσπαθούσαν να μας συντρίψουν με διπλάσια δύναμη από το 2015. Θα χρειαζόταν μια νέα πυρηνική επιλογή: μια εναλλακτική λύση στο ευρώ. Ο μηχανισμός ηλεκτρονικών πληρωμών που ανέφερες έχει διπλή χρήση: να συμβάλλει στη δημιουργία ρευστότητας εντός του ευρώ και να είναι η πρώτη κίνηση, αν χρειαστεί, προς τη δραχμή. Αυτός είναι, φυσικά, ένας σημαντικός λόγος για να το προτείνουμε, αν κλείσουν τις τράπεζές μας οι πληρωμές μπορούν να μεταφερθούν σε αυτό το σύστημα, το οποίο μπορεί, αρκετά εύκολα, να εξελιχθεί στο νέο εθνικό νόμισμα. Το 2019 και στη συνέχεια το 2023, το ΜΕΡΑ25 κοινοποίησε αυτό το σχέδιο Α, Β, Γ στο κοινό με διαφανή τρόπο, ώστε να γνωρίζουν οι άνθρωποι τι ψήφιζαν. Δυστυχώς, σε αντίθεση με το 2019 που οι ψηφοφόροι μας έδωσαν εννέα έδρες, το 2023, μας κράτησαν εκτός Βουλής και ψήφισαν νέα φασιστικά κόμματα.
-Ενόψει των ευρωεκλογών, φαίνεται ότι τα ακροδεξιά κόμματα κινητοποιούν τον κόσμο ενάντια στο κατεστημένο, αλλά επίσης, ότι όλο και περισσότερο εντάσσονται στο κατεστημένο. Στην ταινία λες ότι οι φιλελεύθεροι χρειάζονται αυτούς τους ακροδεξιούς μπαμπούλες μόνο και μόνο για να μπορούν να συσπειρώσουν τους ανθρώπους ενάντια σε κάτι. Αλλά αν η αντίθεσή τους είναι τόσο ψεύτικη, τότε γιατί τέτοια επιτυχία;
-Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να κοιτάξουμε τις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Μετά το 2008, όπως φυσικά έγινε και το 1929, οι φασίστες και οι ναζί κατάφεραν να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια, ακόμη και δανειζόμενοι ή κλέβοντας από την κριτική της Αριστεράς στους τραπεζίτες και ούτω καθεξής, κατευθύνοντας παράλληλα την οργή του λαού στον «άλλο», στον Εβραίο. Και όταν πήραν την εξουσία, οι φασίστες έγιναν οι πράκτορες της βιομηχανικής και οικονομικής εξουσίας, του κεφαλαίου. Αυτό συμβαίνει πάντα. Σκεφτείτε τον Τραμπ: είπε στους εργάτες των μεσοδυτικών πολιτειών ότι επρόκειτο να ξεφορτωθεί την Goldman Sachs και την Wall Street από την Ουάσιγκτον. Και ποιο είναι το πρώτο πράγμα που έκανε; Πήρε τον διευθύνοντα σύμβουλο της Goldman Sachs και τον έκανε επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η εθνικιστική, ή φασιστική, διεθνής συγκρούεται με ένα ριζοσπαστικό κέντρο. Θα πρέπει να τα θεωρούμε ως διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος. Είναι συμβιωτικά. Ο Μακρόν δεν θα γινόταν ποτέ πρόεδρος αν η Λεπέν δεν απειλούσε το σύστημα. Και η Λεπέν δεν θα ανέβαινε ποτέ για να διεκδικήσει την προεδρία αν δεν υπήρχαν άνθρωποι όπως ο Μακρόν να εισάγουν τη λιτότητα που προκαλεί τη δυσαρέσκεια που τροφοδοτεί την άνοδό της. Το πλουσιότερο 0,1%, τα ανώτερα κλιμάκια της άρχουσας τάξης, απαιτούν από τις κυβερνήσεις να περάσουν φορολογικές περικοπές για αυτούς και να τους μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες προσόδων. Γνωρίζουν όμως ότι μια τέτοια νομοθεσία είναι εξαιρετικά μη δημοφιλής. Έτσι, οι δεξιοί λαϊκιστές της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποκινούν το μίσος προς το «σύστημα», τον Εβραίο, τον Μουσουλμάνο, τον άλλον, τον ξένο, τον μετανάστη, τον πρόσφυγα, για να κερδίσουν την εξουσία. Και μόλις πάρουν την εξουσία, θεσπίζουν αυτή τη νομοθεσία για λογαριασμό του πλουσιότερου 0,1%.
