{Δεν θα υπάρξει καμία δημοκρατική ανάκαμψη στο μέλλον μας. Όμως η ζωή μας είναι ακόμα εδώ, η συλλογική ύπαρξη ζητά και σήμερα, όπως πάντα, λίγη ανάσα, λίγη χαρά, λίγη αξιοπρέπεια.}
Η οπτική γωνία από την οποία μπορούμε να κοιτάξουμε αναδρομικά τον εικοστό αιώνα και να φανταστούμε τις γραμμές της εξέλιξης του εικοστού πρώτου είναι η 6η Νοεμβρίου 2024, όταν ένας άνθρωπος που αντιπροσωπεύει τον ρατσισμό της Κου Κλουξ Κλαν μαζί με την εγκληματική κερδοσκοπία της μαφίας, την έμφυλη βία και τον οικονομικό απολυταρχισμό κατέρριψε όλες τις άμυνες της δημοκρατίας.
Μα ποιας δημοκρατίας;
Η νίκη αυτού του ατόμου είναι η τελική απόδειξη του κολοσσιαίου λάθους που έκανε το εργατικό κίνημα από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα: αποδέχτηκε το πεδίο της πολιτικής ως πεδίο χειραφέτησης.
Στην επαναστατική όπως και στη σοσιαλδημοκρατική μορφή του, το εργατικό κίνημα αποδέχτηκε το πεδίο που είχε προετοιμάσει η αστική τάξη και σε αυτό το πεδίο έχασε όλες τις μάχες μέχρι που διαγράφηκε οριστικά από το πανόραμα της εξέλιξης.
Υπήρχε άλλο πεδίο για την αυτονόμηση της κοινωνίας από το κεφάλαιο, εκτός από την πολιτική εξουσία;
Φυσικά και υπήρχε: ήταν η καθημερινότητα, η συλλογική ύπαρξη, η τεχνικο-επιστημονική νοημοσύνη, που τείνουν εγγενώς προς την απόρριψη του οικονομικού και πολιτικού ολοκληρωτισμού.
Κοινωνική εξέγερση;
Σήμερα όλα έχουν χαθεί στο πεδίο της πολιτικής και δεν θα υπάρξει καμία δημοκρατική ανάκαμψη στο μέλλον μας. Όμως η ζωή μας είναι ακόμα εδώ, η συλλογική ύπαρξη ζητά και σήμερα, όπως πάντα, λίγη ανάσα, λίγη χαρά, λίγη αξιοπρέπεια.
Τώρα το συνδικάτο καλεί τους Ιταλούς εργαζόμενους σε κοινωνική εξέγερση. Είναι σωστό, είναι επείγον. Τι σημαίνει όμως αυτό;
Σήμερα εξέγερση σημαίνει να σπάσουμε τις γέφυρες με την υπακοή και την επισφαλή εργασία, σημαίνει να πολλαπλασιάσουμε την αλληλεγγύη με εκείνους που οι ρατσιστές θέλουν να εξαλείψουν, σημαίνει να δημιουργήσουμε αυτόνομες δομές κοινωνικής αλληλεγγύης, ενώ όλα καταρρέουν, ενώ η υγεία και το σχολείο ερειπώνονται.
Σήμερα κοινωνική εξέγερση σημαίνει να δημιουργήσουμε τις δομές για τη συλλογική λιποταξία από το δουλο-νεοφιλελεύθερο καθεστώς.
Θα τα καταφέρουμε; Δεν το γνωρίζω, μάλλον όχι. Προς το παρόν θα έλεγα ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Αλλά δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα για την ανθρώπινη επιβίωση από αυτή: λιποταξία, αυτονομία, εξέγερση.
Οι εργαζόμενοι σήμερα είναι απομονωμένοι, ψυχικά ευάλωτοι, ανίκανοι για οργάνωση, ακόμη και για αλληλεγγύη, επειδή για έναν ολόκληρο αιώνα το εργατικό κίνημα πούλησε την αυτονομία με αντάλλαγμα τη δημοκρατία. Όμως η δημοκρατία δεν υπήρξε ποτέ, ή μάλλον η λέξη δημοκρατία δεν είχε ποτέ καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Η κυβέρνηση του λαού με βάση τις εκλογές θα μπορούσε να είναι καλή ιδέα εάν πληρούνταν δύο προϋποθέσεις: η πρώτη είναι η ελεύθερη διαμόρφωση της γνώμης και της βούλησης. Η δεύτερη είναι η αποτελεσματικότητα της πολιτικής βούλησης στον καθορισμό των κατευθύνσεων για την ανάπτυξη της οικονομίας και, συνεπώς, της κοινωνίας.
