Ο Δημοσθένης Παπαδάτος- Αναγνωστόπουλος, μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ και συντάκτης του Rednotebook στις 13 Ιανουαρίου υπήρξε θύμα ξυλοδαρμού από άτομα της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας στον Βύρωνα, περιοχή όπου διαμένει. Όπως ο ίδιος κατήγγειλε άντρες και γυναίκες με κουκούλες (οι περισσότεροι) αφού τον έριξαν στο έδαφος και άρχισαν να τον δέρνουν, τον έβαλαν με τη βία μέσα σε ένα συμβατικό αμάξι και τον μετέφεραν στην ΓΑΔΑ. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής τον έβριζαν και τον απειλούσαν. Εκεί τον ξεγύμνωσαν, τον ανέκριναν και μετά του είπαν ότι τον πέρασαν για κάποιον που καταζητούσαν ως ένοχο για συμμετοχή στην οργάνωση “Συνομωσία Πυρήνων της φωτιάς”. Όλο αυτό το περιστατικό η αστυνομία το αντιμετώπισε με ένα διεκπαιρεωτικό συγνώμη, ενώ η ίδια σε ανακοίνωσή της δήλωσε ότι όλη η διαδικασία μεταφοράς του στη ΓΑΔΑ έγινε σύμφωνα με το νόμο. Σήμερα μετά σχεδόν δύο εβδομάδες από το περιστατικό και αφού το τελευταίο πλέον έχει σβήσει ως θέμα επικαιρότητας για τα περισσότερα μέσα, δημοσιεύουμε μία συνέντευξη που πήραμε από τον ίδιο.
1.Έχουν περάσει σχεδόν δύο εβδομάδες και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη δεν έχει διατάξει ακόμη καμία ΕΔΕ για το γεγονός.
Καταγγείλαμε από την πρώτη στιγμή, με τη συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Συνασπισμός, ότι υπέστην βασανιστήρια και πράγματι είπαμε ότι θα καταθέσουμε μήνυση γι’αυτό. Τόνισα επανειλημμένα ότι, πριν καλά-καλά μου ζητηθεί συγγνώμη για τον εξευτελισμό και την κακοποίησή μου, υπήρξαν – από αστυνομικούς και, εν συνεχεία, από δημοσιογράφους – άθλια υπονοούμενα για τη δεύτερη ταυτότητα που τους έδωσα αφού με πήγαν στην Αντιτρομοκρατική. Οι καταγγελίες μας ήταν πολύ σοβαρές και τα σημάδια της κακοποίησής μου εμφανή, γι’ αυτό και ο υπουργός υποσχέθηκε να ερευνήσει το θέμα, παρά τις βεβαιώσεις της αστυνομίας ότι όλα έγιναν νομότυπα. Περιμένουμε να κινηθεί – συζητάμε δε ήδη το ενδεχόμενο συνάντησης μαζί του.
2. Σε ποιες ενέργειες εσύ θα προβείς και μέχρι που σκοπεύεις να φτάσει το ζήτημα αυτό δικαστικά;
Το έχω πει αρκετές φορές αυτές τις μέρες: δεν έχουμε βεντέτα με την αστυνομία. Όμως γι’ αυτό που μου συνέβη υπάρχουν ευθύνες, υπάρχουν ένοχοι και πρέπει να τιμωρηθούν – πολύ περισσότερο που όσα συνέβησαν σε εμένα δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνουν. Θα ζητήσουμε, λοιπόν, να γίνει ό,τι προβλέπει ο νόμος, όπως κάναμε και στις άλλες περιπτώσεις που μέλη και στελέχη του Συνασπισμού υπέστησαν την αυθαίρετη κρατική βία –θυμηθείτε τον πρόσφατο, ωμό ξυλοδαρμό του γραμματέα της Νεολαίας Συνασπισμού Νάσου Ηλιόπουλου. Θα ζητήσουμε να γίνει, εν τέλει, ό,τι πρέπει να γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις «μεμονωμένων περιστατικών», εκεί που τα θύματα βασανιστηρίων δεν έχουν τη δυνατότητα να καταγγείλουν τα συμβάντα, ώστε το θέμα να απασχολήσει την κοινωνία και τους θεσμούς. Σκεφτόμαστε ήδη ως ενδεχόμενο την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
