Οι εθνικές επέτειοι είναι ημέρες μνήμης. Όμως, ενώ η μνήμη αναφέρεται στο παρελθόν, οι τελετουργίες για την εξάσκηση του εθνικού μνημονικού είναι στραμμένες στο μέλλον
Τι είναι η πατρίδα μας;
Στα χρόνια πριν από την κρίση, λοιπόν, οι εθνικές επέτειοι ήταν αφορμή να τεθεί το ερώτημα για τα όρια του έθνους: χωράνε ή όχι στο εθνικό μέλλον οι μη έλληνες το γένος, ή έστω αυτοί που ανταποκρίθηκαν στο “αιέν αριστεύειν”;
Σήμερα, κι ενώ ένα τμήμα της κοινωνίας δεν έχει πια ενοχές να απαντά αρνητικά, το ερώτημα έχει μετατοπιστεί: τελικά ποιοι ορίζουν τι είναι έθνος, τι αποτελεί μνήμη του και πώς θα είναι το αύριό του; Οι καγκελόφρακτες παρελάσεις και η αστυνομική βία εναντίον εκπαιδευτικών και αριστερών μαρτυρούν πως, όταν αμφισβητείται το αποκλειστικό δικαίωμα του κράτους στη νοηματοδότηση, ό,τι και να προβλέπει το τελετουργικό των ημερών, η εθνική ενότητα (τουλάχιστον) του παρόντος δεν έχει χώρο για αντιφρονούντες.
Στα χρόνια πριν από την κρίση, και νομίζοντας ότι ο εθνικισμός δεν είναι παρά εθνοφυλετισμός, οι εκσυγχρονιστές υπερασπίζονταν το δικαίωμα των μαθητών αλβανικής καταγωγής να κρατούν τη σημαία στις παρελάσεις του σχολείου τους. Σήμερα που ο εθνικισμός εκδηλώνεται με την κυρίως ψυχή του, ως κρατική ιδεολογία και αναστολή του κοινωνικού ανταγωνισμού, στην καλύτερη περίπτωση δεν έχουν τίποτα να πουν. Στη χειρότερη, πηγαίνουν πίσω κι από τις αρχικές αντιεθνικιστικές ευαισθησίες τους.
Ο αντιφασισμός του απλώς συμβολικού
“Αν συνεχίσει η πλατεία να χρησιμοποιείται για μάχη συμβόλων, είμαι υποχρεωμένος να μην την ξαναδώσω”, δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης με αφορμή την αντιφασιστική διαδήλωση του Σαββάτου στον Άγιο Παντελεήμονα, παραμονές του αντιφασιστικού ΟΧΙ.
Κατά τη γνώμη μου κακώς ενοχλείται ο κ. Καμίνης από τον, υποτίθεται, “υπερβολικό” αντιφασισμό. Οι διαδηλώσεις –αλλά και οι συναυλίες και τα θεατρικά– στον Άγιο Παντελεήμονα υπενθυμίζουν ότι ο αντιφασισμός δεν είναι απλώς μια μάχη συμβόλων, που εξαντλείται στην ανάμνηση (ή τη νοσταλγία) ηρωικών κατορθωμάτων. Αντίθετα, είναι μια διαρκής ευαισθησία που διεκδικεί, και που σήμερα ανακαταλαμβάνει επιτέλους χώρο· εν προκειμένω, το χώρο στον οποίο τα συνεργεία του Δήμου έλαμψαν διά της απουσίας τους εδώ και μια πενταετία. Αναρωτιέται κανείς, πού κρυβόταν τόση στιβαρότητα όλα αυτά τα χρόνια;
Ο χυδαίος ριζοσπαστισμός τότε και σήμερα
“Η ηγεσία του ΚΚ Γερμανίας”, γράφει στα 1932 ο Λέων Τρότσκι, “αναπαράγει σήμερα σχεδόν κατά λέξη τη θέση που είχαν ως αφετηρία οι ιταλοί κομμουνιστές: ο φασισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά καπιταλιστική αντίδραση· από τη σκοπιά του προλεταριάτου, η διαφορά μεταξύ των τύπων της καπιταλιστικής αντίδρασης είναι χωρίς νόημα”.
“Αυτός ο χυδαίος ριζοσπαστισμός”, συνεχίζει, “είναι ακόμα πιο ασυγχώρητος διότι η γερμανική εργατική τάξη είναι πιο έμπειρη απ΄ ό, τι ήταν η ιταλική στο αντίστοιχο διάστημα (σ.σ.: όταν ανέβαινε ο Μουσολίνι), και επιπλέον, γιατί ο μαρξισμός έχει σήμερα εμπλουτιστεί από την τραγική εμπειρία της Ιταλίας”.
