Σε μια συνθήκη πλήρους αποσιώπησης των περιβαλλοντικών εγκλημάτων και των πληγμάτων που δέχεται η δημόσια υγεία, το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ) κατάφερε ένα μεγάλο πλήγμα στη σιωπή. Το περασμένο Σάββατο, σε μια κατάμεστη αίθουσα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου παραβρέθηκαν και συμμετείχαν 350 πολίτες της Σύρου (και άλλοι 170 παρακολούθησαν διαδικτυακά) πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση «το Νησί της Σιωπής», μια εκδήλωση για την απόπειρα συγκάλυψης των επεισοδίων ρύπανσης στο Νεώριο, τις αγωγές SLAPP και το πλήγμα που επιφέρουν στην ελευθερία του Τύπου. Η εκδήλωση και η συζήτηση που ακολούθησε αφορούσε το δικαίωμά μας να ενημερωνόμαστε, κυρίως την διεκδίκηση να ζούμε και να εργαζόμαστε σε ένα αξιοπρεπές και βιώσιμο περιβάλλον.
Για την ιστορία της υπόθεσης υπενθυμίζουμε ότι τον Σεπτέμβριο του 2019, σε δείγμα που πήρε η Aegean Rebreath στον πυθμένα της θάλασσας στη θέση Καρνάγιο και αναλύθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ.), βρέθηκαν ανησυχητικές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στο λιμάνι της Ερμούπολης. Το ζήτημα είχε δημοσιοποιηθεί στην εφημερίδα Καθημερινή τον Φεβρουάριο το 2020 και είχε προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στο νησί. Το ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. απευθύνθηκε τότε στον Δήμο Ερμούπολης εκφράζοντας την ανησυχία του για το αποτέλεσμα και πρότεινε την εκπόνηση μελέτης καταθέτοντας οικονομική προσφορά. Το ΠΠΠΣ, που είχε ιδρυθεί τον Ιούλιο του 2020 (αριθμεί πάνω από 400 μέλη και αποτελεί τον μεγαλύτερο σύλλογο του νησιού), με δημοσίευμά του ανέδειξε τότε την επικινδυνότητα του θέματος στέλνοντας μια επιστολή προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος με το ερώτημα τι θα γίνει με την εξαγγελθείσα μελέτη.
Το θέμα είχαν ήδη φέρει στη Βουλή οι βουλευτές Κρίτωνας Αρσένης από το ΜέΡΑ25 και ο Ν. Συρμαλένιος μαζί με 26 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ καταθέτοντας ερωτήσεις για την ανάγκη εκπόνησης μελετών. Η δημοσιοποίηση των ανησυχιών σχετικά με την πιθανή ρύπανση από τις ρυπογόνες αμμοβολές προκάλεσε την αντίδραση του σωματείου των εργαζομένων στο Ναυπηγείο και του ομίλου ONEX που διαχειρίζεται τo Νεώριο, ο οποίος κατέθεσε τρεις αγωγές SLAPP κατά του Παρατηρητηρίου και δύο μελών του. Να σημειωθεί ότι η μελέτη που θα ανέθετε ο Δήμος στο ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, δεν έγινε τότε παρά το γεγονός ότι υπήρξε δέσμευση εκ μέρους του Υπουργείου.
Μετά από 3 χρόνια αδιαφορίας των αρχών, η ΟΝΕΧ χρηματοδότησε τη Μελέτη του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. στον κόλπο της Ερμούπολης, η οποία υλοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2022 και τα αποτελέσματά της δημοσιοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2022.
Μέχρι και σήμερα ο όμιλος ΟΝΕΧ αρνείται ότι η ρύπανση προέρχεται από την ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, διαψεύδει καταγγελίες και μαρτυρίες ότι στο Νεώριο πραγματοποιείται αμμοβολή, μια δραστηριότητα που όταν εκτελείται ανοικτά οδηγεί σε μεγάλες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στην ατμόσφαιρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία. Μάλιστα, η εταιρεία όσες φορές χρειάστηκε να τοποθετηθεί για το θέμα απέδωσε τα όποια ευρήματα αποκλειστικά σε παρελθούσες δραστηριότητες. Έτσι στο νησί για πολλά χρόνια επικρατούσε ένα πέπλο μυστηρίου σχετικά με το τι ακριβώς συμβαίνει.