3. Είναι φανερό ότι βιώνουμε μια συλλήβδην πολιτική στοχοποίηση τόσο του αναρχικού χώρου όσο και της Αριστεράς ειδικά μετά τις πρόσφατες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών. Πιστεύεις ότι η επίθεση που σου έγινε εντάσσεται σε μία τέτοια μεθόδευση ή ήταν απλά μία ακόμα γκάφα όπως ισχυρίζονται πολλοί;
Μας απασχολεί σοβαρά το θέμα. Από τις δηλώσεις Πολύδωρα το 2006 μέχρι την τοποθέτηση Πάγκαλου το 2011 περί Τσίπρα και τρομοκρατών, πράγματι υπάρχει μια συνέχεια όσον αφορά τη στοχοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ – η δε στοχοποίηση χώρων πέραν της κοινοβουλευτικής Αριστεράς είναι ακόμα παλιότερη και σήμερα εξίσου έντονη. Σε ό,τι με αφορά προσωπικά, η Αντιτρομοκρατική μίλησε για λάθος. Το ίδιο έκανε και ο κ. Παπουτσής. Όμως υπόγεια συζητιόταν πώς συνέβη και την ημέρα της σύλληψης εγώ βρήκα στο δρόμο και σήκωσα μια ταυτότητα κλεμμένη από το 2004. Εξήγησα ότι βρήκα τυχαία αυτή την ταυτότητα, είπα πού και πώς, εξήγησα ότι οι αστυνομικοί δεν γνώριζαν την ύπαρξή της όταν με έσπασαν στο ξύλο και ότι αν οι ίδιοι με παρακολουθούσαν, φυσικά θα ήξεραν πώς τη βρήκα. Θεωρώ (αφελώς μήπως;) ότι η ταυτότητα βρισκόταν τυχαία στο δρόμο. Όμως με την επιχείρηση αξιοποίησης –έστω και υπόγεια- του φοβερού αυτού ευρήματος (ειλικρινά, ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι το να σηκώσεις απ’το δρόμο μια ταυτότητα θα μπορούσε να σε στείλει στην Αντιτρομοκρατική…), είμαι υποχρεωμένος να εξετάσω όλα τα ενδεχόμενα. Είμαι υποχρεωμένος, δηλαδή, να εξετάσω ακόμα και το ενδεχόμενο να μου την έριξαν, περιμένοντας να δουν αν θα την σηκώσω. Την ίδια στιγμή, δεν θέλω γίνω και ντέτεκτιβ. Επιμένω, λοιπόν, ότι ο μέσος τρομοκράτης δεν συνηθίζει να κυκλοφορεί με δύο ταυτότητες ταυτόχρονα, αν η μία από τις ταυτότητες αυτές είναι η δική του…
4.Ανέφερες πολλές φορές στη μαρτυρία σου ότι μετά από το σωματικό σου βασανιστήριο ακολούθησε και το ιδεολογικοπολιτικό βασανιστήριο. Μπορείς να το περιγράψεις λίγο;
Δεν θα το έλεγα βασανιστήριο. Ήταν μάλλον μια προσπάθεια μεταξύ «ψαρέματος» και κατήχησης, όταν σωματικά και ψυχικά ήμουν εξαντλημένος. Ο αξιωματικός που μου πήρε κατάθεση για τη δεύτερη ταυτότητα με ρώτησε «φιλολογικά» αν θεωρώ συνεπές και αξιοπρεπές κάποιος που αρνείται το σύστημα να διεκδικεί από αυτό τα συνταγματικά δικαιώματά του. Του εξήγησα ότι το Σύνταγμα υπάρχει και πέρα από τη σκέψη αυτών που υπόκεινται στις διατάξεις του Συντάγματος, ωστόσο δεν τον έπεισα.
Ήταν αποκαρδιωτική αυτή η συζήτηση, όμως ήταν και αποκαλυπτική των απόψεων που κυκλοφορούν ακόμα και σήμερα στην αστυνομία. Τις συνέπειές τους τις υφίστανται στο σώμα τους πολλοί άνθρωποι (υπέρ ή κατά του «συστήματος»), γεγονός που σε τελική ανάλυση θέτει σε αμφισβήτηση τον ίδιο το φιλελεύθερο δημοκρατικό χαρακτήρα του πολιτεύματος: η δημοκρατία είτε υπάρχει για όλους, είτε δεν υπάρχει.