-Ο Μπέρνι Σάντερς λέει συχνά ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να κάνει περισσότερα για την εργατική τάξη της Αμερικής για να απαντήσει στην απελπισία από την οποία τρέφεται ο Τραμπ. Τι νομίζεις ότι μπορεί να κάνει για να σταματήσει τη νίκη του Τραμπ;
-Δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση Μπάιντεν. Πρώτον, δεν έχει τους αριθμούς. Δεύτερον, δεν έχει χρόνο πριν από τις επόμενες εκλογές του Νοεμβρίου. Τρίτον, δεν έχει τη βούληση. Η κυβέρνηση Μπάιντεν πουλήθηκε στη Wall Street, στις Big Tech και στις εξουσίες πριν ακόμη σχηματιστεί. Ο Μπέρνι Σάντερς και εγώ ξεκινήσαμε μαζί την Προοδευτική Διεθνή στο Βερμόντ. Ωστόσο, διαφωνώ μαζί του, σύντροφος και φίλος, από το 2016. Μετά τις τότε προκριματικές εκλογές, όταν του έκλεψαν την υποψηφιότητα και την παρέδωσαν στη Χίλαρι Κλίντον, ο Μπέρνι είχε 900.000 υπέροχους εθελοντές σε όλη τη χώρα, έτοιμους να γίνουν η τρίτη δύναμη στην πολιτική των ΗΠΑ. Νομίζω ότι θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει ένα νέο κόμμα. Αντίθετα, άφησε αυτούς τους νεαρούς ακτιβιστές να κινητοποιούνται και στη συνέχεια τους απογοήτευσε εντελώς, τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν τάχθηκε με τον Μπάιντεν. Δεν είμαι από αυτούς που θα στραφούν εναντίον συντρόφων. Μπορεί να έχουμε εύλογες διαφωνίες. Καταλαβαίνω ότι, ειδικά δεδομένης της ηλικίας του, ο Μπέρνι ήθελε να κάνει τη διαφορά. Όχι μόνο διαδηλώνοντας στους δρόμους, αλλά μέσα από τους διαδρόμους της εξουσίας. Είχε θετικό αντίτυπο σε ορισμένες από τις αρχικές πολιτικές της κυβέρνησης Μπάιντεν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μερικοί άνθρωποι έφαγαν επειδή ο Μπέρνι Σάντερς πάλεψε για αυτούς εντός της κυβέρνησης Μπάιντεν. Αλλά αυτό δεν διαρκεί. Τώρα, όλο το προοδευτικό κίνημα και το DSA (Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής) έχουν παραγκωνιστεί, ειδικά με αυτό που συμβαίνει στο Ισραήλ/Παλαιστίνη και την Ουκρανία. Ο δυναμισμός της πολιτικής επανάστασης που είχε ξεκινήσει ο Μπέρνι το 2016 διαλύθηκε. Φοβάμαι ότι το νέο κύμα που ενεργοποίησε ο Μπέρνι δεν πρόκειται να επιβιώσει σε ένα Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο όπως οι Εργατικοί στη Βρετανία, είναι εξαιρετικά καλό στο να καταστρέφει όλη την προοδευτική ενέργεια μέσα του.