Υπάρχει ρύπανση αλλά που οφείλεται;
Η έρευνα του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., κόντρα σε όλα όσα ισχυρίζονταν μέχρι τότε η εταιρεία, κατέδειξε βαριά ρύπανση των ιζημάτων του κόλπου της Ερμούπολης, πολύ βαρύτερη από αυτή που είχε καταγραφεί το 2019 στο δείγμα της Aegean Rebreath και που τότε είχε σημάνει συναγερμό. Ωστόσο, αν διαβάσει κανείς τα συμπεράσματα της έρευνας θα μάθαινε ότι η όποια ρύπανση οφείλεται σε παρελθούσες δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με τη δραστηριότητα του Νεωρίου. Στην αναντιστοιχία ευρημάτων και συμπερασμάτων της έρευνας αλλά και στις γενικότερες μεθοδολογικές ελλείψεις της επικεντρώθηκαν στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης με θέμα «Δημόσια Υγεία, Περιβάλλον, Δημοκρατία» ο Μιχάλης Φραγκίσκος, μηχανικός μεταλλείων, περιφερειακός σύμβουλος μαζί με τον Νίκο Ζαχαρόπουλο, μέλος του Διδακτικού-Ερευνητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επίσης Μηχανικό Μεταλλείων-Μεταλλουργό.
Όπως ανέφερε ο Μιχάλης Φραγκίσκος, η μελέτη εμφανίζει σημαντικές ελλείψεις και δεν δίνει απαντήσεις σε σημαντικά ζητήματα. Και αυτό γιατί, όπως είπε, «δεν κάνει χωρική σύνδεση των σταθμών δειγματοληψίας με σημερινές ή παλαιότερες ανθρωπογενείς παραγωγικές δραστηριότητες. Δεν προσδιορίζεται έστω ενδεικτικά η χωρική κατανομή του ρυπαντικού φορτίου, η ροή των ρυπαντών και οι πιθανές πηγές ρύπανσης μετάλλων και των Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδρογονανθράκων». Επιπλέον, πρόσθεσε, «παρακάμπτει την προέλευση του υπερβολικού χρωμίου της επιφάνειας των ιζημάτων, αποδίδοντάς την στα βυρσοδεψεία τα οποία έκλεισαν τον προηγούμενο και προπροηγούμενο αιώνα». Μεταξύ άλλων, ο κ. Φραγκίσκος ανέφερε ότι στην έρευνα δεν μετρήθηκε το αρσενικό που είχε βρεθεί υπερβολικό στο αρχικό δείγμα της Aegean Rebreath. Ο ίδιος ακόμη επεσήμανε ότι στην Μελέτη «δεν εξετάζεται το μοντέλο διασποράς των βαρέων μετάλλων, η πιθανή αέρια μεταφορά βιομηχανικής σκόνης με επικάθιση στη θάλασσα» ενώ «ο πυθμένας θεωρείται μια στατικά παγιωμένη διαχρονικά κατάσταση χωρίς τη δυναμική συνεχόμενη ρύπανση των ιζημάτων, αντίστοιχη σε χρονικές περιόδους».
Τα συμπεράσματα, κατέληξε, αφήνουν επικοινωνιακό χώρο προς εκμετάλλευση στην αναθέτουσα εταιρεία, ώστε οι ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες να βγουν έξω από το κάδρο της ρύπανσης του λιμανιού και να δικαιολογήσει τις διώξεις της.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Νίκος Ζαχαρόπουλος, αναλύοντας το σημείωμα κριτικής που συνέταξε από κοινού με τους επιστήμονες Άρη Μουστάκα (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης) και Γιάννη Ζαμπετάκη (Τμήμα Βιολογικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Λίμερικ) πάνω στην τεχνική έκθεση του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ.
Οι επιστήμονες θεωρούν την δειγματοληψία του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. ελλιπή και μεθοδολογικά ανεπαρκή και ως προς την χωρική κάλυψη του δείγματος και ως προς την χρονική επαναληψιμότητα της δειγματοληψίας, αλλά και στο τελικό μέγεθος δείγματος. Πιο σημαντικό θεωρούν, όμως, ότι από την ανάλυση των δειγμάτων που έχουν συλλεχθεί προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα σε σχέση με τα βασικά συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η μελέτη. Τα συμπεράσματα αυτά αφορούν και τις τιμές των ιζημάτων βαρέων μετάλλων καθώς και υδρογονανθράκων, αμφότερων επικίνδυνων για την υγεία. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ενώ τα αποτελέσματα παρουσιάζονται και αντιπαραθετικά με άλλες μελέτες, δεν γίνεται αναφορά σε πρόσφατη βιβλιογραφία ως προς τα επίπεδα ρυπαντών. Μεταξύ άλλων επισημαίνουν πως το συμπέρασμα ότι το χρώμιο ή άλλα βαρέα μέταλλα προέρχονται από παλαιότερες χρήσεις, όπως η βυρσοδεψία, δεν υποστηρίζεται ούτε από τα δεδομένα, ούτε από την στατιστική ανάλυση.