5.Η αστυνομία στην ανακοίνωσή της ανέφερε ότι οι καταγγελίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και ότι «Η προσαγωγή του έγινε με όλους τους νόμιμους τύπους και τηρήθηκαν οι απαραίτητες διαδικασίες». Ο ξυλοδαρμός ας πούμε βρίσκεται εντός της νόμιμης διαδικασίας μάλλον….
Η αστυνομία λέει συνειδητά ψέματα: υπάρχουν βίντεο αυτοπτών που δηλώνουν σε δημοσιογράφους τη βιαιότητα της σύλληψής μου και υπάρχουν και άλλα βίντεο και φωτογραφίες που φαίνεται η βία που έχω δεχτεί κατά πρόσωπο. Υπάρχουν, επίσης, τα έγγραφα της νοσηλείας μου. Είναι ανησυχητικό η παρανομία να θεωρείται τήρηση του νόμου και να επιχειρείται με ψέματα να δοθεί η αντίθετη εικόνα. Μέσα στην ατυχία μου, είχα το «προνόμιο» να είμαι μέλος του Συνασπισμού και να μπορώ να καταγγείλω τις βιαιοπραγίες από τα μέσα ενημέρωσης. Σκέφτεστε τι συμβαίνει στις περιπτώσεις ανθρώπων για τους οποίους οι Αρχές έχουν πράγματι σοβαρές ενδείξεις πως εμπλέκονται σε σοβαρές υποθέσεις, αλλά αυτοί δεν έχουν τη στήριξη που έχω εγώ από το κόμμα μου;
6. Ήταν θετικό ότι αυτές τις μέρες είχες τη στήριξη κομμάτων, οργανώσεων και φορέων. Ποια υποστηρίζεις θα ήταν η θέση ενός ανθρώπου που δεν είχε την υποστήριξη και την αλληλεγγύη ενός κόμματος, όπως ο Συνασπισμός, αλλά και πολλών άλλων συλλογικοτήτων και οργανώσεων;
Κατ’ αρχάς να πω ότι είμαι ευγνώμων για την αλληλεγγύη τόσων ανθρώπων και τόσων συλλογικοτήτων. Η ευγνωμοσύνη μου αφορά τους δικούς μου ανθρώπους και τους συντρόφους μου στο Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ, τους συντρόφους και τις συντρόφισσές μου από το Δίκτυο και τη Στάση Βύρωνα, αφορά την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη, καθώς και τα ευρωπαϊκά κόμματα που εξέδωσαν ανακοινώσεις. Η ευγνωμοσύνη μου αφορά, επιπλέον, το Δήμαρχο Βύρωνα και τις παρατάξεις της πόλης, που δήλωσαν έμπρακτα τη στήριξή τους με τη συνέντευξη Τύπου που κάναμε στο Δημαρχείο. Κάποιος που δεν θα είχε μια τέτοια στήριξη θα πέρναγε πολύ δύσκολα. Δεν τολμώ να σκεφτώ πόσο θα διαρκούσε η περιπέτειά του, πιθανότατα όμως δεν θα μάθαινε κανείς τίποτα γι’αυτήν. Προσπάθησαμε να αξιοποιήσουμε τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα για να πούμε ακριβώς αυτό.
7.Τι έχει αλλάξει σε σχέση με την μορφή της καταστολής από την πλευρά του κράτους; Ποια είναι η συνάρτηση μεταξύ της έντασης της καταστολής και των μέτρων που περνάει η κυβέρνηση και που μπορεί αυτή να οδηγήσει;
Στις μέρες μας που κάθετί μετριέται με βάση την «αποτελεσματικότητα», οι φορείς της κρατικής καταστολής απαιτούν να αφήνονται ανεξέλεγκτοι, προκειμένου να είναι αποτελεσματικοί. Απαιτούν να αφήνονται να παραβαίνουν τους νόμους που φρουρούν, ώστε να μπορούν να τους επιβάλουν.