Σκέφτομαι αν θα βρισκόταν σήμερα κανείς να κατηγορήσει τον Τρότσκι για εθνικοενωτικές φαντασιώσεις ή ροπή σε θεωρίες συνταγματικών τόξων. Χωρίς διάθεση αναλογιών ή το άγχος της εξαγωγής “διδαγμάτων”, νομίζω πως κανείς δεν έχασε ποτέ ανατρέχοντας στους “κλασικούς”.
Η ιστορία της Μαρίας και οι ίσες αποστάσεις ανάμεσα στα Δίκτυα
Διαβάζω την Κάκη Μπαλή στην Αυγή, με αφορμή τη βάρβαρη απέλαση της Λεονάρντα και τη μεγαθυμία του Ολάντ να την ξαναδεχτεί στη Γαλλία, αλλά χωρίς τους γονείς της: το 93% των ερωτηθέντων σε πρόσφατη έρευνα λέει ότι οι Ρομά δεν μπορούν να ενταχθούν στη γαλλική κοινωνία. Θυμάμαι παλιότερα δημοσιεύματα για επιθέσεις ακροδεξιών εναντίον Τσιγγάνων στην Ουγγαρία και στη Βουλγαρία. Και διαβάζω, στα δικά μας, τις αντιδράσεις του Μούιζνιεκς για τη στάση των ελληνικών ΜΜΕ στην ιστορία της Μαρίας. Γράφει ο Συνήγορς του Πολίτη για το ίδιο θέμα: “[Την] ίδια στιγμή που η Πολιτεία αδυνατεί να διασφαλίσει σε ανήλικους και ενήλικους Ρομά την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων τους στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην κατοικία, στην εργασία και στην κοινωνική συμμετοχή, συνεχίζονται, εντείνονται και τυγχάνουν ιδιαίτερης προβολής αστυνομικές επιχειρήσεις ΄σκούπα΄ σε οικισμούς Ρομά ανά την επικράτεια”.
Αυτά όμως είναι πολύ βαριά. Ψάχνοντας για κάτι ανάλαφρο, πέφτω στα άρθρα του Protagon. Εδώ του ενός αρθρογράφου το “πολιτικά ορθό Ρομά [του] βρωμά”· ο άλλος υπογραμμίζει εμβριθώς ότι “το να πετάς σκουπίδια και να είσαι σκυλοβρωμιάρης” δεν συνιστά αντισυμβατική συμπεριφορά· η τρίτη, τέλος, βλέπει στην ιστορία των Φαρσάλων την τραγική καθυστέρηση του εκσυγχρονισμού της διοίκησης, καθυστέρηση εξαιτίας της οποίας -αποδίδω ελεύθερα, πλην πιστά- οι Τσιγγάνοι εξαπατούν το κράτος για να παίρνουν επιδόματα. Κάπως έτσι θα ξεκίνησε μάλλον η κρίση. Μη γελάτε: με το ίδιο σκεπτικό, ότι δηλαδή κάποια ξένα σώματα φταίνε για όσα ζούμε από το 2008 και μετά, έλλην δικαστικός αποφάσισε πρόσφατα την κράτηση σύρου αντικαθεστωτικού δικηγόρου, δηλαδή πρόσφυγα, εξηγώντας ότι “λαθρομετανάστες” (ούτε καν οι πρόσφυγες) φταίνε για την κρίση”.
Έλεγα όμως για το Protagon. Για να είμαστε δίκαιοι, στο σάιτ υπάρχει και αρθρογραφία στο ακριβώς αντίθετο πνεύμα. Αναρωτιέμαι, όμως: πόσο “διαφορετικά” σκεφτόμαστε χάρη σ΄ αυτή την αναβίωση της ΚΛΙΚάτης ανεμελιάς των 90΄s – και κυρίως, διαφορετικά σε σχέση με ποιον; Για πόσο θα συνεχιστεί άραγε αυτό το πολιτισμικό αντάρτικο της κακιάς ώρας, με τους πνιγμένους από την “πολιτική ορθότητα” του αντιρατσισμού, λες και πολιτική στην Ελλάδα ασκεί το Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα – και όχι το Δίκτυο 21; Γιατί πρέπει τελικά να πειστούμε ότι απάντηση στην (υποτίθεται) βλοσυρή αριστερά, δεν είναι μια σοβαρή αριστερά, αλλά η χαζοχαρούμενη νεοδεξιά;
Ελπίζω αυτή η λάιφστάιλ δήθεν λαϊκότητα να μείνει εκεί. Γιατί όσο η “κεντρώα” ψυχή της μετεωρίζεται μεταξύ Λοβέρδου και Τζήμερου, το επόμενο βήμα είναι η διοργάνωση συγκεντρώσεων εναντίον ανεπιθύμητων Ρομά και αγροίκων μουσουλμάνων, από θέσεις βεβαίως φιλελεύθερου δικαιωματισμού.
Αναδημοσίευση από το Red Notebook