Στην εκδήλωση ο Ν. Ζαχαρόπουλος τόνισε ότι παρά τη μεθοδολογική και δειγματολογική ανεπάρκεια η μελέτη του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. διαπιστώνει υψηλά επίπεδα ρύπανσης και όσον αφορά τα βαρέα μέταλλα αλλά και τις οργανικές ενώσεις.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στο δείγμα που λήφθηκε έξω από το λιμάνι της Ερμούπολης συγκρινόμενο με τις μέσες τιμές άλλων πολύ ρυπασμένων περιοχών της χώρας, βρέθηκε να έχει χρώμιο τρεισήμισι φορές περισσότερο από το λιμάνι του Πειραιά, χαλκό περισσότερο από τον κόλπο της Αντίκυρας (το λιμάνι φόρτωσης εκφόρτωσης για τη μεγαλύτερη μεταλλευτική βιομηχανία της χώρας) – αντίστοιχο με τη Δραπετσώνα και το Κερατσίνι. Επίσης ο ψευδάργυρος ήταν διπλάσιος από την Αντίκυρα και τριπλάσιος από το Αλιβέρι, ενώ βρέθηκε να έχει διπλάσιο μόλυβδο από το Αλιβέρι. Οι μέγιστες δε τιμές που καταγράφηκαν μέσα στον κόλπο είναι πολύ πιο δραματικές. Ανησυχητικά είναι και τα επίπεδα των αρωματικών υδρογονανθράκων καθώς προκύπτουν τιμές πολύ υψηλότερες από άλλες περιοχές της χώρας.
Ο Νίκος Ζαχαρόπουλος συνέκρινε μάλιστα την κατάσταση του λιμανιού της Σύρου με άλλα επιβαρυμένα λιμάνια εκτός εθνικών συνόρων με πολύ μεγαλύτερη βιομηχανική και εμπορική δραστηριότητα (κόλπος Τσαμπαχάρ στο Ιράκ, κόλπος Μποχάϊ στην Κίνα), επισημαίνοντας την πρωτιά του νησιού σε αρκετά από τα επικίνδυνα για τη φύση και τον άνθρωπο στοιχεία (βαρέα μέταλλα, καρκινογόνους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες κλπ).
Το σίγουρο είναι για τον κ. Ζαχαρόπουλο ότι σε καμία περίπτωση η αναφερόμενη περιβαλλοντική εικόνα δεν στοιχειοθετεί την εφησυχαστική κατακλείδα της έκθεσης για βελτίωση της ποιότητας των ιζημάτων προϊόντος του χρόνου και την απόδοσή της σε δραστηριότητες του μακρινού παρελθόντος. Θεωρούν έτσι απαραίτητο η Πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς να χρηματοδοτήσουν νέες μελέτες ούτως ώστε το πρόβλημα της ρύπανσης του λιμένα της Σύρου από εξαιρετικά τοξικές χημικές ενώσεις να μελετηθεί εις βάθος. «Η σύγχρονη τεχνολογία παρέχει μεθόδους ώστε να ελαχιστοποιούνται οι όποιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις βιομηχανικών δραστηριοτήτων, και έγκειται στον ρυπαίνοντα να αναλάβει το κόστος της διαδικασίας» κατέληξε.
Γιατί είναι επικίνδυνη η έκθεση στα βαρέα μέταλλα;
Τους λόγους για τους οποίους κινδυνεύουμε από τη θαλάσσια και ατμοσφαιρική ρύπανση εξαιτίας των βαρέων μετάλλων εξήγησε ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος (παιδίατρος, επιμελητής Α’ στο ΓΝ Σύρου, μέλος ΔΣ Ιατρικού Συλλόγου Κυκλάδων) ο οποίος έδωσε έμφαση στην επικινδυνότητα των στοιχείων που εντοπίζει η μελέτη του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., ιδιαίτερα για αναπνευστικά προβλήματα και καρκινογενέσεις.