Αυτό σημαίνει δύο πράγματα. Κατ’ αρχάς μια αστυνομία τεχνοκρατών, όπουόλα μετριώνται στην κλίμακα «στόχος-αποτέλεσμα», υποτίθεται πέρα από αξίες και συμφέροντα): τα στελέχη μιας τέτοιας αστυνομίας μπορούν να είναι είναι κάλλιστα π.χ. κεντροαριστεροί. Κατά δεύτερον,μια αστυνομία στρατιωτικοποιημένη, σώματα δηλαδή που έχουν στρατιωτική εκπαίδευση και νοοτροπία και μπορούν να αναλαμβάνουν άμεση δράση, μην υπολογίζοντας τίποτα πέρα απ’τη βίαιη αποτελεσματικότητα. Αυτή η «συνάντηση» τεχνοκρατών-στρατιωτών, ειδικά στις σημερινές συνθήκες της κρίσης, όπου η κυβέρνηση επιχειρεί να αναβαθμίσει την ατζέντα «νόμου και τάξης», κάνοντας το ζήτημα «φτωχοί-πλούσιοι», ζήτημα αστυνόμευσης, ασφαλώς είναι επικίνδυνη. Η αστυνομία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πρόνοια για τους πιο αδύναμους κι αυτό πρέπει να το καταλάβει η κυβέρνηση, αντί να της δίνει υπεραρμοδιόητες, να φλερτάρει με τους φόβους των ανθρώπων ή να κυνηγά τις υπερσυντηρητικές ψήφους.
8.Πως μπορούμε να υπερασπιστούμε τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα σε μία δημοκρατία που αφορά όλο και πιο λίγους;
Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η κρίση της δημοκρατίας σχετίζεται με την οικονομική κρίση, όμως α) κάθεμία είναι αυτόνομη και β) καμία από τις δύο δεν αποτελεί φυσικό φαινόμενο. Ξέρουμε, λοιπόν, ότι τα δικαιώματα απειλούνται σήμερα, γιατί το ΔΝΤ είναι ασύμβατο με τη δημοκρατία –το δείχνει η ιστορία των παρεμβάσεών του όπου γης- και ξέρουμε ότι η κυβέρνηση συμμαχεί με ακραίες φωνές για να υλοποιήσει το Μνημόνιο. Όμως, με δεδομένα τα αδιέξοδα του αγνωστικιστικού-μνημονιακού δικαιωματισμού, αυτή η συμμαχία δεν είναι συμπαγής: μπορούμε να δημιουργήσουμε ρωγμές, θέτοντας τα ζητήματα με τρόπο που να ενώνει ευρύτερες δυνάμεις και διαφορετικές ευαισθησίες. Αντιλαμβανόμενοι ότι κοινωνικά και ατομικά δικαιώματα πάνε μαζί, αντιλαμβανόμενοι όμως και ότι κάθε νίκη στα επιμέρους συνιστά υπεράσπιση της δημοκρατίας συνολικά.
9.Τα περισσότερα ρεπορτάζ στα τηλεοπτικά κανάλια κυρίως εστίασαν στο ζήτημα των δύο ταυτοτήτων αφήνοντας υπόνοιες για δικαιολογημένη σύλληψη παρά το γεγονός ότι η ταυτότητα ανακαλύφτηκε μετά το ξυλοδαρμό. Ποια στόχευση είχε αυτό κατά τη γνώμη σου;
Δεν είμαι σίγουρος ότι ήταν τα περισσότερα: ήταν τόσο κραυγαλέο αυτό που έγινε, που δύσκολα μπορούσαν να το αντιστρέψουν. Κάποιοι όντως το επιχείρησαν, νομίζοντας ότι η ταυτότητα ήταν γι’αυτούς ατού. Φυσικά ήταν μια προσπάθεια να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις από τη γκάφα της Αντιτρομοκρατικής, να συνεχιστεί το τροπάρι περί Συνασπισμού που «χαϊδεύει κουκουλοφόρους και τρομοκράτες» και να συνεχιστεί το τρομο-θέαμα, που ικανοποιεί πολλές πλευρές για διάφορους λόγους. Είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε πώς «σοβαρά» κανάλια και ιστοσελίδες αναλαμβάνουν ρόλο Γραφείου Τύπου της αστυνομίας, αναπαράγοντας ισχυρισμούς περί την περίφημη ταυτότητα που διαψεύδονται από την πραγματικότητα και αφήνονται έκθετοι από τον ίδιο τον υπουργό. Εννοείται ότι τα μέσα που άφησαν υπόνοιες δεν ενδιαφέρθηκαν για άλλες πηγές πέραν της αστυνομίας, και ότι άλλα μέσα επέλεξαν, αντί της διαστρέβλωσης, την υποβάθμιση/αποσιώπηση της περιπέτειάς μου.