Καμία από αυτές τις συνθήκες δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του 19ου αιώνα.
Η διαμόρφωση της κοινής γνώμης είναι προϊόν της μηχανής των μέσων ενημέρωσης που εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τους μεγάλους οργανισμούς του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.
Η αριστερά έχει διαδώσει την ψευδαίσθηση ότι οι μάζες των ανθρώπων χωρίς να κατανοούν τις βαθύτερες δυναμικές της κοινωνίας, χωρίς να γνωρίζουν τους μηχανισμούς του ατομικού και συλλογικού ασυνειδήτου θα μπορούσαν να αποφασίσουν ελεύθερα για τη μοίρα τους.
Όσο η εργατική τάξη διέθετε δομές επικοινωνίας ανεξάρτητες από την οικονομική εξουσία, όσο τα πολιτικά κόμματα είχαν τη δύναμη να δρουν αποτελεσματικά στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, η λέξη δημοκρατία είχε μια επίφαση αλήθειας.
Αλλά, ακόμη και τότε, ήταν απλώς μια επίφαση γιατί η δεύτερη προϋπόθεση – η αποτελεσματικότητα της πολιτικής βούλησης στη δυναμική της οικονομίας, άρα και της κοινωνικής ζωής – δεν επετεύχθη ποτέ.
Η οικονομική εξουσία είχε πάντα τη δύναμη να επιβάλλει τα συμφέροντά της, χρησιμοποιώντας τα οικονομικά μαθηματικά ή, όταν αυτό δεν αρκούσε, χρησιμοποιώντας τα όπλα.
Αυτό έγινε σαφές όταν ο λαός της Χιλής εξέλεξε με συντριπτική πλειοψηφία μια σοσιαλιστική κυβέρνηση – και αμέσως μετά οι οικονομικά ηγεμονικές ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τις χιλιανές ένοπλες δυνάμεις για να επιβάλουν βιαίως την αποκατάσταση της ιμπεριαλιστικής τους κυριαρχίας και την ιδιοκτησία των ορυχείων χαλκού.
Ήταν ήδη ξεκάθαρο και προγενέστερα, όταν ο δυτικός ιμπεριαλισμός ανέτρεψε βίαια την κυβέρνηση του Μοσαντέκ στο Ιράν το 1953, την κυβέρνηση του Σουκάρνο στην Ινδονησία το 1964 και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Αλλά η δολοφονία του σοσιαλιστή Σαλβαδόρ Αλιέντε από έναν ναζί στρατηγό ονόματι Αουγκούστο Πινοσέτ ήταν η οριστική απόδειξη για την ψευδαίσθηση της πολιτικής δημοκρατίας.
Αυτή η απόδειξη επιβεβαιώθηκε και αργότερα με την καθυπόταξη της βούλησης του ελληνικού λαού το καλοκαίρι του 2015, όταν η χρήση της ένοπλης βίας δεν ήταν απαραίτητη γιατί ο Αλέξης Τσίπρας, αποδέχτηκε, ευλόγως, τον οικονομικό εκβιασμό και έδειξε ότι η δημοκρατία είναι αυτό που ήταν πάντα: μια εξαπάτηση.
Επομένως, η νίκη του ατόμου που έχτισε την περιουσία του πάνω στον ρατσισμό και την υποστήριξη της μαφίας δεν είναι το τέλος της δημοκρατίας, γιατί η δημοκρατία δεν υπήρξε ποτέ.
Για τον ίδιο λόγο δεν θα υπάρξει καμία επιστροφή της δημοκρατίας, γιατί η νίκη ενός μαφιόζου βιαστή είναι η δημοκρατία.
Ο μαφιόζος βιαστής δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τον θρίαμβό του αποφεύγοντας την αντιπαράθεση σε πολιτικό επίπεδο και επιλέγοντας το podcast ως εργαλείο επικοινωνίας και την bro-culture ως περιβάλλον για να αναπτυχθεί.
