Δεν πέρασαν πολλές ημέρες απ΄όταν παρακολουθήσαμε τη Χρυσή Άρκτο του 2021 του Ράντου Ζούντε, “Aτυχές πήδημα ή παλαβό πορνό”. Χθες ήρθε η στιγμή να κάνει πρεμιέρα η Χρυσή Άρκτος του 2020 του Μοχάμεντ Ρασούλοφ (Ένας ακέραιος άνθρωπος, Τα χειρόγραφα δεν καίγονται), “Δεν υπάρχει κακό”. Μία εξαιρετική ταινία που απεικονίζει με ακρίβεια το κάδρο της κοινωνίας στα βήματα των Παναχί και Φαραντί. Η επιτυχία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη αν αναλογιστεί κανείς πως ο σκηνοθέτης ζει ανάμεσα στο Αμβούργο, την Τεχεράνη και τη … φυλακή, καθώς διώκεται από το κράτος για τις ιδέες του. Μάλιστα δεν κατάφερε να βρεθεί ούτε στο Βερολίνο και το μεγάλο βραβείο παρέλαβε η κόρη του. Φυσικά καμία του ταινία δεν έχει προβληθεί στο Ιράν.
Τέσσερις ιστορίες χωρίς να σχετίζονται φαινομενικά, αλλά με τόσα κοινά σε μία δεύτερη ανάγνωση. Στην πρώτη συναντάμε έναν τυπικό καθωσπρέπει οικογενειάρχη που ζει στην πρωτεύουσα. Ένα χάπι, δεύτερο χάπι. Ήρεμος, πράος. Ένα γρανάζι της κρατικής μηχανής. Τι δουλειά κάνει; Πόσο ελεύθερος νιώθει; Σίγουρα φαντάζει συναισθηματικά κενός. 03:00 το ξυπνητήρι θα χτυπήσει, η ρουτίνα θα ξεκινήσει. Μία συνήθεια … σαν να πατάς απλά ένα κουμπί. Ακολουθεί η ιστορία ενός νεαρού που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Έρχεται αντιμέτωπος με τις αρχές του. Προσπαθεί να αρνηθεί. Δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Αποφασίζει και δοκιμάζει κάτι παράτολμο. Εδώ έρχεται ίσως και το μεγαλύτερο χτύπημα στο “σύστημα ασφαλείας”.
Η τρίτη ιστορία συνδέεται με τη δεύτερη, καθώς κι εδώ ο πρωταγωνιστής μας υπηρετεί την πατρίδα. Η διαφορά όμως έγκειται στο γεγονός πως αυτός δεν είναι διατεθειμένος να πει “ΟΧΙ”. Υπομένει τα πάντα, κάνει το χρέος του κι απολαμβάνει τις στιγμές με την αγαπημένη και την οικογένειά της. Όταν όμως έρθει αντιμέτωπος με την πραγματικότητα λυγίζει, διαλύεται, τίποτα δεν μπορεί να “ξεπλύνει” πια τα χέρια του. Η τέταρτη και τελευταία υπόθεση διαδραματίζεται στην επαρχία. Πρωταγωνιστεί μάλιστα η κόρη του σκηνοθέτη, πανέμορφη Μπαράν που παρέλαβε το βραβείο για λογαριασμό του πατέρα της. Εδώ μιλάμε για ευτυχία μακριά από τον αστικό πολιτισμό ή για μία προσωπική εξορία; Πώς οι αποφάσεις μας είναι ικανές να επηρεάσουν τις ζωές όσων αγαπάμε;
Επιδερμικά αυτό είναι το περιεχόμενο. Ο Ρασούλοφ όμως χρωματίζει αριστουργηματικά αυτές τις “βινιέτες” ενός ακραίου συντηρητικού μηχανισμού. “Έτσι είναι το Ιράν μόνο χρήματα και νεποτισμός”! Δημιουργεί έναν ύμνο στην ελευθερία και αντίστοιχα καταδικάζει με εμφατικό τρόπο τη θανατική ποινή. Ο στρατός από μόνος του είναι ικανός να δημιουργήσει στους έφηβους ένα είδος νευρικού κλονισμού, πόσο μάλλον όταν καλούνται να πάρουν ένα τόσο βαρύ φορτίο στις πλάτες τους. Άγχος, τύψεις, συνεχής μετάθεση ευθυνών. Τίποτα όμως δεν μπορεί να τους λυτρώσει πραγματικά. Ζουν για πάντα με τα ανεξίτηλα τραύματά τους.
Είναι ξεκάθαρο πως στόχος είναι να στηλιτεύσει το απολυταρχικό καθεστώς που δε σέβεται ουσιαστικά τη διαφορετικότητα και τη δύσκολη ενηλικίωση των αγοριών. Δε φοβάται. Έχει δει το θηρίο με τα μάτια του και δεν απαρνήθηκε τα πιστεύω του. Χρέος του είναι να προσπαθήσει να επικοινωνήσει το πρόβλημα σε ολόκληρο τον κόσμο και να ευαισθητοποιήσει όσους περισσότερους μπορεί. Τραβάει την κουρτίνα, δεν κρύβεται. Δεν αρκείται όπως οι πρωταγωνιστές του στο “έτσι είναι ο νόμος”. Αυτός είναι ο Μοχάμεντ Ρασούλοφ κι αυτό το “There is no Evil”. Μη το χάσετε …
