Πριν από περίπου δεκαπέντε χρόνια μία ταινία με είχε συγκινήσει βαθύτατα στον κινηματογράφο. Σήμερα βλέποντας ξανά “Τα Παιδιά της Χορωδίας” του Κριστόφ Μπαρατιέ κατανοώ πλήρως τους λόγους για τους οποίους έκοψε 10.000.000 εισιτήρια στις γαλλικές αίθουσες φτάνοντας στην κορυφή του ετήσιου box office και προτάθηκε τόσο για το OSCAR Ξενόγλωσσης ταινίας, όσο και για το αντίστοιχο καλύτερης μουσικής. Εμπνευσμένο από το La cage aux rossignols (1946) κάνει μία διττή σύνδεση τόσο με το παρελθόν, όσο και με το σήμερα στο πλαίσιο της δεύτερης ανάγνωσης.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Μεταφερόμαστε μεταξύ 1948-1949. Σε ένα οικοτροφείο είναι “φυλακισμένα” ατίθασα αγόρια. Το βασικό δόγμα που επικρατεί είναι δράση-αντίδραση ή αν θέλετε action-reaction. Φυσικά και το αποτέλεσμα είναι συνεχείς ατέρμονες συγκρούσεις. Δεν μπορείς να εξευγενίσεις αθώες ψυχές με άγριο ξύλο και ρητορική μίσους. Πρόκειται σαφώς για αντιπαιδαγωγική τακτική. Πρέπει να ανακαλύψεις το ευαίσθητο σημείο τους και να τα αγγίξεις. Η βία κατά τα παραπάνω γεννά βία κι ο αέναος κύκλος οδηγεί σε απογοητευτικά αποτελέσματα. Ήδη μάλιστα υπάρχει ο πρώτος νεκρός.
Ο νέος επόπτης που φθάνει στο ίδρυμα αρχικά σοκάρεται με την υπάρχουσα κατάσταση. Είναι αποφασισμένος όμως αρχικά να επιβιώσει στο νέο περιβάλλον και τη συνέχεια να ημερεύσει τα “αγρίμια” με τη δύναμη του κλειδιού του Σολ. Ναι καλά καταλάβατε με την μαγική δύναμη της μουσικής. Ξαφνικά το μάθημα από μία αφόρητη αγγαρεία μετατρέπεται σε δημιουργική απασχόληση. Βρίσκει τρόπο να ξεκλειδώσει τους ιδιαίτερα εσωστρεφείς χαρακτήρες τους. Ο κάθε νέος έχει πλέον τον ρόλο του στο σύνολο. Νιώθουν ότι ανήκουν κάπου. Δίχως να το κατανοούν πλήρως αναπτύσσουν τις αρετές της συνεργασίας και της αλληλεγγύης.
Στόχος του νέα δασκάλου (Ζεράρ Ζινιό) είναι η αλλαγή ηθικής σε ολόκληρο το οικοδόμημα. H έλευσή του φέρνει αέρα ανανέωσης ακόμα και στην κορυφή της ιεραρχίας. Με την ευγένεια και τον διάλογο μπορείς να κερδίσεις τους πάντες. Τίποτα όμως δε γίνεται από την μία ημέρα στην άλλη. Απαιτεί συνεχή αγώνα και καθημερινή προσπάθεια. Ο πρωταγωνιστής μας έζησε το όνειρό του. Δίδαξε μουσική που τόσο την αγαπούσε, ερωτεύτηκε, πάλεψε, νίκησε κι έχασε. Αυτή είναι η ζωή. Κι όταν ήρθε η ώρα της αποχώρησης, γεμάτος πια, συνέχισε τη διαδρομή του. Ήταν Σάββατο κι η μοίρα του επεφύλασσε το γραφτό του.
Πριν όμως συμβούν όλα αυτά αφουγκράστηκε τον σφυγμό των έφηβων αρσενικών, τη διάθεση για άτακτη φυγή κι ένιωσε κι αυτός ξανά στο άνθος της ηλικίας του ικανός να δημιουργήσει μέσα σε έναν βίαιο κόσμο. Κι άφησε τελικά πίσω του παρακαταθήκη την ικανότητα αναγνώρισης του ωραίου, της ομορφιάς, οπτικής κι ακουστικής. Βασικές αρχές για την Τέχνη. Είναι τόσο μεγάλη η σημασία της εκπαίδευσης σε αυτά τα “σχολεία” δεύτερης ευκαιρίας και ύψιστο το λειτούργημα του εκπαιδευτικού. Να χαλιναγωγήσει ζωώδη ένστικτα και να μεταπλάσει αυτόν που όλοι νομίζουν για “καμ(μ)ένο χαρτί” σε κάτι σημαντικό.
Η σκηνή του αποχαιρετισμού αποτελεί και το μεγαλύτερο ευχαριστώ για έναν άνθρωπο που έδωσε τη ψυχή του για να προκαλέσει μία αληθινή ανατροπή δίχως να προκαλέσει στιγμή. Ζητούμενο συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις η συνέχεια, διότι εύκολα αυτά τα παιδιά μπορούν να κυλήσουν εκ νέου όταν αφεθούν. Γνώρισαν κάτι που οι περισσότεροι αγνοούσαν, συνεργάστηκαν κι ένιωσαν ίσως για πρώτοι φορά άξιοι επαίνων. Ήταν μία δική του κατάκτηση με κόπο και καθημερινή εργασία. Κάτι που σίγουρα τους ωρίμασε ως προσωπικότητες και πιθανώς να άλλαξε την ιστορία του καθενός.