Όπως και στην Ιταλία, τα αδέρφια (Fratelli D’Italia) είναι η αναδυόμενη δύναμη της αντίδρασης. Τα ευάλωτα αρσενικά που για μερικές δεκαετίες είχαν χάσει έδαφος μπροστά στον αναδυόμενο φεμινισμό, τώρα αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στην αδελφότητα του γυμναστηρίου (gym-bro), στην εμμονή με το χρήμα (crypto -bro) και στην παντοδυναμία της τεχνολογίας (tech-bro).
Η Δημοκρατία είναι ο προθάλαμος του φασισμού
Από τα χρόνια που ακολούθησαν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αποδείχθηκε ότι η δημοκρατία είναι ο προθάλαμος του φασισμού.
Ο Μουσολίνι όπως και ο Χίτλερ κατέκτησαν την εξουσία δημοκρατικά.
Και σήμερα, στην ηγέτιδα χώρα του ελεύθερου κόσμου, η δημοκρατία παρέδωσε την εξουσία σε έναν άνθρωπο που αναγνωρίζει τον εαυτό του στις αξίες του χιτλερικού ρατσισμού – παρόλο που μαύροι, Λατίνοι και μετανάστες έχουν πάρει τη θέση των Εβραίων.
Καλό είναι να γνωρίζουμε εξαρχής ότι δεν θα υπάρξει καμία δημοκρατική διαδικασία ικανή να τον σταματήσει ή να ανατρέψει την κυριαρχία του.
Το παιχνίδι τελειώνει και η τελική λύση σε πλανητικό επίπεδο ξεκινά. Γερασμένη και ψυχωτική, αλλά υπεροπλισμένη, η «λευκή φυλή» ξεκίνησε μια γενοκτονία που σήμερα πλήττει κυρίως τον παλαιστινιακό πληθυσμό, αλλά έχει ως στόχο όλους εκείνους που από τον νότο – ο οποίος δεν μπορεί πλέον να κατοικηθεί – προσπαθούν να μετακινηθούν προς το βορρά.
Όπως γνωρίζουμε, δεν υφίσταται «λευκή φυλή» (η έκφραση δεν έχει καμία επιστημονική βάση), αλλά η μυθολογία της λευκής υπεροχής είναι αρκετά ισχυρή για να δικαιολογήσει τη γενοκτονία και τον πόλεμο που προετοιμάζεται, ο οποίος δεν είναι αυτός που ξεκίνησε εξαιτίας της στρατηγικής βλακείας της προεδρίας Μπάιντεν.
Ο πόλεμος που έχει ξεσπάσει στο εσωτερικό της «λευκής φυλής» και που έχει καταστρέψει τις ζωές εκατομμυρίων Ουκρανών θα μπορούσε να επιλυθεί άμεσα με τη συνθηκολόγηση των Ουκρανών εθνικιστών και μια ηχηρή άρνηση του ρωσοφοβικού ηρωισμού εκ μέρους της φιλελεύθερο-δημοκρατικής ευρωπαϊκής πολιτικής τάξης.
Σε αυτόν τον πόλεμο, τον οποίο προκάλεσαν οι Αμερικανοί και εξαπέλυσαν οι Ρώσοι, οι Ουκρανοί είναι το εξιλαστήριο θύμα, ενώ οι Ευρωπαίοι είναι οι χρήσιμοι ηλίθιοι, συνεργοί και των δύο επιτιθέμενων. Υπέστησαν δουλοπρεπώς την πολεμική κινητοποίηση που επέβαλε ο Μπάιντεν και την ίδια στιγμή ψήφισαν κατά πλειοψηφία τα κόμματα που εμπνέονται από τον Πούτιν. Η συνέπεια είναι η κατάρρευση της γερμανικής οικονομίας (ενώ η ρωσική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 3,6% στη διάρκεια του πολέμου το 2023). Μια άλλη συνέπεια είναι η διάσπαση μεταξύ των φιλελεύθερο- υστερικών (ορκισμένων εχθρών του κυριαρχικού αυταρχισμού του Πούτιν) και των φασιστο-αυταρχικών που αυξάνονται εκλογικά σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα.
Τώρα η Ευρώπη τελεί υπό κατάρρευση, συγκλονισμένη από τις συνέπειες της γερμανικής ύφεσης και από την κατάρρευση της πολεμοχαρούς κυβέρνησης του Σολτς, και θα πρέπει να επιλέξει αν θα αποδεχθεί την εκκαθάριση του Ζελένσκι ή θα προκαλέσει έναν ατομικό πόλεμο χωρίς την υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου.