Τα βαρέα μέταλλα είναι πρόβλημα της βιομηχανοποίησης που επιβάλλει ο σύγχρονος Δυτικός τρόπος ζωής. Καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα και διασπείρονται αερογενώς και έτσι αποτελούν μια σοβαρή απειλή για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία εξαιτίας του μεγάλου χρόνου παραμονής τους στο περιβάλλον, καθότι είναι μη διασπάσιμα και βιοσυσσωρεύονται. Η μεγαλύτερη πηγή των βαρέων μετάλλων είναι η μεταλλουργεία, η βιομηχανία παραγωγής χρωμάτων, παρασιτοκτόνων, πυρομαχικών, υφασμάτων και φυσικά τα ναυπηγεία.
Ο κ. Παπαδόπουλος τόνισε ότι είναι πολύ δύσκολο στη σημερινή εποχή να αποφύγει κανείς την επαφή ή την έκθεση στα πολλά επιβλαβή βαρέα μέταλλα που έχουν βιοσυσσωρευτεί στο περιβάλλον. Το θέμα, όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι να ελέγξουμε τον κύκλο των βαρέων μετάλλων μέσω της ατμόσφαιρας καθώς αυτά εισέρχονται στο αναπνευστικό και στο πεπτικό σύστημα, στο δέρμα και περνούν και στο αίμα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ο σημαντικότερος περιβαλλοντικός κίνδυνος υγείας ιδιαίτερα για τα παιδιά που είναι πιο ευάλωτα λόγω ύψους, μεγαλύτερου κατά λεπτού αερισμού, πιο συχνής εξωοικιακής δραστηριότητας και της διαδικασίας διάπλασης που βρίσκεται ο οργανισμός. Έτσι λοιπόν από τα μικρότερα σωματίδια (PM2,5) προκαλούνται άσθμα, λοιμώξεις του αναπνευστικού, αλλεργίες, χρόνια βρογχίτιδα, από το μονοξείδιο του άνθρακα προκαλείται ενδομήτρια δυστροφία ενώ από τους αρωματικούς υδρογονάνθρακες προκαλούνται μεταξύ άλλων καρκινογενέσεις και νευροαναπτυξιακές διαταραχές.
Η έκθεση σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία ενώ η μακροχρόνια έκθεση σε PM 2,5 καθιστά πιο ευάλωτους τους ανθρώπους σε αλλεργίες. Τέλος, ο Ιορδ. Παπαδόπουλος ανέφερε ότι δεν υπάρχει ασφαλές όριο κάτω του οποίου να μην υφίσταται επιρροή στην υγεία και οι θάνατοι από την μόλυνση του περιβάλλοντος δεν αφορούν μόνο άτομα με βαριές παθήσεις αλλά και υγιή που πλήττονται από καρδιοπνευμονικά νοσήματα.
Στο ερώτημα πόσο οφείλεται στην ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα η θαλάσσια ρύπανση, ο κ. Παπαδόπουλος τόνισε ότι η επισκευή πλοίων περιλαμβάνει εκτεταμένες διαδικασίες συγκόλλησης αμμοβολής και υδροβολής. «Οι αναθυμιάσεις συγκόλλησης αποτελούνται από πολλά τοξικά υλικά, συμπεριλαμβανομένων μετάλλων όπως χρώμιο, νικέλιο, κάδμιο και μόλυβδο, τα οποία επηρεάζουν δυνητικά και δυσμενώς και την υγεία των εργαζομένων. Η απάντηση σχετικά με τη ρύπανση και τις επιπτώσεις της πρέπει να δοθεί από τους αρμόδιους φορείς αρκεί να υπάρξει πολιτική βούληση και οι κατάλληλοι έλεγχοι» πρόσθεσε.
Γίνεται και αλλιώς;
Το ερώτημα αυτό έθεσε ο Κώστας Γουσγουνέλης (μηχανολόγος μηχανικός, μέλος του ΠΠΠΣ) παρουσιάζοντας ένα χρονικό εξέλιξης της ναυπηγικής επιχείρησης Νεώριο. Η εγγύτητά του Νεωρίου με την πόλη είναι ακριβώς ο λόγος που οι πολίτες και οι φορείς πρέπει να απαιτήσουν η ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα να γίνεται και αλλιώς. Και αυτό γιατί όταν γίνεται η απόξεση και η βαφή σε ένα πλοίο, τα βαρέα μέταλλα και οι πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες διασπείρονται στην πόλη ανάλογα με τον αέρα. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν φωτογραφίες που απεικονίζουν το νέφος που προκαλείται από την αμμοβολή πάνω από το λιμάνι της Ερμούπολης και ιδιαίτερα κοντά σε σχολεία.