-Στο διεθνές μέτωπο: η υπόθεση της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο προσέφερε ένα καταδικαστικό κατηγορητήριο για τις ενέργειες του Ισραήλ, αλλά μπορεί να καταλήξει να εκθεσει την κενότητα του διεθνούς δικαίου. Ενδιαφέρομαι για τις σκέψεις σου σχετικά με το πώς αντέδρασαν οι ευρωπαϊκές χώρες στον πόλεμο και πως επηρεάζει αυτό τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι άνθρωποι εκτός Ευρώπης την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη «διεθνή κοινότητα».
-Αντέδρασαν επαίσχυντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και σχεδόν κάθε κυβέρνηση θα μείνει στην ιστορία ως υποβοηθήτρια και ως υποστηρίκτρια της γενοκτονίας των Παλαιστινίων. Δεν είναι μόνο η συνενοχή, αλλά ένας τρόπος συμπεριφοράς που μετατρέπει τους πρωθυπουργούς και τους προέδρους μας σε υποψήφιους κατηγορούμενους στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Όταν η Ούρσουλα Γκέρτρουντ φον ντερ Λάιεν, χωρίς καμία εξουσία, πήγε στο Ισραήλ για να επευφημήσει τις IDF (Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις), δεν αξίζει μόνο να καταδικαστεί από τους μελλοντικούς ιστορικούς, αλλά και να διωχθεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, αντί να γίνει λιγότερο αντιδραστική, η Ευρώπη έγινε εγκληματική. Κάποτε, ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, αντιμετώπισε τους ισραηλινούς αστυνομικούς και τον ισραηλινό στρατό. Δεν μπορώ να φανταστώ τον Μακρόν να το κάνει αυτό. Ο Βίλι Μπραντ μίλησε λυρικά για το δικαίωμα των Παλαιστινίων στο δικό τους κράτος. Σήμερα, ο Όλαφ Σολτς προεδρεύει ενός καθεστώτος που συλλαμβάνει Εβραίους συντρόφους μας στο Βερολίνο για το έγκλημα ότι κρατούσαν ένα πλακάτ που έγραφε «Σταματήστε τη γενοκτονία στη Γάζα».
-Οι σημερινοί πόλεμοι και η επέκταση των BRICS φαίνεται να δείχνουν μια κατάρρευση της τάξης που ηγείται η Δύση. Πιστεύεις ότι πρόκειται για μια μεταβαλλόμενη ισορροπία δυνάμεων σε μια μεταρρυθμισμένη διεθνή τάξη πραγμάτων ή είναι κάτι περισσότερο σαν σκλήρυνση των περιφερειακών εμπορικών συνασπισμών;
-Δεν είχαμε ποτέ μια «διεθνή τάξη» και δεν υπήρξε ποτέ ένα «διεθνές κράτος δικαίου». Από που να ξεκινήσουμε: το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Βιετνάμ πριν από αυτό; Η ανησυχία μου είναι ότι δίνουμε υπερβολική, αλλά και πολύ λίγη, έμφαση στις BRICS. Θα ήταν τεράστιο λάθος για τους προοδευτικούς να κάνουν ότι έκαναν με την ΕΣΣΔ. Να φανταστούν ότι, ανεξάρτητα από τις αυταρχικές τους πτυχές, τουλάχιστον είναι το αντίβαρο στις ΗΠΑ. Ας μην σκεφτόμαστε τις BRICS με αυτόν τον τρόπο. Ο Ναρέντρα Μόντι στην Ινδία είναι φασίστας. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που βρίσκονται πιο κοντά στις BRICS, έχουν ένα νόμισμα που είναι συνδεδεμένο με το δολάριο των ΗΠΑ. Με τις BRICS δημιουργούν ένα σχέδιο Β για τον εαυτό τους, όχι για τους στερημένους του κόσμου. Το πιο ενδιαφέρον μέρος των BRICS είναι η Κίνα. Περιέχει τις πιο προοδευτικές και πιο αυταρχικές δυνάμεις σε αυτόν τον πλανήτη. Μια τεράστια ταξική πάλη διεξάγεται εκεί αυτήν την στιγμή που μιλάμε. Στο πρόσφατο βιβλίο μου «Technofeudalism», προσφέρω μια ανάλυση του νέου Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Η ουσία των νέων εξελίξεων βρίσκεται σε αυτό που αποκαλώ «νεφοκεφάλαιο». Αυτό είναι ένα είδος κεφαλαίου που είναι αλγοριθμικό, βασισμένο στο διαδίκτυο, στις Big Tech. Δεν είναι σαν ένα ρομπότ που κατασκευάζει αυτοκίνητα ή μια ατμομηχανή: γιατί το κεφάλαιο που ζει στο φορητό υπολογιστή ή το τηλέφωνό σας είναι ένα παραγόμενο μέσο τροποποίησης της συμπεριφοράς, που παρέχει στους ιδιοκτήτες του τεράστια δύναμη να αποσπούν προσόδους από τους εργαζόμενους, τους καπιταλιστές και τους χρήστες. Το ίδιο νεφοκεφάλαιο είναι το θεμέλιο για ένα νέο είδος συστήματος πληρωμών. Και υπάρχουν μόνο δύο δέσμες νεφοκεφαλαίων. Η μια βρίσκεται στις ΗΠΑ, η άλλη είναι η Κίνα. Κανείς άλλος δεν έχει νεφοκεφάλαιο για το οποίο αξίζει να μιλήσουμε. Αν η υπόθεσή μου έχει ευσταθεί, βλέπουμε έναν τεράστιο ανταγωνισμό ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγανεφών φέουδα. Και αυτό που πραγματικά απασχολεί τις ΗΠΑ είναι το εξής: ο μόνος λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ ήταν ηγεμονικές από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, αφού έχασαν το εμπορικό τους πλεόνασμα στον υπόλοιπο κόσμο, είναι λόγω του υπερβολικού προνομίου του δολαρίου. Το σύστημα πληρωμών είναι σε δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν εμπορικούς ή δημοσιονομικούς περιορισμούς. Παρόλο που έχουν ένα τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, συνεχίζουν να αγοράζουν πράγματα από τον υπόλοιπο κόσμο επειδή πληρώνει σε δολάρια που εκτυπώνει. Δολάρια που ανακυκλώνονται πίσω στη Wall Street και στο αμερικανικό δημόσιο χρέος, καθώς καπιταλιστές από όλο τον κόσμο στέλνουν τα δολάρια τους πίσω στις ΗΠΑ για να αγοράσουν κρατικό χρέος των ΗΠΑ, μετοχές και ακίνητα. Το σύστημα πληρωμών σε δολάρια δεν έχει αμφισβητηθεί μέχρι στιγμής. Αλλά ο συνδυασμός του κινεζικού νεφοκεφαλαίου και της κινεζικής χρηματοδότησης, που είναι ξεχωριστή από τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ, μπορεί να γίνει ένα διεθνές ψηφιακό σύστημα πληρωμών, εναλλακτικό του δολαρίου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται για την Κίνα και τις BRICS: θέλουν πρόσβαση σε αυτό το εναλλακτικό σύστημα πληρωμών επειδή είδαν τι θα συμβεί αν πέσεις σε σύγκρουση με την Ουάσιγκτον. Μπορεί να καταστραφούν 300 δις δολάρια, όπως συνέβη στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουμε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο: επειδή προσπαθούν να εξουδετερώσουν την ικανότητα του κινεζικού νεφοκεφαλαίου να ανταγωνιστεί το σύστημα πληρωμών σε δολάρια.
Πηγή: https://jacobin.com/2024/03/greece-austerity-economy-far-right