Δεν διαφαίνεται κανένας ξεσηκωμός ενάντια στον πόλεμο, τον ρατσισμό και τη γενοκτονία. Αντίθετα, οι λευκοί πληθυσμοί, διχασμένοι όσο ποτέ άλλοτε για τα φαντάσματα της δημοκρατίας, είναι ενωμένοι μόνο σε δύο πράγματα: την υπεράσπιση των συνόρων, τις επαναπροωθήσεις των μεταναστών που αναζητούν καταφύγιο και την επιβολή (με το καλό ή με το ζόρι) του αναπαραγωγικού ρόλου από τον οποίο οι γυναίκες έχουν αρχίσει να αυτομολούν.
Εξόντωση και υποχρεωτική γεννητικότητα. Αυτό είναι το πρόγραμμα.
Παρά το γεγονός ότι βρίσκονται, χώρα προς χώρα, στο χείλος του εμφυλίου πολέμου, οι δυτικοί λαοί οδηγούμενοι από το ένστικτο της υπεροχής είναι ενωμένοι στο κοινό εγχείρημα της γενοκτονίας και της υποχρεωτικής γεννητικότητας.
Τώρα που οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής είναι στην κυβέρνηση της νούμερο ένα ρυπογόνου δύναμης, τίποτα δεν θα μπορέσει να αναστρέψει την κλιματική κατάρρευση. Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά τρεις βαθμούς είναι μια μη αναστρέψιμη τάση και οι συνέπειες ξεδιπλώνονται σταθερά και αμετάκλητα. Μεγάλο μέρος του πλανήτη τείνει να γίνει ακατοίκητο, οι μεγάλες μεταναστεύσεις που ακολουθούν πυροδοτούν φόβους, βία και γενοκτονία.
Για πολύ καιρό προσποιούμασταν ότι δεν το γνωρίζαμε, ξεγελούσαμε τον εαυτό μας με τα παραμύθια για ένα πλήθος – προϊόν φαντασίας – που είναι έτοιμο να πολεμήσει ενάντια σε μια Αυτοκρατορία, γιατί δεν είχαμε το πνευματικό θάρρος να αναγνωρίσουμε την ανικανότητα και την εξάντληση της ψυχικού αποθέματος χωρίς το οποίο τα κοινωνικά κινήματα είναι σαν φωτιά σε άχυρο.
Για λόγους που δεν είναι τόσο πολιτικοί όσο ψυχικοί, η κοινωνία δεν έχει πλέον την ικανότητα για στρατηγική αυτονομία και δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να ξεφύγει από τον αυτοκτονικό γκρεμό στον οποίο την έχουν παρασύρει ο καπιταλιστικός απολυταρχισμός και η δημοκρατική αυταπάτη.
Το μόνο που μένει να αναρωτηθούμε είναι: πώς θα ζήσουμε;
Θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε έναν συμβολικό και υπαρξιακό χώρο αυτονομίας για όλο το (σύντομο) χρονικό διάστημα που θα λάβει χώρα αυτό το τέλος του παιχνιδιού;
Δεν υπάρχει ένα «μετά». Επομένως, δεν έχει νόημα να αναρωτηθούμε εάν μια νέα τάξη πραγμάτων είναι πιθανή πέρα από το χάος του πολέμου που απλώνεται παντού. Υπάρχει μόνο αυτό το «κατά τη διάρκεια». Πώς θα ζήσουμε κατά τη διάρκεια της εξάπλωσης της γενοκτονικής παρόρμησης, κατά τη διάρκεια της κλιματικής κατάρρευσης που καταστρέφει τις κατοικημένες περιοχές του πλανήτη τη μία μετά την άλλη, κατά τη διάρκεια αυτού του υφέρποντος εμφυλίου πολέμου που εισβάλλει σε κάθε κομμάτι της συλλογικής ζωής;
Θα σπαταλήσουμε τον χρόνο μας κυνηγώντας το φάντασμα μιας δημοκρατίας που δεν υπήρξε ποτέ ή θα λιποτακτήσουμε από τους πολέμους, την εργασία και την τεκνοποίηση, για να ζήσουμε όσο το δυνατόν πιο ευτυχισμένα στο λίγο χρόνο που μας απομένει; Θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε συλλογικές δομές ζωής στη λιποταξία;
Αν καταφέρουμε να το κάνουμε αυτό «κατά τη διάρκεια», τότε ίσως καταφέρουμε να ανοίξουμε το δρόμο για ένα «μετά».