«Το πιο επαναστατικό αίτημα που θέτουμε ως ΠΠΠΣ είναι να τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι και η νομοθεσία. Είναι αυτονόητο και δε μπορούμε να καταλάβουμε γιατί βρίσκουμε απέναντι την εταιρεία, τους φορείς και τις τοπικές αρχές» σημείωσε ο Κ. Γουσγουνέλης.
Ο μηχανολόγος μηχανικός παρουσίασε στοιχεία που αναφέρουν ότι χρειάζονται 35 κιλά αμμοβολής ανά τετραγωνικό μέτρο πλοίου που καθαρίζεται. Συνεπώς, ένα καράβι 200 μέτρων, δηλαδή 10.000 τμ., χρειάζεται περίπου 350 τόνους αμμοβολής. «Οι αμμοβολές θα πρέπει να γίνονται αποκλειστικά εντός των πλωτών δεξαμενών ενώ σήμερα γίνονται σε όλες τις θέσεις και σε ανοιχτές συνθήκες, κάτι που προκαλεί πολύ μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα» εξήγησε. Ως αντιπαράδειγμα σε αυτή τη διαχείριση παρέθεσε ναυπηγείο στη Μάλτα όπου οι περιβαλλοντικοί όροι ορίζουν ότι οι αμμοβολές επιτρέπονται μόνο σε απόσταση από την κατοικημένη περιοχή (προφανώς σε πλήρη αντίθεση με τη Σύρο που η διαδικασία βρίσκεται σε άμεση επαφή με τις κατοικίες). Ο Κώστας Γουσγουνέλης έκανε λόγο για την αναγκαιότητα τήρησης ορίων εκπομπών σκόνης, μέτρο για το οποίο κανείς δεν προνοεί προκειμένου να περιοριστεί η διασπορά. «Τα μόνο μέτρα που προτείνονται είναι τα πλευρικά τοιχώματα της δεξαμενής όπου γίνεται η αμμοβολή».
Πρόβλημα, όμως υπάρχει και με τα απόβλητα που προκαλεί η διαδικασία της απόξεσης μετάλλων. Η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του 2011 που ισχύει ως σήμερα προβλέπει ότι πρέπει να συλλέγονται και να οδηγούνται σε στεγανοποιημένες αποθήκες μέχρι να παραδοθούν στον τελικό αποδέκτη. Ωστόσο επί δέκα χρόνια τα απόβλητα δεν απομακρύνονταν από την χερσαία ζώνη του λιμένα πράγμα που δείχνει η παρακάτω φωτογραφία.
Ο κ. Γουσγουνέλης τόνισε ότι το 2018 ξεκίνησε η διαδικασία απομάκρυνσής τους και ο χώρος καθάρισε. Ωστόσο μετά από λίγο καιρό ξεκίνησε η ίδια πρακτική (Ιούνιος 2021). Η Περιφέρεια απάντησε τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους σε σχετικό αίτημα του ΠΠΠΣ ότι κλιμάκιό της θα κάνει τους απαιτούμενους ελέγχους. «Έγινε αναφορά στην Εισαγγελία και μάθαμε ότι πήγε η Περιφέρεια και έκανε τον έλεγχο τον Σεπτέμβριο του 2022, έναν χρόνο μετά την αναφορά! Πιστοποίησε την παράβαση και έφτιαξε πλάνο διορθωτικών αλλαγών. Θεωρητικά η εταιρεία θα έπρεπε να συμμορφωθεί αν και όπως βλέπουμε οι αποθήκες είναι τρύπιες».
Ο ίδιος ανέφερε ακόμη παραβάσεις της εταιρείας και ως προς την υδροβολή που επίσης παράγει υγρά απόβλητα ενώ παράλληλα μίλησε και για τη διασπορά στην ατμόσφαιρα επικίνδυνων στοιχείων από την διαδικασία της βαφής. Σύμφωνα με τον Κώστα Γουσγουνέλη θα έπρεπε να υπάρχει έλεγχος της ατμόσφαιρας με ένα δίκτυο μετρητών αιωρούμενων σωματιδίων ο οποίος για χρόνια δεν υπήρχε κατά παράβαση των περιβαλλοντικών όρων με ευθύνη της Περιφέρειας που είναι αρμόδια για αυτό. Όταν τελικά τοποθετήθηκαν κάποιοι σταθμοί τοποθετήθηκαν σε άκυρη θέση αντίθετα με τους συνήθεις ανέμους.
Τέλος, παρουσίασε καλές πρακτικές και μεθόδους που ακολουθούνται σε σύγχρονα, φιλικότερα προς το περιβάλλον ναυπηγεία του εξωτερικού (κλειστές δεξαμενές, προσωρινή κάλυψη του χώρου των εργασιών, ρομποτικά συστήματα υδροβολής, φιλτραρίσματος και αυτόματης απορρόφησης των υγρών αποβλήτων, κλπ) που αποδεικνύουν ότι το αίτημα για τη λειτουργία του ναυπηγείου με σεβασμό στο περιβάλλον και τους κατοίκους είναι απολύτως εφικτό.
Να σημειωθεί ότι στη συζήτηση που ακολούθησε παρενέβη διαδικτυακά και η Ελένη Καμπέρη, ερευνήτρια του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., η οποία υπερασπίστηκε την αξιοπιστία της μελέτης για την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος στον κόλπο της Ερμούπολης και επεσήμανε την επιτακτική ανάγκη για τη διενέργεια νέων αντίστοιχων μελετών. Είναι σημαντικό ότι η ίδια υπενθύμισε πως ούτε ο Δήμος ούτε η Περιφέρεια δέχτηκαν να χρηματοδοτήσουν μια περιβαλλοντική μελέτη που τελικά χρηματοδότησαν τα ίδια τα ναυπηγεία ενώ αναφορικά με την έλλειψη δειγμάτων στην έρευνα ανέφερε ότι «η χρηματοδότηση της ΟΝΕΧ ήταν 60.000 ευρώ, ήρθαμε με καράβι δικό μας, δεν είχαμε τα μέσα να πάρουμε πολλά δείγματα και αποφασίσαμε να κάνουμε μια μελέτη βάσης». Σύμφωνα με την ίδια, η ρύπανση από την ΟΝΕΧ θα φανεί τα επόμενα χρόνια και κατέληξε λέγοντας ότι ένα από τα κέρδη της μελέτης ήταν να συμπεριληφθεί ο κόλπος της Ερμούπολης στην παρακολούθηση των θαλασσών στις περιοχές που αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα.
Αγωγές SLAPP, όπλο φίμωσης της ανησυχίας
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης «Κοινωνικός έλεγχος και Δημοκρατία» που συντόνισε ο δημοσιογράφος Τάσος Σαραντής (Εφημερίδα των Συντακτών) μίλησαν μέλη περιβαλλοντικών κινημάτων, δημοσιογράφοι και δικηγόροι σχετικά με τις αγωγές Slapp (Φαίη Τζανετουλάκου από τον Βόλο, Πέτρος Κουσουνάδης από την Τήνο, ο Αλέξανδρος Μπίστης από το ΠΠΠΣ, ο Τάσος Σαραντής από την ΕφΣύν, o Πέτρος Σταυριανός, δικηγόρος του ΠΠΠΣ και εγώ από το Alterthess). Στη συζήτηση επισημάνθηκε η κοινή πρακτική επιχειρηματικών ομίλων να ασκούν καταχρηστικές αγωγές, με εξοντωτικές οικονομικές απαιτήσεις, ενάντια σε κινήματα πολιτών, δημοσιογράφους και ακτιβιστές που αντιστέκονται στην κερδοσκοπική αυθαιρεσία.
Στη συζήτηση παρενέβησαν, μεταξύ πολλών άλλων, η Μαρία Καραμανώφ, πρώην Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ο Δημήτρης Σαραφιανός, μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και μέλος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη και ο Στράτος Ζολώτας, το έτερο εναγόμενο μέλος και πρώην πρόεδρος του ΔΣ του ΠΠΠΣ, που υποστήριξαν το δίκαιο του αγώνα και αποδοκίμασαν τις καταχρηστικές αγωγές που επιχείρησαν να φιμώσουν την ανησυχία των κατοίκων της Σύρου.
«Μετά την ολοκλήρωση της μαζικότατης εκδήλωσης, αισθανόμαστε βέβαιοι ότι οι αρμόδιες αρχές του τόπου διαισθάνθηκαν την ανησυχία των πολιτών και έλαβαν το μήνυμα: ο νόμος της σιωπής δεν θα επικρατήσει. Ο αγώνας μας για να σπάσει ο φόβος και το τείχος της σιωπής δικαιώνεται και θα νικήσει» τονίζει σε ανακοίνωσή του το ΠΠΠΣ καταλήγοντας ότι το…. Νησί της Σιωπής, θα μιλήσει!
